Από πού πάνε στο Ηρώδειο;

Αφίσες, αφισέτες, αφισούλες, φυλλάδια, φλάιερς… Διαφημίσεις, καταχωρίσεις, τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά σποτ, συνεντεύξεις σε έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο. Παραστάσεις, παραστασούλες – σίγουρα και παραστασάρες – καλλιτέχνες διάσημοι, αδιάφοροι, ξεχασμένοι, τραγουδιστές δωματίου και τραγουδιστές πίστας, συνθέτες μεγάλοι αλλά και μικρομέγαλοι, είδωλα που η σκόνη του χρόνου θολώνει την εικόνα και κάνει την ελαφρότητα γραφικότητα. Φιλανθρωπικές «ομπρέλες» άλλοτε ορθάνοιχτες, άλλοτε μισόκλειστες και άλλοτε επινοημένες από ιδρύματα που εξαντλούν τη δραστηριότητά τους σε ανταλλαγή επιστολών, άλλοθι συμμετοχών. Ολα αυτά με κοινό παρονομαστή το Ηρώδειο. Σε ετούτα εδώ τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει. Εκτός από κάποιες φορές που πιάνει.

Για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, μου κάνει εντύπωση αυτός ο αχταρμάς που συνωστίζεται στο Ηρώδειο από τις αρχές Σεπτεμβρίου μέχρι βαθέος Οκτωβρίου. Εξαιρούνται του αχταρμά κάποιες μετακλήσεις ξένων (εν ενεργεία) μουσικών που ταιριάζουν στον χώρο και βέβαια οι παραστάσεις αρχαίου δράματος που δεν μπορέσαμε να δούμε το καλοκαίρι είτε στην Επίδαυρο είτε σε άλλα θέατρα. Ολο το άλλο όμως πώς προκύπτει;

Να ξεκαθαρίσουμε κάτι, γιατί πολλοί το μπερδεύουν. Μετά το τέλος Ιουλίου το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου ουδεμία σχέση έχει με το Ηρωδείο. Το παραδίδει στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο το οποίο αποφασίζει επί των προτάσεων που έχουν γίνει. Σε αυτή τη φάση ο ρόλος του καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ έχει αποκλειστικά γνωμοδοτικό χαρακτήρα, όπως άλλωστε και των διευθυντών του Εθνικού Θεάτρου και της Λυρικής, λόγω της θεσμικής τους σχέσης με το υπουργείο Πολιτισμού. Ωστόσο, επειδή οι εγκαταστάσεις αλλά και το προσωπικό (επαρκές και εξαιρετικό πρέπει να πούμε) ανήκουν στο Φεστιβάλ, το «νοικιάζει» για κάθε εκδήλωση προς 24.000 ευρώ και στο μισό αν πρόκειται για φιλανθρωπική. Ερχομαι λοιπόν εγώ τώρα και αναρωτιέμαι με ποιο κριτήριο οι αρχαιολόγοι που έχουν επανειλημμένα δείξει στο παρελθόν την ευαισθησία τους ως προς την ιερότητα των αρχαιολογικών χώρων και δεν έχουν δώσει άδεια για φωτογραφίσεις ή γυρίσματα, εγκρίνουν προτάσεις στις οποίες η τέχνη υπάρχει μόνο ως αφηρημένη έννοια, ενίοτε ούτε καν ως τέτοια. Ο μόνος στόχος είναι να γεμίσει το Ηρώδειο; Με ό,τι να ‘ναι; Εντάξει, να το δίνουν τότε και για γάμους και συνεστιάσεις.

Πληροφορούμαι, αν και δεν είναι δύσκολο να μαντέψω, ότι ασκούνται πιέσεις από εκατό πλευρές έως και από πολιτειακούς παράγοντες. Ετσι εξηγείται πώς παράσταση που είχε φάει πόρτα από το Μέγαρο Μουσικής, φιλοξενείται φέτος στο Ηρώδειο. Σιγά που οι παθογένειες του συστήματος θα φρέναραν μπροστά στα διαζώματα.

