«Η συζήτηση για τη μετανάστευση έδειξε ότι ίσως να μη συμφωνούμε σε όλα, αλλά συμφωνούμε επί του κύριου στόχου, που είναι να αναχαιτίσουμε την παράνομη μετανάστευση προς την Ευρώπη». Με αυτή τη φράση συνόψισε ο Ντόναλντ Τουσκ όσα διημείφθησαν στο δείπνο την περασμένης Τετάρτης 19 Σεπτεμβρίου στο πλαίσιο της άτυπης Συνόδου Κορυφής των 28 στο Zάλτσμπουργκ της Αυστρίας και αναμφίβολα αντικατοπτρίζει τη «δύσκολη πραγματικότητα».
Αλλωστε, το μοναδικό ασφαλές συμπέρασμα που προέκυψε είναι ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες παραμένουν διχασμένοι για τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπίσουν συνολικά τη μετανάστευση. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου επανέλαβε ότι η ΕΕ πρέπει να εστιάσει σε όσα ενώνουν τα κράτη – μέλη και σε όποια μέτρα έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά. Επομένως, η προστασία των εξωτερικών συνόρων και η συνεργασία με τρίτες χώρες, όπως π.χ. οι χώρες της Αφρικής, παραμένουν οι δύο βασικές επιλογές και η… μπάλα πετιέται στην εξέδρα – όπου εξέδρα είναι η επόμενη Σύνοδος Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 18 και 19 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες.
ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΨΕΩΝ. Ωστόσο, και με δεδομένη την κάθετη άρνηση και την άκαμπτη στάση των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, αλλά και τη στάση αναμονής που τηρεί η γερμανική κυβέρνηση ενόψει των τοπικών εκλογών στη Βαυαρία στις 14 Οκτωβρίου (όπου το συμμετέχον στην κυβέρνηση CSU νιώθει την απειλητική ανάσα του ακροδεξιού AfD), καμία πρόοδος δεν επετεύχθη στο φλέγον ζήτημα της δημιουργίας ενός δικαιότερου συστήματος κατανομής προσφύγων από τα μετωπικά κράτη (Ελλάδα, Ιταλία) στα υπόλοιπα κράτη – μέλη της ΕΕ. Αυτή η βαθιά διάσταση απόψεων παραπέμπει τις όποιες ιδέες για μεταρρύθμιση του Συστήματος του Δουβλίνου στις ευρωπαϊκές καλένδες.
Η ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ FRONTEX. Σε αυτό το σημείο εστιάστηκε και η παρέμβαση του Αλέξη Τσίπρα στο δείπνο εργασίας. «Η καλύτερη διαχείριση των συνόρων είναι σημαντική, αλλά είναι μόνο μία πτυχή της απαραίτητης προσέγγισης» σημείωσε ο Πρωθυπουργός, ο οποίος τάχθηκε και υπέρ της σύστασης, το συντομότερο δυνατό, της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής – Ακτοφυλακής (EBCG).
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε πρόσφατα τις προτάσεις για μια αναβάθμιση της EBCG με σκοπό να δημιουργηθεί ώς το 2020 ένα μόνιμο σώμα 10.000 στελεχών, αλλά και να διευρυνθεί η εντολή της, ώστε α) στελέχη της να μπορούν να ηγούνται των ομάδων επιτήρησης στα σύνορα και β) να ενισχυθεί ο ρόλος της στο θέμα των επιστροφών – μια εξέλιξη την οποία η Αθήνα επιθυμεί σφόδρα.
Παρ’ όλα αυτά, πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχουν κράτη – μέλη που θεωρούν ότι η πρόταση είναι ακριβή και ίσως αχρείαστη. Τον Οκτώβριο όμως θα πρέπει να ληφθούν και άλλες κρίσιμες αποφάσεις. Αυτές θα αφορούν τη δημιουργία «ελεγχόμενων κέντρων» (controlled centers) αλλά και «πλατφορμών αποβίβασης» (disembarkation platforms), στις οποίες θα μεταφέρονται οι μετανάστες που διασώζονται στη θάλασσα. Πρόκειται για θέματα που ετέθησαν επί τάπητος ήδη από τη Σύνοδο του περασμένου Ιουνίου.
ΟΡΙΑΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ. Στο ζήτημα της δικαιότερης κατανομής προσφύγων, την οποία υποστηρίζει και η Γερμανία, η Ελλάδα και η Ιταλία, ως οι δύο χώρες που περισσότερο πλήττονται, συμφωνούν. Το πρόβλημα για την ελληνική πλευρά είναι ότι ο χρόνος κυλάει αντίστροφα σε ό,τι αφορά την κατάσταση στα ελληνικά hotspots, ιδιαίτερα στη Μόρια της Λέσβου, η οποία βρίσκεται πλέον εκτός ελέγχου.
Νέες λύσεις δεν φαίνεται να υπάρχουν και από τη στιγμή που επιστροφές δεν πραγματοποιούνται, η μεταφορά ανθρώπων στην ενδοχώρα έχει αναδειχθεί ως η μόνη λύση.