Τα δίνει όλα για να κρύψει το ψαλίδι στις συντάξεις

Ραντεβού τον Δεκέμβριο, στην τελευταία συνεδρίαση του Eurogroup για φέτος, δίνουν στην κυβέρνηση οι δανειστές προκειμένου να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις για το μέλλον των συντάξεων από τον Ιανουάριο του 2019. Μέχρι τότε η κυβέρνηση θα καλλιεργεί προσδοκίες, κλείνοντας το μάτι σε όσο το δυνατόν περισσότερες κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες, οι Αλέξης Τσίπρας και Ευκλείδης Τσακαλώτος θα αναζητούν συμμαχίες και στηρίγματα με το βλέμμα κυρίως στο Βερολίνο.

Στον κατάλογο όσων προσδοκούν αναδρομικά, μετά τους ενστόλους, τους πανεπιστημιακούς και τους δικαστικούς, χθες προστέθηκαν διά στόματος κυβέρνησης και οι γιατροί. Στους συνταξιούχους, κάθε μέρα και από ένα κυβερνητικό στέλεχος τάζει ακύρωση των περικοπών στις συντάξεις, ενώ για τις ασθενέστερες εισοδηματικά τάξεις προαναγγέλλεται κοινωνικό μέρισμα. Για να γίνουν πράξη όλα αυτά, φαίνεται να απαιτείται ένα δημοσιονομικό θαύμα. Τα κουκιά είναι μετρημένα, οι υποσχέσεις όμως, εκτός από αξιοπιστία, προς το παρόν δεν κοστίζουν τίποτα.

Πρώτο απαραίτητο βήμα για να αρχίσει να αποκρυσταλλώνεται το σκηνικό και τα πραγματικά περιθώρια παροχών είναι το υπουργείο Οικονομικών και οι θεσμοί να συγκλίνουν στις εκτιμήσεις για τα νούμερα.

Προς το παρόν, οι αποκλίσεις είναι παραπάνω από ορατές και όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά.

Στους κόλπους του οικονομικού επιτελείου ζυμώνονται εκτιμήσεις σύμφωνα με τις οποίες το φετινό πρωτογενές πλεόνασμα θα κλείσει γύρω στο 4%. Μια τέτοια εξέλιξη θα άνοιγε τον δρόμο για διανομή κοινωνικού μερίσματος της τάξης των 800-900 εκατ. ευρώ, κατά τα περσινά πρότυπα, με τους δικαιούχους επιδομάτων να ξεπερνούν ακόμα και τα 3 εκατομμύρια αν αθροιστούν όλα τα μέλη των υπό ενίσχυση νοικοκυριών.

Πέρυσι, στο τέλος του έτους, χορηγήθηκε κοινωνικό μέρισμα από 250 έως και 900 ευρώ με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια και η πλατφόρμα koinonikomerisma.gr είναι έτοιμη να υποδεχθεί νέες αιτήσεις. Αρκεί να υπάρχουν τα λεφτά.

Το περσινό μέρισμα ξεπέρασε τα 1,4 δισ. ευρώ και φέτος αντίστοιχες επιδόσεις με τα σημερινά δεδομένα δεν φαίνονται καθόλου πιθανές. Ακόμα και εάν επιβεβαιωθεί η εκτίμηση του υπουργείου Οικονομικών για πιθανό πρωτογενές πλεόνασμα 4% του ΑΕΠ , η απόσταση από το 3,5% του ΑΕΠ δημιουργεί έναν μάξιμουμ χώρο παροχών της τάξεως των 800 εκατ. ευρώ. Σε καμία περίπτωση δεν χωρούν και κοινωνικό μέρισμα και εφάπαξ καταβολή των αναδρομικών σε ενστόλους, πανεπιστημιακούς, δικαστικούς, γιατρούς, τα οποία αναδρομικά, σύμφωνα με τις εξαγγελίες Τσίπρα, φτάνουν το 1 δισ. ευρώ.

ΜΙΚΡΟ ΚΑΛΑΘΙ. Το μεγαλύτερο πρόβλημα στα σενάρια παροχών μέχρι τώρα είναι πως οι δανειστές δεν συμμερίζονται την αισιοδοξία της κυβέρνησης. Απέναντι στο 4% των ανεπίσημων πρώτων προβλέψεων του οικονομικού επιτελείου, οι τελευταίες επίσημες εκτιμήσεις της Κομισιόν έθεταν τον πήχη στο 3,5% του ΑΕΠ, όσο ακριβώς είναι ο στόχος στον οποίο η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί έως και το 2022. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως μέχρι σήμερα δεν έχουν αναθεωρηθεί αυτές οι προβλέψεις.

