Οι θέσεις των πρωταγωνιστών είναι λίγο-πολύ γνωστές. Ο Ορμπαν δεν θέλει να τους βλέπει στα μάτια του. Ο Σαλβίνι θέλει να πνιγούν μερικές χιλιάδες ώστε να μην ξανατολμήσει κανείς να μπει σε βάρκα για την Ευρώπη. Ο Μακρόν κατηγορεί όλους τους άλλους για αναισθησία, αλλά όταν θαλασσοδερνόταν το «Aquarius» σφύριζε αδιάφορα και άφησε τον Σάντσεθ να βγάλει το φίδι από την τρύπα. Η Μέρκελ και ο Στέφαν Λεβέν μετανιώνουν την ώρα και τη στιγμή που άνοιξαν τα σύνορα για ανθρωπιστικούς λόγους. Οσο για την Ελλάδα της Πρώτη Φορά Αριστεράς, βιβλία ολόκληρα θα μπορούσε να γραφτούν για την Ενδοξη Τετραετία ανάμεσα στο θρυλικό «Λιάζονται» και το σκάνδαλο της Μόριας. Ενα ελαφρυντικό έχουν οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ για την παταγώδη αποτυχία τους στο Μεταναστευτικό: ότι η αποτυχία της Ευρώπης είναι ακόμη μεγαλύτερη.
Αυτό που βασικά απέτυχε είναι το μέτρο που ελήφθη το 2015 για υποχρεωτική κατανομή των προσφύγων και μεταναστών σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Ο λόγος ήταν τόσο η άρνηση των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης να τους δεχθούν όσο και η απροθυμία των αιτούντων άσυλο να εγκατασταθούν σε χώρες που δεν έχουν επιλέξει. Τρία χρόνια μετά, έτσι, από τους 100.000 πρόσφυγες που έλαβαν άσυλο μόνο οι 35.000 έχουν επαναπροωθηθεί και μόνο οκτώ χώρες έχουν φτάσει στο μισό της ποσόστωσης που τους αναλογεί.
Υπάρχει λύση; Ναι, λέει στη Libération o Πατρίκ Βέιλ, διευθυντής ερευνών στο CNRS, επισκέπτης καθηγητής στο Γέιλ και ένας από τους μεγαλύτερους ειδικούς στον κόσμο για τη μετανάστευση. Αλλά πρέπει να εγκαταλείψουμε τον νομικισμό και να ξαναβρούμε την πολιτική. Ο χειρισμός της κρίσης πρέπει να γίνεται από την πρώτη χώρα υποδοχής.
Οταν υπάρχει για παράδειγμα μαζική ροή προσφύγων προς την Ελλάδα, η Κομισιόν πρέπει να ζητά από τις εθελόντριες χώρες να χορηγήσουν είτε οικονομική βοήθεια, είτε μεθοριακούς φρουρούς, είτε προσωπικό για την επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου. Η επίσημη αυτή έκκληση στην αλληλεγγύη των κρατών-μελών θα προκαλέσει μια πολιτική συζήτηση στο καθένα από αυτά και στην κοινωνία των πολιτών. Μόνο μετά, και εφόσον η βοήθεια αυτή κρίνεται ανεπαρκής, θα μπορεί η Κομισιόν να περνά στο στάδιο του καταναγκασμού.
Η μόνη ελπίδα είναι μέσα από αυτή τη συλλογική αποτυχία να βγουν τα διάφορα μέρη ωριμότερα. Οχι οι λαϊκιστές, εννοείται, αυτοί θέλουν τη συντήρηση της κρίσης γιατί τους αποφέρει εκλογικά κέρδη. Οι συριζαίοι, όμως, θα πρέπει να συνειδητοποιούν τώρα ότι οι επιθέσεις τους εναντίον των προηγούμενων για την Αμυγδαλέζα ήταν τουλάχιστον άτοπες. Και οι ευρωπαίοι φιλελεύθεροι θα πρέπει να έχουν καταλάβει ότι τα τείχη δεν γκρεμίζονται ποτέ ολοκληρωτικά, ενίοτε ορθώνονται ξανά, και για την αντιμετώπισή τους τα παλιά εργαλεία δεν είναι πάντα αποτελεσματικά. Το ζητούμενο είναι τώρα η κατάκτηση αυτής της ωριμότητας να βοηθήσει και τους πρόσφυγες.