Τα νέα είναι καλά για τους συνταξιούχους και άσχημα για το ασφαλιστικό μας σύστημα και τους κυβερνώντες. Στο πρόσφατο βιβλίο «Ο γρίφος των 100 χρόνων» (εκδόσεις διαΝΕΟσις) και στο βιβλίο μου «Χρόνια πολλά γεμάτα υγεία» (εκδόσεις Οδυσσέας) καταγράφονται δύο σημαντικές εξελίξεις για τον 21ο αιώνα. Οι άνθρωποι θα ζουν περισσότερα χρόνια και η υγεία των ηλικιωμένων θα είναι όλο και καλύτερη.
Από το 1840 υπάρχει στην Ευρώπη σταθερή αύξηση του προσδόκιμου ζωής (ο μέσος χρόνος ζωής) κατά τρεις μήνες κάθε χρόνο. Αυτό σημαίνει πως σε κάθε δεκαετία προστίθενται περίπου τρία χρόνια ζωής. Το προσδόκιμο ζωής για τους Ελληνες, όπως και για τους περισσότερους ευρωπαϊκούς λαούς, έχει ξεπεράσει τα ογδόντα χρόνια. Ο υπολογισμός όμως αυτός γίνεται με βάση την ηλικία των θανόντων την προηγούμενη χρονιά. Οσο μεγαλώνουμε τόσο περισσότερο αυξάνει το προσδόκιμο ζωής γιατί δεν προσμετρώνται οι θάνατοι που έχουν συμβεί σε μικρότερες ηλικίες. Γι’ αυτό και οι σημερινοί 70αρηδες στους οποίους αναφέρθηκε ο Πρωθυπουργός στη ΔΕΘ και ο κ. Τσακαλώτος στο Λονδίνο έχουν προσδόκιμο ζωής που υπερβαίνει τα 90 χρόνια.
Ο υπολογισμός αυτός, επειδή πραγματοποιείται με βάση τις ηλικίες θανάτων, δεν συνεκτιμά τις διαφαινόμενες εξελίξεις στη διάρκεια του 21ου αιώνα και κυρίως τα συνεχή επιστημονικά επιτεύγματα, τη βελτίωση των κοινωνικο-οικονομικών παραγόντων που επιδρούν στην υγεία, την αναβάθμιση των συνθηκών διαβίωσης και την υιοθέτηση πιο υγιεινών στάσεων και συμπεριφορών (μείωσης καπνίσματος, υγιεινή διατροφή, άσκηση κ.ά.).
Οι εξελίξεις αυτές αναμένεται να αυξήσουν ακόμα περισσότερο το υπολογιζόμενο προσδόκιμο ζωής. Αλλά και χωρίς τη θετική επίδραση αυτών των εξελίξεων, τα περισσότερα παιδιά που γεννηθήκαν τον 21ο αιώνα θα έχουν προσδόκιμο ζωής που θα υπερβαίνει τα 100 έτη. Επιστρέφοντας στους ηλικιωμένους, η πιθανότητα να πεθάνει ένας ογδοντάχρονος στη Βρετανία το 1950 ήταν 14% και τώρα έχει μειωθεί στο 8%. Για έναν ενενηντάχρονο η πιθανότητα αυτή έχει μειωθεί από το 30% στο 20%. Γι’ αυτό εξάλλου οι αιωνόβιοι την τελευταία δεκαετία έχουν αυξηθεί κατά 70%. Στην Ελλάδα, το 2017, το 26,5% του πληθυσμού ήταν άνω των 60 ετών και μέχρι το 2060 το ποσοστό αυτό αναμένεται φτάσει στο 41,6%.
Εκτός όμως από την επιμήκυνση της ζωής, έχει αυξηθεί και ο μέσος όρος υγιούς ζωής, δηλαδή τα χρόνια που παραμένουμε χωρίς αρρώστια. Η εμφάνιση των χρόνιων νοσημάτων θα μετατίθεται ολοένα και σε μεγαλύτερες ηλικίες. Η τάση αυτή ενισχύεται όλο και περισσότερο. Στο μέλλον, οι ηλικιωμένοι θα είναι υγιέστεροι και πιο δραστήριοι από κάθε άλλη περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας. Με άλλα λόγια, δεν θα είμαστε ηλικιωμένοι για περισσότερα χρόνια. Θα είμαστε νεότεροι για περισσότερα χρόνια.
Ας μην προσδοκούν, λοιπόν, ορισμένοι λύση στο Ασφαλιστικό από τη μελλοντική μείωση των ήδη συνταξιούχων. Ας φροντίσουν καλύτερα να εντάξουν τους μελλοντικούς συνταξιούχους στο πλαίσιο ενός βιώσιμου ασφαλιστικού συστήματος που εκκρεμεί εδώ και χρόνια.
Ο Γιάννης Τούντας είναι καθηγητής Ιατρικής, μέλος του Εποπτικού Συμβούλιου της διαΝΕΟσις