Προσφυγόπουλο μόλις 10 ετών, τσακισμένο από όσα έζησε στο ταξίδι για την Ευρώπη και από όσα αντικρίζει πλέον στον καταυλισμό της εξαθλίωσης, αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει με βουτιά στο κενό. Απεγνωσμένος έφηβος παραλίγο να σκίσει τις φλέβες του με βαθιά χαρακιά από τον καρπό μέχρι τον αγκώνα, που αντιμετωπίστηκε τελικά με ράμματα. Γυναίκα έπεσε θύμα ομαδικού βιασμού, όμως παραμένει στην ίδια σκηνή, υποχρεωμένη να «συγκατοικεί» στο hotspot με τους τρεις δράστες. Νεαρή δέχεται απειλές, αλλά κανείς δεν φροντίζει για την απομάκρυνσή της, με αποτέλεσμα να αισθάνεται διαρκώς φόβο και ανασφάλεια. Κοριτσάκι με τρομαγμένο βλέμμα παρουσιάζει επιλεκτική βωβότητα και υποφέρει από εφιάλτες. Οι πέντε «τηλεγραφικές» ιστορίες είναι πραγματικές.
Πρόκειται για ανατριχιαστικά περιστατικά που αντιμετώπισαν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ) στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης προσφύγων στη Μόρια. Και ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη το σχέδιο του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής για αποσυμφόρηση του καταυλισμού (με μετακίνηση ήδη εκατοντάδων προσφύγων στα ηπειρωτικά), η υπεύθυνη των ιατρικών προγραμμάτων των ΓΧΣ στη Λέσβο Αλίκη Μεϊμαρίδου απευθύνει μέσω των «ΝΕΩΝ» δραματική έκκληση να μπει τέλος στη φρίκη της Μόριας.
Η συνάντηση με την ψυχολόγο – ψυχοθεραπεύτρια με εμπειρία στο Προσφυγικό (Σερβία, Ειδομένη, Σάμος, Κως κ.α.) έγινε στην κλινική ψυχικής υγείας της οργάνωσης στη Μυτιλήνη, που από τον Αύγουστο του 2017 προσφέρει διεπιστημονική φροντίδα σε θύματα βασανιστηρίων, σεξουαλικής βίας και σε σοβαρά ψυχιατρικά περιστατικά. «Στη Μόρια οι άνθρωποι χάνουν το πρόσωπό τους. Λες και γίνονται ένα. Μια μάζα. Και όμως έχουν ο καθένας τη δική του ιστορία. Ζητούν από κάποιον να την ακούσει» τονίζει.
Οπως συνηθίζουν να λένε οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας, αν θέλεις να δημιουργήσεις σε κάποιον «ιστορικό», στέρησέ του τον έλεγχο του εαυτού του και της ζωής του. «Ακριβώς αυτό συμβαίνει στη Μόρια. Υπάρχει τεράστια ανάγκη για ψυχιατρική βοήθεια. Ο επ’ αόριστον εγκλωβισμός των ανθρώπων προκαλεί σοβαρή επιδείνωση στη σωματική και την ψυχική υγεία τους. Τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν γίνει κουρελόχαρτο. Και εμείς κατατρωγόμαστε με το συναίσθημα ότι δεν μπορούμε να βοηθήσουμε. Χρειάζεται επιτέλους πολιτική βούληση και ουσιαστική παρέμβαση. Γιατί δεν έχουμε αξιοπρεπείς δομές; Πώς μπορεί το αριθμητικό παζάρι για τη φιλοξενία προσφύγων να συνιστά λύση;» συμπληρώνει η Αλίκη Μεϊμαρίδου.
Οι ΓΧΣ συναντούν ολοένα και περισσότερα φοβισμένα παιδάκια με εκρήξεις επιθετικότητας και κρίσεις πανικού. Καταγράφουν επίσης αύξηση στους αυτοτραυματισμούς, ενώ προσπαθούν να στηρίξουν γυναίκες και άνδρες θύματα κακοποίησης. Από τον περασμένο Φεβρουάριο έως τον Ιούνιο, η οργάνωση (έξω από τον καταυλισμό λειτουργεί άλλη κλινική για παιδιατρική φροντίδα και για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία) διαπίστωσε ότι σχεδόν το 25% των παιδιών είχε αυτοτραυματιστεί ή είχε κάνει απόπειρα ή είχε σκέψεις αυτοκτονίας.
Βαρύ ιστορικό. «Οταν βλέπεις ένταση στον αυτοτραυματισμό, καταλαβαίνεις ότι η κατάσταση είναι σοβαρή. Πάντως όσα αποκαλύπτουν σε εμάς οι πρόσφυγες είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου» λέει η ψυχοθεραπεύτρια και αναφέρει την περίπτωση ενός τετράχρονου: «Το παιδί ήρθε για εξέταση ρουτίνας. Ξαφνικά έπαθε κρίση, άρχισε να χτυπιέται. Είναι θυμωμένο και φοβισμένο». Αυτό συμβαίνει συχνά: «Ερχεται κάποιος με πυρετό και ανακαλύπτεις τελικά ένα βαρύ ιστορικό… Τον πατέρα που υπήρξε μάρτυρας της δολοφονίας του αδελφού του ή τη γυναίκα θύμα βιασμού».
Επισημαίνει τη δυσκολία εποπτείας του καταυλισμού, που σχεδιάστηκε άλλωστε για φιλοξενία ανδρών, με μέγιστη χωρητικότητα περίπου 3.000 ανθρώπων. «Αντ’ αυτού έχουμε υπερδιπλάσιο πληθυσμό και το 1/3 είναι ανήλικοι σε υποδομές που καταρρέουν. Εχουμε παιδιά με διάρροιες και με δερματικές λοιμώξεις που δεν θα θεραπευτούν αν δεν βελτιωθούν οι συνθήκες υγιεινής. Μεγάλη είναι επίσης η ανάγκη προστασίας των μονογονεϊκών οικογενειών. Μητέρες και πατεράδες φοβούνται να πάνε στην ουρά για το φαγητό και να αφήσουν τα παιδιά μόνα τους. Ο καθένας μπορεί να πλησιάσει μια σκηνή και να μπει μέσα».
ΦΟΒΟΙ. Στο μεταξύ, όπως έγινε γνωστό, πηγές των γερμανικών Αρχών ασφαλείας επιβεβαίωσαν σε δημοσιογράφους της «DW» ότι στη Μόρια ζουν σήμερα μέλη του Ισλαμικού Κράτους. Αγνωστο είναι, ωστόσο, πόσο καλά οργανωμένα είναι αυτά τα μέλη. Την ίδια ώρα, εκφράζονται φόβοι ότι ορισμένοι ισλαμιστές έχουν ήδη έρθει στην Αθήνα από τη Λέσβο και δεν αποκλείεται να περάσουν στη συνέχεια και στη Δυτική Ευρώπη. Σύμφωνα με την «DW», στη Μόρια υπάρχει ένα κλίμα βίας και εγκληματικότητας το οποίο, όπως αναφέρεται, οι ελληνικές Αρχές είτε δεν γνωρίζουν είτε αγνοούν.