Ενας φόρος, δύο διαφορετικά μοντέλα για την ελάφρυνσή του, δυο διαφορετικές αντιλήψεις για τη δομή και τη λειτουργία του.
Στα δύο άκρα κινούνται οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Δημοκρατίας για τον ΕΝΦΙΑ.
Από το βήμα της ΔΕΘ ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας υποσχέθηκε ότι θα ελαφρύνει τους πολλούς μικρούς ιδιοκτήτες που πληρώνουν τα λιγότερα. Δηλαδή τους μικροϊδιοκτήτες που η ακίνητη περιουσία τους δεν υπερβαίνει τις 60.000 ή τις 100.000 ευρώ. Για τους φορολογουμένους που έχουν στην κατοχή τους μεσαία περιουσία της τάξης των 200.000 ευρώ υποσχέθηκε μικρή ελάφρυνση ή καθόλου για να συνεχίσουν να σηκώνουν τα μεγαλύτερα φορολογικά βάρη.
Ο αρχηγός της ΝΔ Κυριάκος Μητσοτάκης συμπεριέλαβε όλους στις δικές του εξαγγελίες. Υποσχέθηκε μείωση του ΕΝΦΙΑ 30% (20% τον πρώτο χρόνο συν 10% τον δεύτερο), αλλά για το σύνολο των ιδιοκτητών. Εδωσε έμφαση στα νοικοκυριά με μεσαία περιουσία και εισοδήματα που έχουν χτυπηθεί από τη φορολογική λαίλαπα, ιδιαίτερα τα τελευταία τρία χρόνια. Για τον λόγο αυτό, στο σχέδιο της ΝΔ προβλέπεται η κατάργηση του συμπληρωματικού φόρου ακινήτων, ο οποίος λειτουργεί τιμωρητικά για πάνω από 400.000 φορολογουμένους.
Είναι λοιπόν προφανές ότι τα δύο μεγάλα κόμματα έχουν εντελώς διαφορετική αντίληψη για το πώς πρέπει να λειτουργήσει στο μέλλον ο φόρος ακινήτων, ο οποίος από το 2014 που επιβλήθηκε έχει αφαιρέσει από τις τσέπες των φορολογουμένων σχεδόν 11 δισ. ευρώ.
Υπάρχει όμως και ένα σημείο στο οποίο φαίνεται να συμφωνούν και οι δύο. Είναι η δημοσιονομική απόδοση που πρέπει να έχει ο φόρος ακίνητης περιουσίας. Τα 3,1 δισ. ευρώ που βεβαιώθηκαν φέτος σε 6,3 εκατ. ιδιοκτήτες ακινήτων θεωρείται μεγάλο ποσό και για τα δύο κόμματα τα οποία θέλουν να κατεβάσουν τον πήχη στα 2 δισ. ευρώ.
Ενα crash test στον ΕΝΦΙΑ σκιαγραφεί τους δύο διαφορετικούς κόσμους που θα συγκρουστούν στις επερχόμενες εκλογές:
1. Η ΕΛΑΦΡΥΝΣΗ. Ο ΣΥΡΙΖΑ υπόσχεται μείωση του ΕΝΦΙΑ μεσοσταθμικά 30% στη διετία 2019 – 2020. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δήλωσε ότι το 2019 η ελάφρυνση του ΕΝΦΙΑ θα είναι κατά μέσο όρο 10%, δηλαδή το συνολικό ποσό της μείωσης θα κινείται στα 300 εκατ. ευρώ. Η σημερινή κυβέρνηση θέλει να ευνοηθούν κυρίως τα εκατομμύρια των μικροϊδιοκτητών με αξία περιουσίας έως 60.000 ή έως 100.000 ευρώ σε ετήσια βάση. Οι μειώσεις στον ΕΝΦΙΑ θα γίνουν με την εφαρμογή κλίμακας. Το 2019 η κλίμακα θα έχει μειωτικούς συντελεστές (30%, 20%, 10%) οι οποίοι θα πολλαπλασιάζονται με το τελικό ποσό του φόρου που θα προκύπτει από την εκκαθάριση. Κριτήριο ενεργοποίησής τους θα είναι η αξία των ακινήτων που έχει στην κατοχή του κάθε φορολογούμενος. Αν το σύστημα βλέπει περιουσία έως 60.000 ευρώ, θα κάνει έκπτωση 30%, αν εντοπίζει περιουσία 100.000 ευρώ ο ιδιοκτήτης θα κερδίζει έκπτωση 20% ενώ για περιουσίες άνω των 150.000 ευρώ δεν θα υπάρχει καμία απολύτως μείωση.
Από την άλλη πλευρά η Νέα Δημοκρατία δεσμεύτηκε για μείωση του ΕΝΦΙΑ 30%, ποσοστό που μεταφράζεται σε περίπου 850 εκατ. ευρώ και το οποίο θα κατανεμηθεί σε όλους τους ιδιοκτήτες: μικρούς, μεσαίους και μεγάλους.
Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά με την πρόταση της κυβέρνησης η οποία θέλει να μοιράσει περίπου 300 εκατ. ευρώ μέσα στο 2019 αποκλειστικά στους έχοντες περιουσία έως 100.000 ευρώ.
2. Ο ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΣ ΦΟΡΟΣ: Το κυβερνητικό σχέδιο περιλαμβάνει τον συμπληρωματικό ΕΝΦΙΑ, ο οποίος επιβαρύνει σήμερα περισσότερους από 400.000 ιδιοκτήτες ακινήτων που έχουν στην κατοχή τους ακίνητα αξίας άνω των 250.000 ευρώ. Στην περίπτωση που στον συμπληρωματικό φόρο υπαχθεί και η αξία των αγροτεμαχίων, τότε ο λογαριασμός του ΕΝΦΙΑ θα φουσκώσει για τους φορολογούμενους με μεσαία ακίνητη περιουσία. Στην πρόταση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο συμπληρωματικός φόρος καταργείται δίνοντας φορολογική ανάσα στους ιδιοκτήτες ακινήτων. Ολοι οι παράγοντες της αγοράς ζητούν να καταργηθεί ο συμπληρωματικός φόρος για να τονωθεί η κτηματαγορά.
3. ΟΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ: Καθοριστικό ρόλο στις ελαφρύνσεις στον ΕΝΦΙΑ θα παίξουν οι αντικειμενικές αξίες. Η σημερινή κυβέρνηση έχει δεσμευτεί στους δανειστές για δυο ακόμη αναπροσαρμογές στις τιμές ζώνης. Μία τον Ιούνιο του 2019 και άλλη μία το 2020 ώστε να ευθυγραμμιστούν με τις εμπορικές τιμές. Από την αναπροσαρμογή τους δεν μπορεί να ξεφύγει κανείς.
Το σχέδιο για τη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας της αξιωματικής αντιπολίτευσης συνοδεύεται με τριετή αναστολή του ΦΠΑ 24% που επιβάλλεται στα νεόδμητα ακίνητα, ένα μέτρο που θέλει η αγορά, η οποία ύστερα από μία δεκαετία άρχισε το τελευταίο διάστημα να εμφανίζει σημάδια ζωής.