Ως πρώτη μοναρχία με συγκεντρωτική εξουσία και μεγάλη ηπειρωτική στρατιωτική ισχύ, η γαλλική, ξέφυγε από τον κατακερματισμένο μεσαιωνικό φεουδαλισμό και ίδρυσε το ισχυρότερο έθνος – κράτος στην Ευρώπη. Το όνομα «France» υπήρξε κληρονομιά των φράγκων Γερμανών οι οποίοι τον 5ο μ.Χ. αιώνα κατέλαβαν τη ρωμαϊκή Γαλατία. Εκτοτε το όνομα οικειοποιήθηκαν οι Καπέτοι βασιλείς για να νομιμοποιήσουν την εξουσία τους και έτσι Γάλλοι και Γερμανοί μοιράζονταν το ίδιο όνομα. Ωστόσο η γαλλική διάλεκτος του Παρισιού επρόκειτο να επιβληθεί σε όλες τις άλλες και να γίνει ο ενοποιητικός πολιτισμικός σύνδεσμος για τους Γάλλους του μέλλοντος. Η γαλλική ταυτότητα απέκτησε μονιμότητα και νομιμοποίηση μέσα από την απολυταρχία του στέμματος. Μολονότι το έθνος – κράτος της Γαλλίας απέκτησε διοικητικές βάσεις χάρη στον πρωθυπουργό καρδινάλιο Ρισελιέ, η έκβαση του ανταγωνισμού ανάμεσα στους φεουδάρχες και το στέμμα κρίθηκε δραστικά υπέρ του Λουδοβίκου του 14ου.

Η Αγγλία υπήρξε υπόδειγμα δημιουργίας κράτους για τους γάλλους εθνικιστές. Οι Αγγλοι προηγήθηκαν έναν αιώνα από τη Γαλλική Επανάσταση με τη δικιά τους ένδοξη ή αναίμακτη επανάσταση. Οταν απέκτησαν τη γερμανική δυναστεία από το Αννόβερο, οι βρετανοί πολιτικοί μπορούσαν να ασκούν ανενόχλητοι τη διαχείριση της εξουσίας, καθώς οι πρώτοι δύο μονάρχες προτιμούσαν να ζουν στην πατρίδα τους από ό,τι στο Λονδίνο.

Ο προβληματισμός του γαλλικού Διαφωτισμού με την έννοια του «έθνους» αποτυπώνεται στην αναζήτηση των γαλλικών εγκυκλοπαιδειών της ορθής ερμηνείας του όρου. Ηταν ο λαός ή οι κάτοικοι της γαλλικής επικράτειας; Η Επανάσταση του 1789 αναγνώρισε στην αχανή τρίτη τάξη το περιεχόμενο του γαλλικού έθνους.

Ο Θάνος Βερέμης είναι ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