Πώς νιώθει άραγε κανείς όταν γελούν μαζί του οι ομότεχνοί του, όπως συνέβη προχθές στον ΟΗΕ με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ; Εκατοντάδες πρόεδροι, πρωθυπουργοί, υπουργοί και διπλωμάτες ξέσπασαν σε γέλια όταν καυχήθηκε στη Γενική Συνέλευση ότι «σε λιγότερο από δύο χρόνια η κυβέρνησή μου έχει πραγματοποιήσει περισσότερα από (σχεδόν) οποιαδήποτε άλλη κυβέρνηση στην ιστορία των ΗΠΑ». Οταν η πολιτική αφρόκρεμα του πλανήτη γελά μαζί σου, κάτι δεν πάει καλά. Τι όμως;
Ολοι οι παρόντες στον ΟΗΕ πολιτικοί έχουν χρησιμοποιήσει την υπερβολή «η κυβέρνησή μας για πρώτη φορά…» απευθυνόμενοι σε εθνικά ακροατήρια ψηφοφόρων – είναι συνήθης κομπασμός, θα τον ακούμε και εμείς συχνά τους προσεχείς προεκλογικούς μήνες. Σκέφθηκαν άραγε «μεταξύ κατεργαραίων, ειλικρίνεια» και έβαλαν τα γέλια; Είναι για γέλια τα ψέματα; Ο Γιάννης Τούντας, την περασμένη Κυριακή στο «Βήμα», στοχάστηκε πάνω στο πολιτικό ψεύδος επισημαίνοντας το μεγάλο πρόβλημα: το ψεύδος «παράγει νέα πραγματικότητα, νέα δηλαδή αλήθεια, όταν το πιστεύει κάποιος» – παραφράζοντας τον Μαρξ, τα ψεύδη γίνονται υλική δύναμη όταν γίνουν κτήμα των μαζών. Πολιτική δύναμη, για την ακρίβεια. Αλλά για να γίνουν κτήματα των μαζών, πρέπει να τα προωθήσουν ηγετικές μορφές τα ψεύδη.
Τι γίνεται όμως όταν τα ψεύδη είναι αυταπάτες του ψευδομένου; Οταν δηλαδή δεν έχει επίγνωση ότι ψεύδεται αλλά τα πιστεύει αυτά που λέει; Ο νάρκισσος Ντόναλντ Τραμπ πρέπει να το πιστεύει βαθιά ότι είναι ο καλύτερος πρόεδρος των ΗΠΑ, για τούτο, όταν άκουσε τα γέλια, είπε απορημένος «δεν το περίμενα αυτό…». Οι ομότεχνοι του Ντόναλντ Τραμπ γέλασαν γιατί ως έμπειροι πολιτικοί κατάλαβαν το μέγεθος της αυταπάτης του πλανητάρχη. Ο ψευδόμενος έχει σχέση με την πραγματικότητα, προσπαθεί ίσως να την αλλάξει με τα ψεύδη του, να την κάνει επωφελή για τον ίδιο. Ο αυταπατώμενος όμως ζει σε άλλον κόσμο – και μόνο όταν του έρχεται στο κεφάλι ο υπαρκτός συνέρχεται. Ο Αλέξης Τσίπρας έχει παραδεχθεί πως είχε αυταπάτες, το πίστευε όταν έλεγε ότι θα καταργήσει τα Μνημόνια «με έναν νόμο και με ένα άρθρο» – και μας ήρθε στο κεφάλι το τρίτο.
Ο μόνος τρόπος να μην αυταπατώνται οι ηγέτες είναι να μην τους κρύβει την πραγματικότητα το περιβάλλον τους – υπό τον όρο ότι το περιβάλλον έχει σχέση με την πραγματικότητα. Που θα πει, δεν πρέπει να είναι αυταπατώμενοι πολιτικοί αλλά ειδικοί, τεχνοκράτες, γνώστες, επαΐοντες. Αυτοί ακριβώς δηλαδή, όπως ο ίδιος το έχει πει πολλές φορές, περιφρονεί ο Πρωθυπουργός μας.