Οι περισσότεροι συνηθίζουν να αναπολούν τα χρόνια της νεότητας, όχι όμως και την ακμή της εφηβείας, που συχνά «τσαλακώνει» σε μια ευαίσθητη περίοδο την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας. Τι γίνεται όμως όταν, χρόνια ή και δεκαετίες μετά, τα σπυράκια επιμένουν, με αποτέλεσμα κάποιοι να μην αποκτούν ποτέ το «καθαρό» πρόσωπο που ήλπιζαν;

Η Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας προειδοποιεί ότι η ακμή δεν αφορά μόνο τους ανηλίκους. Και ο ενήλικος πληθυσμός μπορεί να την εμφανίσει, με τις γυναίκες να έχουν περισσότερες πιθανότητες συγκριτικά με τους άνδρες. Η δερματολόγος Mary Sheu, διευθύντρια του Κέντρου Κλινικής και Κοσμητικής Δερματολογίας του Johns Hopkins, εξηγεί τι προκαλεί ακμή στους ενηλίκους, δίνοντας παράλληλα πρακτικές συμβουλές.

1. Είναι η ακμή των ενηλίκων διαφορετική από αυτή των εφήβων;

Οχι, και μάλιστα η ακμή στην ενήλικη ζωή είναι συχνότερη από ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι. Συνήθως, όταν κάποιος αναφέρεται σε ένα σπυράκι, περιγράφει ένα ροζ, φλεγμονώδες εξόγκωμα. Ομως ο τύπος αυτός είναι μόνο μία εκδοχή της ακμής. Στην πραγματικότητα υπάρχουν και άλλες μορφές ακμής, μεταξύ των οποίων η εμφάνιση φλυκταινών, ή πιο σοβαρές περιπτώσεις, όπως είναι η οζώδης ακμή.

2. Τι την προκαλεί;

Ιδίως σε ό,τι αφορά τις γυναίκες η ακμή πιθανόν να πυροδοτείται από ορμονικές διαταραχές. Οταν τα χρόνια περνούν, τα επίπεδα οιστρογόνων κατά κανόνα μειώνονται. Επιπλέον, οι ανδρικές ορμόνες, όπως είναι η τεστοστερόνη και η διυδροτεστοστερόνη που υπάρχουν σε όλους μας ανεξαρτήτως φύλου, αυξάνονται. Οταν συμβαίνει αυτό, οι γυναικείες ορμόνες δεν είναι τόσο ισχυρές ώστε να καταστείλουν τις αρσενικές, με αποτέλεσμα η επίδραση των δεύτερων να γίνεται πιο εμφανής. Το λιπαρό δέρμα και οι διασταλμένοι πόροι είναι συμπτώματα των αλλαγών αυτών, που μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση ακμής. Το στρες επίσης φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς ευθύνεται για την αύξηση συγκεκριμένων ορμονών, όπως είναι η κορτιζόλη, που επιδεινώνουν την ακμή.

3. Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί;

Ο τακτικός καθαρισμός του προσώπου δύο φορές την ημέρα επιβάλλεται, για την αφαίρεση τόσο της λιπαρότητας όσο και των προϊόντων μέικ απ. Επιπλέον, τα τοπικά ρετινοειδή ελευθερώνουν τους φραγμένους πόρους στην επιδερμίδα, ενώ παράλληλα έχουν και αντιφλεγμονώδη δράση, αυξάνοντας τον ρυθμό που διαιρούνται τα κύτταρα του δέρματος. Με τον τρόπο αυτόν το δέρμα θεραπεύεται γρηγορότερα. Και τα τοπικά αντιφλεγμονώδη, όπως για παράδειγμα αυτά που περιέχουν την ουσία δαψόνη, βοηθούν στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Το χημικό πίλινγκ και η θεραπεία με λέιζερ αποτελούν δύο ακόμη λύσεις για κάποιον που θέλει γρήγορα αποτελέσματα.

4. Ποια καθαριστικά προϊόντα ενδείκνυνται;

Ο γενικός κανόνας λέει να αποφεύγονται «σκληρά» καθαριστικά, ιδίως για εκείνους τους ασθενείς στους οποίους έχει συνταγογραφηθεί τοπική θεραπεία. Για την ξηρή και ευαίσθητη επιδερμίδα συνήθως προτείνονται κρεμώδη προϊόντα, ενώ στη λιπαρή επιδερμίδα λειτουργούν καλύτερα τα αφρώδη, μαλακά καθαριστικά. Οταν η ακμή είναι πιο έντονη, ο γιατρός μπορεί να προτείνει προϊόντα που περιέχουν σαλικυλικό οξύ ή υπεροξείδιο του βενζολίου.

