Το τελευταίο όπλο του Ζόραν Ζάεφ στη μάχη του δημοψηφίσματος έχει ονοματεπώνυμο βαρύ σαν ιστορία – και το λένε Τζορτζ Μπους τζούνιορ. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, με μια ασυνήθιστη επιστολή, τάχθηκε ανοιχτά υπέρ του «ναι» σε ένα δημοψήφισμα που διεξάγεται σε μια χώρα χιλιάδες μίλια μακριά από τη δική του. Και ήταν ακόμα ένα σημάδι πως η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ δεν είναι μόνη της στη μάχη για την επικύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών.

«Καλώ όλους τους πολίτες της Μακεδονίας να συμμετάσχουν σε αυτή την ιστορική απόφαση και να ψηφίσουν στο εθνικό δημοψήφισμα αργότερα αυτόν τον μήνα» γράφει ο Μπους. «Επειτα από μια δεκαετία εμποδίων, έχετε τη δύναμη να γράψετε μια νέα και πιο ελπιδοφόρα σελίδα στην ιστορία σας, για εσάς, για τα παιδιά σας, για τους γείτονές σας και τη χώρα σας. Η μεγαλύτερη συμμαχία για την ελευθερία στην ιστορία» καταλήγει, μιλώντας με γνήσιο αμερικανικό τρόπο για το ΝΑΤΟ, «φυλάει μια θέση για τη γη που αγαπάτε». Η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ δεν θα μπορούσε να ζητήσει περισσότερη στήριξη. Ο Μπους, βέβαια, δεν αναφέρεται σε κάτι που του είναι εντελώς άγνωστο. Η γνωριμία του με τον πρώην πρόεδρο της ΠΓΔΜ Μπόρις Τραϊκόφσκι, ο οποίος διαπραγματεύτηκε τη Συμφωνία της Οχρίδας το 2001, καθώς και οι γεωστρατηγικές ανάγκες της εποχής τον ώθησαν να αναγνωρίσει την ΠΓΔΜ ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας» το 2004. Και το καθοριστικό βράδυ του μη-βέτο στο Βουκουρέστι, το 2008, ήταν εκείνος που, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, εισηγήθηκε πως η «”Μακεδονία” είναι έτοιμη και αξίζει να ενταχθεί» στο ΝΑΤΟ.

ΔΥΣΗ ΚΑΙ ΡΩΣΙΑ. Η παρέμβαση Μπους δεν ήταν η μοναδική, ούτε θα είναι είναι η τελευταία μέχρι την 30ή Σεπτεμβρίου, όταν ο λόγος θα περάσει στους πολίτες. Η Δύση έχει κάνει με κάθε τρόπο γνωστές τις προθέσεις της. Οι επισκέψεις παραγόντων στη γείτονα χώρα δίνουν και παίρνουν – και δεν πρόκειται να σταματήσουν. Πριν από λίγες ημέρες στα Σκόπια βρέθηκε ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ Τζέιμς Μάτις, ενώ χθες από εκεί ξεκίνησε την περιοδεία του ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας που αναμένεται να έχει σήμερα συνάντηση με τον Νίκο Κοτζιά. Το δημοψήφισμα, το οποίο θα επιτρέψει την ένταξη της ΠΓΔΜ στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στο ΝΑΤΟ, είναι ύψιστης σημασίας για τον έλεγχο της περιοχής – ιδίως την ώρα που ξένα δημοσιεύματα κάνουν λόγο για έναν διπλωματικό πόλεμο στα Δυτικά Βαλκάνια, εμπλέκοντας τόσο τη Ρωσία όσο και την Κίνα. Ο Ζάεφ, όμως, ξέρει να ελίσσεται. Και, κυρίως, ξέρει πως αυτή τη στιγμή πρέπει να κρατήσει τους τόνους όσο πιο χαμηλά γίνεται. Γι’ αυτό, παρότι αμερικανοί παράγοντες εξέφρασαν φόβους για παρεμβάσεις και fake news εκ Μόσχας, ο σκοπιανός πρωθυπουργός ξεκαθάρισε πως ο ίδιος «δεν έχει αποδείξεις» για κάτι τέτοιο, τονίζοντας πως «η Ρωσία είναι φίλη μας». Από την άλλη, βέβαια, παρότι η «φίλη» Ρωσία δεν βλέπει με καλό μάτι τη σύμπραξη με το ΝΑΤΟ, ο Ζάεφ ταξιδεύει σήμερα στις ΗΠΑ για να συναντήσει τον αντιπρόεδρο Μάικ Πενς, με ατζέντα την ενταξιακή διαδικασία.

Η ΚΑΜΠΑΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟ «ΝΑΙ». Το χαμηλό προφίλ του Ζάεφ εξαντλείται στις σχέσεις του με τις παγκόσμιες υπερδυνάμεις. Γιατί εντός των τειχών η μάχη για το «ναι», η οποία ουσιαστικά δεν έχει αντίπαλο, έχει φουντώσει για τα καλά. Η στήριξη στο «ναι» είναι τέτοια που προκαλεί απορία η πιο πρόσφατη δημοσκόπηση, η οποία το φέρνει μπροστά μόλις με 51,1%. Η συγκεκριμένη μέτρηση (Market Vision) δίνει και μια αίσθηση της πολιτικής γεωγραφίας, καθώς δείχνει πως οι σλαβόφωνοι τάσσονται κατά της συμφωνίας σε ποσοστό 66,5%, ενώ η αλβανική μειονότητα υπέρ της κατά 95%. Χρησιμεύει, όμως, και στη συσπείρωση των ψηφοφόρων που στηρίζουν τη δυτική πορεία της χώρας, καλώντας σε επαγρύπνηση έως την Κυριακή της κάλπης. Στους ίδιους ψηφοφόρους στόχευε ο Ζάεφ με το τελευταίο προεκλογικό του βιντεάκι, αλλάζοντας ακόμα και το σκέτο «Μακεδονία», που χρησιμοποιούσε μέχρι πρότινος αναφερόμενος στη χώρα του, με το «Ευρωπαϊκή Μακεδονία». «Στη ζωή όλοι κάνουμε συμβιβασμούς που είναι απαραίτητοι για θετικές αλλαγές» αναφέρει ο σκοπιανός πρωθυπουργός, ενώ το σποτ κλείνει με πλάνο τις σημαίες της ΠΓΔΜ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης – ένα μήνυμα ακόμα και γι’ αυτούς που δεν έχουν καταλάβει τι σηματοδοτεί η τυχόν επικύρωση της συμφωνίας.