Το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα της σύγχρονης καρδιολογίας δεν είναι το ποιο είναι το καλύτερο φάρμακο ή ποια είναι η καλύτερη επέμβαση, αλλά το ποια είναι η σωστή ένδειξη ή ο ενδεδειγμένος χρόνος χορήγησης ενός φαρμάκου ή εκτέλεσης μιας συγκεκριμένης αιματηρής επέμβασης. Πρόκειται για τεράστιο θέμα εκπαίδευσης και μετεκπαίδευσης των ιατρών σε συνδυασμό με μεγάλα οικονομικά συμφέροντα.

Ετσι εξηγείται γιατί, παρά την τεράστια πρόοδο που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια, εξακολουθούν οι καρδιοπάθειες να είναι η πρώτη αιτία θανάτου του σύγχρονου πολιτισμένου ανθρώπου. Για τον λόγο, άλλωστε, αυτόν ακόμα και σήμερα δικαιώνεται ο Ιπποκράτης που απαντά στους αφορισμούς του ότι η καλύτερη θεραπεία είναι ο καλός ιατρός. Του λόγου το αληθές επιβεβαιώνει ακόμα το γεγονός ότι στον 21ο αιώνα δεν έχουμε ακόμα ξεκαθαρίσει ποιους ωφελεί και ποιους βλάπτει ένα από τα παλαιότερα κλασικά φάρμακα, δηλαδή η ασπιρίνη.

Τρεις πρόσφατες τυχαιοποιημένες δημοσιευμένες μελέτες σε ένα από τα μεγαλύτερα και εγκυρότερα ιατρικά περιοδικά, το «New England Journal of Medicine», ασχολούνται με το θέμα. Στις μελέτες αυτές χορήγησαν 100 mg ασπιρίνης εντεροδιαλυτής σε 19.114 άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, φαινοτυπικά υγιή, χωρίς ενδείξεις καρδιαγγειακής νόσου, έκπτωση εγκεφαλικής λειτουργίας ή φυσική ανικανότητα. Τα αποτελέσματα αυτών των μελετών με παρακολούθηση των ατόμων για μια πενταετία υπήρξαν εντυπωσιακά.

1. Παρατηρήθηκε αυξημένη θνητότητα των ατόμων που έπαιρναν ασπιρίνη συγκριτικά με αυτούς που έπαιρναν εικονικό φάρμακο και μάλιστα με υπεροχή των θανάτων από καρκίνο. Το εύρημα αυτό θεωρούν οι ερευνητές περίεργο και ανεξήγητο δεδομένου ότι σε προγενέστερες μικρότερες μελέτες έχει ευρεθεί ότι η ασπιρίνη προστατεύει από ορισμένες μορφές καρκίνου.

2. Παρατηρήθηκε ότι τα άτομα που έπαιρναν ασπιρίνη δεν είχαν προστασία από καρδιαγγειακά συμβάματα, αντίθετα είχαν αυξημένο ποσοστό σοβαρών αιμορραγιών συγκριτικά με αυτούς που έπαιρναν το εικονικό φάρμακο.

Συμπερασματικά, οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι δεν πρέπει να χορηγείται ασπιρίνη σε υπερηλίκους που, φαινομενικά τουλάχιστον, είναι υγιείς.

Είναι όμως ευνόητο ότι τα αποτελέσματα αυτών των μελετών δεν ανατρέπουν την άποψη ότι οι πάσχοντες από στεφανιαία νόσο ή όσοι έχουν υποστεί έμφραγμα προστατεύονται με τη λήψη ασπιρίνης, ειδικά μάλιστα τα άτομα της μέσης ηλικίας που συχνότερα προσβάλλονται από έμφραγμα.

Ο Δημήτρης Κρεμαστινός είναι ομότιμος καθηγητής Καρδιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και εκλεγμένο μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών