Θεωρείται ο πρωταθλητής της δημόσιας αρχιτεκτονικής. Κέντρα πολιτισμού, μουσεία, ιδρύματα τέχνης έχουν την υπογραφή του. Οπως και ορισμένα από τα πιο πρόσφατα αρχιτεκτονικά οικοδομήματα στη Γηραιά Ηπειρο, η φόρμα και η κλίμακα των οποίων προκαλούν την προσοχή του βλέμματος και της σκέψης. Ο αρχιτέκτονας από τη Γένοβα, ο οποίος δημιούργησε ένα από τα μεγάλα έργα του στην Αθήνα του 21ου  αιώνα, το Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, εισπράττει δάφνες αναγνώρισης από τη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών του Λονδίνου με την έκθεση γύρω από το αρχιτεκτονικό του έργο «The Art of Making Buildings». Οι 16 «μεγαλύτερες επιτυχίες» του Ρέντσο Πιάνο αποτελούν τον σκελετό αυτής της έκθεσης που αναδεικνύει το αρχιτεκτονικό γραφείο Renzo Piano Building Workshop ως εργαστήριο σχεδιασμού κτιρίων «κομμάτι κομμάτι», χρησιμοποιώντας τη μορφή, το υλικό και τη μηχανική για να επιτύχει μια ακριβή, αλλά ποιητική κομψότητα.

Από το The Shard στο Λονδίνο μέχρι το Κέντρο Πομπιντού στο Παρίσι, τα κτίρια του Πιάνο έχουν δημιουργήσει σύγχρονα τοπόσημα στις πόλεις σε όλον τον κόσμο. Το όραμα και η επινοητικότητά του αναδεικνύουν την πρωτοποριακή εργασία του και μιλάνε για το ουμανιστικό πνεύμα του αρχιτέκτονα. Η αίσθηση ελαφρότητας, η αλληλεπίδραση μεταξύ παράδοσης και εφευρέσεως, λειτουργίας και πλαισίου   χαρακτηρίζουν τα κτίρια του Πιάνο. Αυτοί οι χώροι καλούν τους χρήστες τους σε μια συνάντηση εντός τους όπου ζητούμενο είναι ο ανοιχτός διάλογος και η επικοινωνία. Ανάμεσα στο κτίριο της εφημερίδας «New York Times» και στο Πολιτιστικό Κέντρο Jean-Marie Tjibaou στη Νουμέα ή στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος στην Αθήνα ο Ρέντσο Πιάνο δείχνει τις προθέσεις του στις αίθουσες της Βασιλικής Ακαδημίας με μακέτες, σχέδια και μία ταινία. Σε ένα πλάνο της οποίας ο ίδιος εξηγεί ότι όταν ο πατέρας του τον πήγαινε στο λιμάνι, ο μικρός Ρέντζο έβλεπε τα πλοία «σαν τεράστια κτίρια που κινούνται». Τα έβλεπε να σκίζουν το νερό και τα φανταζόταν να πετούν. Λέει πως έτσι σχηματίστηκε στο μυαλό του μια εικόνα των κτιρίων ως δομών που αγωνίζονταν κατά της βαρύτητας. «Γι’ αυτό και πολλά από τα κτίριά μου μοιάζουν με σκάφος» εξηγεί.

Ο σχεδιασμός μάλιστα της έκθεσης – σε δική του επιμέλεια – βασίζεται στην ιδέα μιας μεγάλης νησίδας πάνω στην οποία εγκατέστησε τις μακέτες των έργων του, ώστε οι επισκέπτες να κατανοήσουν το αρχιτεκτονικό του πνεύμα αλλά και τις πολιτικές και κοινωνιολογικές θεωρίες του πάνω στις οποίες στήριξε το σύνολο των έργων του.

Centro Botĺn, Ισπανία

Δύο μεγάλες κατασκευές που μοιάζουν με κύτος θαλάσσιου σκάφους υψώνονται έξι μέτρα πάνω από τη θάλασσα στη Σανταντέρ, στη Βόρεια Ισπανία, επενδυμένες με χιλιάδες δίσκους με περλέ απόχρωση πάνω σε λεπτές άσπρες κολόνες. Είναι το Centro Botίn, μια κιβωτός τέχνης στην προκυμαία του Σανταντέρ, η οποία άνοιξε για το κοινό το 2017. «Από την αρχή ήθελα το κτίριο να πετάξει» λέει ο ιταλός αρχιτέκτονας. Το τέχνασμα της αφαίρεσης ήταν η απάντησή του στις αντιδράσεις της τοπικής κοινότητας ότι το οικοδόμημα θα εμπόδιζε τη θέα προς τη θάλασσα. Στην πραγματικότητα, συμβαίνει το αντίθετο, καθώς απέραντα παράθυρα που βλέπουν στη θάλασσα δίνουν την αίσθηση ότι βρίσκεστε πάνω στη γέφυρα ενός πλοίου εν πλω.

Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Αθήνα

«Η ιδέα του διαλόγου είναι μια ιδέα που πάει πολύ μακριά, γιατί έχει σχέση με το μεγάλο όραμά μου για το μέλλον, ότι τα κοινά σημεία των ανθρώπων θα υπερισχύσουν έναντι της μισαλλοδοξίας. Γιατί καθετί που επιτρέπει να συνδιαλλαγούμε μεταξύ μας και να καταλάβουμε ο ένας τον άλλον, ώστε η διαφορετικότητά μας να αποτελέσει αγαθό και όχι αντικείμενο διένεξης, είναι καλοδεχούμενο. Θέλω να πω ότι πέρα από την επιθυμία μου να κάνω μία αίθουσα για την Οπερα, για τη μουσική, για τον χορό, μια Βιβλιοθήκη κι ένα Πάρκο, υπάρχει ένα όραμα για την ανθρωπότητα, όραμα που μας κάνει κατά κάποιον τρόπο να επιστρέφουμε κάπως στην κοινή πολιτιστική μας κληρονομιά που προέρχεται από τη Μεσόγειο, αυτή την περίφημη θάλασσα – χωνευτήρι των πολιτισμών» (από την ομιλία του στο εργοτάξιο του ΚΠΙΣΝ, στις 24 Ιουνίου 2011).

Κέντρο Πολιτισμού Τζιμπάου, Νουμέα, Νέα Καληδονία

Μία από τις πιο συναρπαστικές και περιζήτητες συνεισφορές της σύγχρονης αρχιτεκτονικής στην οικονομική ανάπτυξη είναι αυτό το έργο στην πρωτεύουσα του νησιωτικού συμπλέγματος της Νέας Καληδονίας. Σκοπός των τοπικών Αρχών ήταν το Κέντρο Πολιτισμού Τζιμπάου να προαγάγει την ιστορία των αυτοχθόνων Κανάκ. Ο Πιάνο κατασκεύασε το 1998 ένα έργο που συνέβαλε στον οικονομικό μετασχηματισμό της πόλης, αντίστοιχης δυναμικής με ένα φημισμένο μουσείο ή όπερα σε κάποια άλλη πόλη του κόσμου. Πρόκειται για μια υποβλητική συλλογή από ξύλινα κιόσκια που θυμίζουν κυψέλες, συνδυάζοντας σύγχρονη μηχανική και παραδοσιακές τεχνικές κατασκευής, που καθώς ανεβαίνουν φαίνονται να σβήνουν στον αέρα.

The Shard, Λονδίνο

Το υψηλότερο κτίριο της Ευρώπης (310 μ. ύψος) χαρακτηρίστηκε από τον αρχιτέκτονά του «η πρώτη κάθετη πόλη του κόσμου. Το Θραύσμα είναι δημιουργία με κοινωνική ψυχή που λειτουργεί ως ένα καλειδοσκόπιο, το οποίο συνεχώς αλλάζει φλερτάροντας με τον ιδιόμορφο καιρό του Λονδίνου. Για μένα δεν είναι χωρίς σημασία το γεγονός ότι βρήκαμε στα θεμέλιά του μια ρωμαϊκή βίλα του 2ου αιώνα π.Χ. Κάθε κλασικό μνημείο άλλωστε υπήρξε μοντέρνο στον καιρό του και οι ευρωπαϊκές μας πόλεις είναι το αποτέλεσμα ιστορικών διαστρωματώσεων. Γι’ αυτό είναι ωραίες και ενδιαφέρουσες».

Whitney Museum of American Art, Νέα Υόρκη

Tο κτίριο του Μουσείου Γουίτνι στη Νέα Υόρκη χαρακτηρίστηκε από τον διεθνή Τύπο το 2015 ως «νέο σύμβολο της αρχιτεκτονικής» και αφορούσε το έργο του Ρέντσο Πιάνο, στον όγκο του οποίου προστέθηκαν 4.000 τόνοι ατσάλι. Ο αρχιτέκτονας του νέου μουσείου δημιούργησε – κατά τα ιταλικά πρότυπα – μια πλατεία (piazza) μεγάλων διαστάσεων μπροστά από την κεντρική είσοδο. Ετσι ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να συναντώνται για να μιλούν ή να εκφράζουν τις διαφωνίες τους. «Οι πόλεις είναι εξ ορισμού ένας τόπος ανεκτικότητας όπου οι διαφορές συγχωνεύονται» υπογραμμίζει.