5.  Η διατροφή παίζει ρόλο;

Είναι καλό να αποφεύγεται η υπερκατανάλωση ζάχαρης και γενικότερα γλυκών, καθώς επίσης και αναψυκτικών. Αντιστρόφως ανάλογα, μια ισορροπημένη διατροφή με φρούτα και λαχανικά, πλούσια σε βιταμίνη C και β-καροτένιο, μπορεί να βοηθήσει, επειδή αυτά τα θρεπτικά συστατικά έχουν αντιφλεγμονώδη δράση. Επίσης, μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση ορισμένων γαλακτοκομικών προϊόντων μπορεί να συνδεθεί με την ακμή.

6. Πότε κάποιος πρέπει να αναζητήσει ιατρική συμβουλή;

Στην περίπτωση που η ακμή επιμένει για περισσότερους από δύο μήνες, προκαλώντας ουλές παρά τις τοπικές θεραπείες, ίσως χρειάζεται να λάβει κανείς συστηματική αγωγή, όπως είναι η λήψη αντιβίωσης, σημειώνει η ειδικός του Johns Hopkins, Mary Sheu.

Κι αν δεν είναι ακμή; Τα σπυράκια είναι μία από τις πλέον ενοχλητικές διαταραχές, όπως παραδέχονται (και) οι δερματολόγοι, παρ’ όλα αυτά δεν αποτελούν πάντα ένδειξη ακμής. Για παράδειγμα, όπως σημειώνει ο δρ Δημήτρης Ρηγόπουλος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής της Α’ Πανεπιστημιακής Δερματολογικής Κλινικής στο νοσοκομείο Ανδρέας Συγγρός, οι αλλεργικές αντιδράσεις μπορούν να μιμηθούν τις εξάρσεις της ακμής.

Εντούτοις υπάρχουν και διαφορές: «Ο έντονος κνησμός που προκαλούν τα αλλεργικά σπυράκια είναι ενδεικτικό χαρακτηριστικό που δεν συναντάται στην κοινή ακμή. Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να εντοπιστεί το αίτιο που την προκαλεί» σημειώνει ο ειδικός.

Αντίστοιχα, μια άλλη δερματολογική πάθηση που λανθασμένα συγχέεται με την ακμή είναι το ακμοειδές εξάνθημα. Το γεγονός ότι ο ερεθισμός συνήθως εντοπίζεται στο μέτωπο ή και στο δέρμα του κρανίου δεν είναι τυχαίο, αφού συνδέεται με τη χρήση προϊόντων για τα μαλλιά.

Ειδικότερα, το ακμοειδές εξάνθημα είναι μια ενδιάμεση κατάσταση ανάμεσα σε ακμή και αλλεργική αντίδραση και η αντιμετώπισή του συμπεριλαμβάνει αλλαγή των προϊόντων για τα μαλλιά που χρησιμοποιεί ο ασθενής. Εν τω μεταξύ, και σύμφωνα με τους επιστήμονες της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας, «ακόμα και η μακροχρόνια λήψη φαρμάκων, όπως τα ανδρογόνα (ορμόνες ανδρικού φύλου), τα κορτικοστεροειδή (κορτιζόνη), το λίθιο κ.ά., μπορεί να προκαλέσει χαρακτηριστικό, διάχυτο ακμοειδές εξάνθημα, το οποίο επίσης χρειάζεται ειδική αντιμετώπιση».

Η ροδόχρους ακμή (χαρακτηριστικό της είναι η έντονη ερυθρότητα του δέρματος που μπορεί να συνοδεύεται από φλύκταινες κυρίως στο κεντρικό τμήμα του προσώπου) είναι μία άλλη μορφή που επίσης μπορεί να οδηγήσει σε λάθος συμπεράσματα, καθώς στην πράξη διαφέρει από την κοινή ακμή και συνεπώς χρειάζεται διαφορετική θεραπεία. Συνήθεις αιτίες εμφάνισής της είναι οι ακραίες θερμοκρασίες, οι διατροφικοί παράγοντες (π.χ. πικάντικα φαγητά) και το στρες. Σε αυτή την περίπτωση ο δρ Ρηγόπουλος διευκρινίζει ότι δεν υπάρχει αγωγή για οριστική ίαση, υπάρχουν εντούτοις τρόποι να διατηρείται υπό έλεγχο.