Κάποιος θα μπορούσε να πει πως η «δήλωση της ημέρας», της δεύτερης και τελευταίας ημέρας της άτυπης ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής που πραγματοποιήθηκε στο Ζάλτσμπουργκ της Αυστρίας, ανήκει στον Εμανουέλ Μακρόν: «Το Brexit είναι επιλογή του βρετανικού λαού… ο οποίος πιέστηκε από εκείνους που προέβλεπαν εύκολες λύσεις. Οι άνθρωποι αυτοί είναι ψεύτες. Εφυγαν την επόμενη κιόλας μέρα ώστε να μη χρειαστεί να το διαχειριστούν» δήλωσε χθες ο γάλλος πρόεδρος. Κάποιος άλλος, πάλι, θα μπορούσε να δώσει το «βραβείο» αυτό στον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ: «Don’t worry, be happy» αστειεύθηκε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αφού πρώτα διαβεβαίωσε τους δημοσιογράφους ότι, παρόλο που δεν επιθυμεί μια έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ χωρίς συμφωνία, η Κομισιόν έχει προετοιμαστεί πλήρως για ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Μεταναστευτικό και Brexit κυριάρχησαν στην ατζέντα της ανεπίσημης συνόδου -χωρίς ουσιαστική πρόοδο σε κανένα από τα δύο ζητήματα, με τους «27» ωστόσο σαφώς πιο ενωμένους σε ό,τι αφορά το δεύτερο. Η μοναδική είδηση είναι ουσιαστικά η «έκτακτη σύνοδος κορυφής» για το Brexit που θα πραγματοποιηθεί, όπως επιβεβαίωσε χθες ο αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς, η χώρα του οποίου έχει αυτό το εξάμηνο την προεδρία της ΕΕ, τον Νοέμβριο – στις 17 και 18 Νοεμβρίου, σύμφωνα με το αυστριακό πρακτορείο ειδήσεων -, παρότι οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Βρυξελλών και Λονδίνου ήταν προγραμματισμένο να ολοκληρωθούν στα μέσα Οκτωβρίου.

ΚΡΙΣΙΜΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ. «Η ώρα της αλήθειας» για τις διαπραγματεύσεις πάντως θα είναι, κατά δήλωση του Ντόναλντ Τουσκ, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 18ης Οκτωβρίου. Αν και προηγείται ένα κρίσιμο συνέδριο του βρετανικού Συντηρητικού Κόμματος από τις 30 Σεπτεμβρίου έως τις 3 Οκτωβρίου, στη διάρκεια του οποίου η Τερίζα Μέι αναμένεται να αντιμετωπίσει την οργή (και τις τρικλοποδιές) των σκληροπυρηνικών του κόμματός της, εκείνων που θα προτιμούσαν ένα «σκληρό Brexit» και χλευάζουν την προθυμία της να δεσμεύσει τη Βρετανία σε ένα μεγάλο κομμάτι των ευρωπαϊκών κανονισμών, με αντάλλαγμα το ελεύθερο εμπόριο.

Η Βρετανία αναμένεται να αποχωρήσει από την ΕΕ στις 29 Μαρτίου 2019, δύο χρόνια και εννέα μήνες μετά το δημοψήφισμα για το Brexit, στο οποίο επικράτησε το στρατόπεδο του «ναι» με 52% των ψήφων. Εξι μήνες πριν από αυτή την προθεσμία ωστόσο οι διαπραγματεύσεις για το «διαζύγιο» δεν έχουν ακόμη καταλήξει σε συμφωνία και οι δύο πλευρές έριχναν στο Ζάλτσμπουργκ το μπαλάκι η μία στην άλλη όσον αφορά τις προσπάθειες που πρέπει να γίνουν. Το κυριότερο σημείο τριβής αφορά τις εμπορικές σχέσεις και δη το ζήτημα των συνόρων με την Ιρλανδία. Η κυβέρνηση Μέι έχει δεσμευθεί να αποφύγει την επανεμφάνιση «σκληρών» συνόρων ανάμεσα στη Βόρεια Ιρλανδία και τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας, που παραμένει στην ΕΕ. Για τον λόγο αυτόν, στις αρχές του 2018 ο Μισέλ Μπαρνιέ, ο επικεφαλής διαπραγματευτής της ΕΕ, πρότεινε μια προσωρινή λύση εν είδει «μηχανισμού ασφαλείας» (backstop, κατά την ορολογία των Βρυξελλών): μέχρι να οριστικοποιηθεί η «μελλοντική σχέση» ΕΕ και Λονδίνου, η Βόρεια Ιρλανδία θα παρέμενε ουσιαστικά στην τελωνειακή ένωση. Απαράδεκτο, απάντησε το Λονδίνο, καθώς αυτό θα ισοδυναμούσε με ενοποίηση όλης της νήσου της Ιρλανδίας μέσω της σύνδεσής της με την ΕΕ.

ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ. Οι αντιπροτάσεις που έχει κάνει μέχρι στιγμής η βρετανίδα πρωθυπουργός δεν έχουν κριθεί ικανοποιητικές. Ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας, Λίο Βαράντκαρ, δήλωσε από το Ζάλτσμπουργκ πως η Μέι τού υποσχέθηκε νέες προτάσεις, προσθέτοντας ωστόσο ότι μέχρι στιγμής δεν έχει λάβει τίποτα γραπτώς. Από τον Βαράντκαρ μέχρι τη Μέι, πάντως, και από τον Τουσκ μέχρι τη Μέρκελ, όλοι συναίνεσαν – το επιτάσσει άλλωστε το σκληρό παζάρι των διαπραγματεύσεων – σε δύο πράγματα: πρώτον, ότι θέλουν να αποφύγουν ένα Brexit χωρίς συμφωνία αλλά προετοιμάζονται για αυτό (αν και ο Ντόναλντ Τουσκ έχει δηλώσει ξεκάθαρα πως θα ισοδυναμούσε με «καταστροφή») και, δεύτερον, ότι απομένει πολλή δουλειά να γίνει και οι προσπάθειες πρέπει να διπλασιαστούν.

Αποκλείει η Μέι νέο δημοψήφισμα

«Σχεδόν ομόφωνη» θα ήταν η υποστήριξη των ευρωπαίων ηγετών στη διοργάνωση ενός νέου δημοψηφίσματος για το Brexit στη Βρετανία, διαβεβαίωσε από το Ζάλτσμπουργκ ο πρωθυπουργός της Μάλτας, Τζόζεφ Μουσκάτ. Η βρετανίδα πρωθυπουργός, πάντως, απέκλεισε εκ νέου κάθε ενδεχόμενο διεξαγωγής δεύτερου δημοψηφίσματος, όπως αξιώνει μέρος της βρετανικής κοινωνίας των πολιτών, καθώς και ορισμένες προσωπικότητες της αντιπολίτευσης όπως ο δήμαρχος του Λονδίνου, Σαντίκ Καν.