Αντίστοιχα προβλήματα αποκλίσεων εντοπίζονται και για το 2019, οπότε το οικονομικό επιτελείο εκτιμά πως θα υπάρξει υπέρβαση του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα κατά περισσότερα από 700 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με κορυφαίο κυβερνητικό αξιωματούχο.

Τα τελικά περιθώρια δημοσιονομικών προεκλογικών ελιγμών, σε συμφωνία με τους δανειστές, αναμένεται να σφραγιστούν προς το τέλος Νοεμβρίου με την πρώτη έκθεση της ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας, ενώ νωρίτερα αναμένονται και οι παρατηρήσεις της Κομισιόν επί του προσχεδίου του προϋπολογισμού 2019, το οποίο κατατίθεται στις Βρυξέλλες στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου στις 15 Οκτωβρίου.

ΚΑΥΤΟ ΤΡΙΜΗΝΟ. Οι εκπρόσωποι των δανειστών άκουσαν τις προηγούμενες ημέρες – χωρίς να υιοθετούν – τις εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών για υπερπλεονάσματα φέτος και του χρόνου, ενώ έγιναν αποδέκτες επίσημου αιτήματος ακύρωσης του προνομοθετημένου μέτρου περικοπής των συντάξεων. Ακουσαν, επιφυλάχθηκαν και παρέπεμψαν για αποφάσεις στη σύνοδο του Eurogroup τον Δεκέμβριο.

Επισήμως η αιτία της καθυστέρησης στη λήψη των τελικών αποφάσεων για τις συντάξεις συνδέεται με το χρονοδιάγραμμα έγκρισης του ελληνικού προϋπολογισμού (το προσχέδιο θα κατατεθεί στη Βουλή την 1η Οκτωβρίου και στις Βρυξέλλες στις 15 Οκτωβρίου) από την Κομισιόν και την εκπόνηση της πρώτης έκθεσης μεταμνημονιακής εποπτείας από την Κομισιόν και τους υπόλοιπους θεσμούς στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου. Στη βάση αυτής της έκθεσης το Eurogroup στις 3 Δεκεμβρίου θα κληθεί να γνωμοδοτήσει εάν η ελληνική κυβέρνηση παραμένει προσηλωμένη στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει και εάν υπάρχει περιθώριο να ακυρωθεί το μέτρο των συντάξεων.

Μέχρι νεωτέρας, τα μηνύματα επισήμως δεν παρεκκλίνουν από τη γραμμή «pacta sunt servanda» – «οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται». Ανεπισήμως, η Κομισιόν φέρεται να κλείνει το μάτι στο ενδεχόμενο ακύρωσης των περικοπών, υπό την προϋπόθεση ότι βγαίνουν τα κουκιά του πλεονάσματος, ενώ το σκληρό όλα τα προηγούμενα χρόνια ΔΝΤ δεν έχει ακόμα μιλήσει. Η ΕΚΤ εμφανίζεται αποστασιοποιημένη στο θέμα των δημοσιονομικών δίνοντας έμφαση στη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος, ενώ ο ESM διά του Κλάους Ρέγκλινγκ έχει εκφράσει την πλέον σκληρή θέση σύμφωνα με την οποία, αν δεν τηρείται η συμφωνία, μπορεί να ακυρωθούν τα μέτρα για το χρέος.

Με το σκηνικό να παραμένει θολό, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος θα βρεθεί αύριο Τετάρτη στον ίδιο χώρο με τον Ολαφ Σολτς, τον γερμανό υπουργό Οικονομικών, ο οποίος πριν από το κλείσιμο της τελευταίας αξιολόγησης απαίτησε από την ελληνική κυβέρνηση ισοδύναμα 28 εκατ. ευρώ εξαιτίας της – μονομερούς – παράτασης του μειωμένου ΦΠΑ σε πέντε νησιά για έξι μήνες. Τώρα που μπαίνουν στο τραπέζι 3 δισ. ευρώ των συντάξεων, η στάση της Γερμανίας συνιστά μεγάλο ερωτηματικό.

Συνάντηση ανάμεσα στους δύο υπουργούς δεν έχει προγραμματιστεί, αλλά ο Τσακαλώτος θα συμμετάσχει στο Βερολίνο ως παρατηρητής σε συνάντηση του δικτύου υπουργών Οικονομικών της ΕΕ, του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος (PES Ecofin ministerial network), παρουσία του Σολτς. Ενδεχομένως κάποια μηνύματα θα δοθούν. Την ίδια ημέρα ο έλληνας υπουργός Οικονομικών θα μεταβεί στο Λονδίνο όπου θα παραστεί στο ετήσιο ελληνικό roadshow το οποίο διοργανώνει το Χρηματιστήριο Αθηνών, ενώ την Πέμπτη θα έχει σειρά συναντήσεων και ομιλία με εκπροσώπους επενδυτικών οίκων.