Το μυστήριο της ταυτότητάς της είναι για τους ιστορικούς της τέχνης σχεδόν εφάμιλλο με της Μόνα Λίζα. Κι αν στην περίπτωση του αριστουργήματος του Λεονάρντο ντα Βίντσι είχαν ένα ολόκληρο πορτρέτο για να συναγάγουν συμπεράσματα, στην περίπτωση της «Προέλευσης του κόσμου» του Γκιστάβ Κουρμπέ τα στοιχεία που είχαν στη διάθεσή τους είναι σαφώς πιο περιορισμένα, καθώς στον πίνακα απεικονίζεται ένα γυναικείο αιδοίο.

Ενα λάθος σε μια επιστολή που εντοπίστηκε τυχαία είναι εκείνο που οδηγεί τώρα τους επιστήμονες να υποστηρίζουν πως κατά 99% στον πλέον σκανδαλώδη πίνακα του 19ου αιώνα απεικονίζεται η παριζιάνα χορεύτρια μπαλέτου Κονστάνς Κενιό. Η επικρατέστερη εκδοχή για την ταυτότητα του μοντέλου, ώς τώρα, ήταν ότι επρόκειτο για την ερωτική σύντροφο του ζωγράφου, την Ιρλανδέζα Τζοάνα Χίφερναν, η οποία διατηρούσε ερωτική σχέση και με τον φίλο του ζωγράφου, αμερικανό καλλιτέχνη Τζέιμς Γουίσλερ. Ωστόσο υπήρχαν κι εκείνοι που δεν ασπάζονταν τη συγκεκριμένη θεωρία έχοντας ως βασικό επιχείρημα το γεγονός ότι η Χίφερναν ήταν κοκκινομάλλα, ενώ το εφήβαιο του πίνακα υποδηλώνει ότι το μοντέλο ήταν μελαχρινό.

Κλειδί στη λύση του μυστηρίου φαίνεται να αποτελούν ορισμένες επιστολές που είχαν ανταλλάξει ο συγγραφέας Αλέξανδρος Δουμάς, ο γιος του διάσημου συγγραφέα του έργου «Οι τρεις σωματοφύλακες» Αλέξανδρου Δουμά, με τη μυθιστοριογράφο Γεωργία Σάνδη. Και είναι εκείνες που κατευθύνουν την έρευνα προς τη χορεύτρια της Οπερας του Παρισιού.

Η Κενιό ήταν ερωμένη του οθωμανού διπλωμάτη Χαλίλ Σερίφ Πασά – γνωστού και ως Χαλίλ Μπέη – όταν ο Κουρμπέ ζωγράφισε τον πίνακα, το καλοκαίρι του 1866. Ο διπλωμάτης ήταν εκείνος που είχε παραγγείλει τον πίνακα στον Κουρμπέ για να τον συμπεριλάβει στην προσωπική του συλλογή με έργα ερωτικού ενδιαφέροντος. Ο γεννημένος στο Κάιρο φιλότεχνος και τζογαδόρος Οθωμανός είχε παραγγείλει μεταξύ άλλων στον Ντελακρουά μία από τις εκδοχές του εμβληματικού του έργου «Οι γυναίκες του Αλγερίου».

ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΔΟΥΜΑ. Η σύνδεση της μπαλαρίνας με τον πίνακα προέκυψε εντελώς τυχαία από τον γάλλο ιστορικό Κλοντ Σοπ κατά τη διάρκεια έρευνάς του πάνω σε αντίγραφα επιστολών του Αλέξανδρου Δουμά με σκοπό τη συγγραφή ενός βιβλίου. Ο Δουμάς σε κάποιο σημείο γράφει: «Δεν ζωγραφίζει κάποιος την πιο ευαίσθητη και την ηχηρή συνέντευξη της δεσποινίδας Κενιό». Η φράση φάνηκε ακατανόητη στον ερευνητή, ο οποίος ανέτρεξε στην πρωτότυπη επιστολή όπου διαπίστωσε ότι είχε γίνει λάθος στην αντιγραφή και αντί της λέξης «συνέντευξη» (interview) στην αρχική επιστολή υπήρχε η λέξη «εσωτερικό» (interior).

«Συνήθως ανακαλύπτω τέτοια λάθη ύστερα από ατελείωτες ώρες δουλειάς. Τώρα το είδα από την πρώτη στιγμή» λέει στη βρετανική εφημερίδα «Γκάρντιαν» ο Κλοντ Σοπ, του οποίου το νέο πόνημα κυκλοφορεί αυτή την εβδομάδα. Οταν η Κενιό πόζαρε για τον πίνακα – που ακόμη και σήμερα σοκάρει, ενώ έχει οδηγήσει το Facebook σε δικαστικές διαμάχες με χρήστες που είδαν το προφίλ τους να μπλοκάρεται επειδή ανήρτησαν τον επίμαχο πίνακα -, ήταν 34 ετών και είχε αποσυρθεί από τη σκηνή. Και αν για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ της εποχής ήταν κοινό μυστικό η ταυτότητα του μοντέλου στην «Προέλευση του κόσμου», με τον καιρό ξεχάστηκε καθώς από μπαλαρίνα και ερωμένη εξελίχθηκε σε μια αξιοσέβαστη γυναίκα με σημαντική φιλανθρωπική δράση.

Οταν πέθανε, το 1908, στη διαθήκη της περιλαμβανόταν ένας πίνακας του Κουρμπέ με ζωγραφισμένες καμέλιες, στο κέντρο του οποίου απεικονίζεται ένα κόκκινο λουλούδι. Το άνθος της καμέλιας ήταν άμεσα συνδεδεμένο την εποχή εκείνη με τις εταίρες λόγω του μυθιστορήματος του Δουμά «Η κυρία με τις καμέλιες» και οι ερευνητές εκτιμούν ότι ήταν ένα ακόμη δώρο του Χαλίλ προς την ερωτική του σύντροφο.