Ας καταλήξουμε λοιπόν ότι το Ηρώδειο ένα το έχουμε. Και το χρειαζόμαστε. Για πολλούς λόγους. Ας μην το ευτελίζουμε, δεν είναι νυχτερινό μαγαζί. Και δεν μπορεί να φιλοξενεί σχήματα νυχτερινών μαγαζιών. Ούτε ο «καλός σκοπός» είναι άλλοθι για κάθε καλλιτεχνική μπαλαφάρα. Και εν τοιαύτη περιπτώσει καριέρες δεν χτίζονται στο Ηρώδειο. Μόνο επικυρώνονται, αν βέβαια συντρέχει λόγος να επικυρωθούν.

Ενεργοί θεατές

Πρόκειται για μια πρωτοβουλία του θεάτρου Πορεία που ξεκίνησε πέρυσι πειραματικά, αλλά ήδη μέσα σε έναν χρόνο έχει βρει μεγάλη ανταπόκριση. Και σπάει την εσωστρέφεια κάποιων θεατρικών οργανισμών ή σχημάτων που δίνουν την εντύπωση ότι φοβούνται (ή σνομπάρουν;) τους θεατές λες και δεν είναι αυτοί οι τελικοί αποδέκτες της δουλειάς τους. Δημιούργησε λοιπόν έναν κύκλο δέκα περίπου χιλιάδων ατόμων που ενημερώνονται για τις παραστάσεις και τις εκδηλώσεις του θεάτρου με newsletter, ενώ τους 250 έχουν φτάσει οι «φίλοι» του Πορεία που, αγοράζοντας τα εισιτήριά τους από την αρχή της σεζόν, απολαμβάνουν και άλλα προνόμια.

Ετσι, πριν από λίγες ημέρες, ο Δημήτρης Τάρλοου παρουσίασε το φετινό πρόγραμμα και τους σαράντα ηθοποιούς που συμμετέχουν στις παραστάσεις του όχι μόνο στους δημοσιογράφους ως είθισται, αλλά και σε πολλούς θεατές και «φίλους» που έσπευσαν να γεμίσουν την πλατεία του. Και οι οποίοι μάλιστα δεν ήταν βουβά πρόσωπα, αλλά συμμετείχαν με καίριες ερωτήσεις. Με αυτόν τον τρόπο αναδεικνύεται ένας παράπλευρος ρόλος του θεάτρου, το να γίνεται αφορμή για συζητήσεις, προβληματισμούς ακόμη και διαφωνίες. Οταν στον θεατή δίνεται η δυνατότητα να «μπει» στον κόσμο του σκηνοθέτη, να ακούσει από το στόμα του την άποψή του για το έργο, για τους ρόλους, για τα θέματα που πραγματεύεται, το θέατρο δεν είναι μόνο ψυχαγωγία, αλλά και εκπαίδευση. Οπως ήταν ο πρωταρχικός του στόχος.

Πέρυσι ο Τάρλοου έδωσε τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν θεατές πρόβες της «Αγριόπαπιας» και να συζητήσουν μετά μαζί του. Ελπίζω να το κάνει και εφέτος με τον πολυαναμενόμενο «Γιούγκερμαν», του οποίου ήδη οι πρώτες παραστάσεις είναι sold out.

Ποίηση στη μόδα

Σε κινηματογραφικό ύφος Αγγελόπουλου. Και με έμπνευση από στίχους του Σεφέρη. Ενα φιλμ λίγων λεπτών που κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο και όπου το ρούχο είναι αιτία μαζί και αφορμή. Σε σκηνοθεσία Κώστα Ντεκουμέ με πρωταγωνιστή τον Νίκο Ψαρρά όχι σε «ρόλο» μοντέλου, όπως γίνεται συνήθως, αλλά ως μία αρχετυπική αρσενική φιγούρα που κουβαλά αξίες και αρχές. Και παραδίδει τη σκυτάλη τους στον Πλάτωνα Παπαγιαννόπουλο. Μέσα σε αυτήν την ατμόσφαιρα, οι δημιουργίες του Αντώνη Παπασταύρου από το brand Dante για το φθινόπωρο και τον χειμώνα 2018-2019 γίνονται μέρος της αφήγησης. Είναι ιδιαίτερα ευχάριστο να ανακαλύπτεις επένδυση ουσιαστικής αισθητικής στην πολύπαθη ελληνική μόδα, ιδιαίτερα την εποχή των fashion reality.

Ελένη Γκασούκα σκηνοθέτις, συγγραφέας

Τι μου αρέσει, τι δεν μου αρέσει στην Αθήνα