Μέχρι το πρωί της Κυριακής η κυβέρνηση Ζάεφ σκεφτόταν να προχωρήσει σε εκλογές, εάν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν συντριπτικό υπέρ του Ναι και η συμμετοχή υψηλή. Στόχος να αλλάξει τις αρνητικές για αυτήν ισορροπίες εντός της βουλής της ΠΓΔΜ. Στις εκλογές του Δεκεμβρίου 2016 το κόμμα Σοσιαλδημοκρατική Ενωση του Ζάεφ είχε καταταγεί δεύτερο μετά το VMRO. Μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ο Ζάεφ βρίσκεται σε μονόδρομο. Μπορεί μόνον να προχωρήσει σε συνταγματική αναθεώρηση με την παρούσα Βουλή.
Εξ αρχής αυτό ήταν και το πιο δύσκολο μέρος της συμφωνίας των Πρεσπών: η συνταγματική αναθεώρηση. Για να επιτευχθεί απαιτούνται αφενός 80 βουλευτές στην 120μελή Βουλή της ΠΓΔΜ. Ο Ζάεφ έχει σχηματίσει κυβέρνηση με 69 βουλευτές στους οποίους περιλαμβάνονται και οι 10 που είναι αλβανικής καταγωγής. Το μεγάλο πρόβλημα ήταν και παραμένει πού θα βρεθούν οι 11 βουλευτές για το όριο των 80.
Η απάντηση είναι αυτό που θα αποκαλούσαμε στην Ελλάδα «αποστασία». Τον τελευταίο μήνα διάφοροι δυτικοί ηγέτες προέβησαν σε δυσανάλογες για το μέγεθος της χώρας δημόσιες παραινέσεις υπέρ του Ναι. Ολα αυτά θα μεταφερθούν σε έναν αθέατο για τους πολίτες κόσμο που θα έχει ως επίκεντρο τους 51 βουλευτές  του VMRO. Ας θεωρηθεί βέβαιον ότι θα χρησιμοποιηθούν όλα τα θεμιτά και αθέμιτα μέσα: πολιτική συναλλαγή, διαφθορά, ακόμη και απειλές για δικαστικές διώξεις. Ηδη τα πρώτα δείγματα των όσων θα διαδραματισθούν φάνηκαν από τις διαφορετικές φωνές που ακούσθηκαν από το κόμμα VMRO παραμονές του δημοψηφίσματος. Ο προερχόμενος από το κόμμα πρόεδρος της ΠΓΔΜ κάλεσε τους πολίτες να απέχουν από το δημοψήφισμα. Αντιθέτως, ο πρόεδρος του κόμματος στα μέσα της προηγούμενης εβδομάδας μίλησε για ψήφο κατά συνείδηση. Την ίδια περίοδο αρκετοί πρώην υπουργοί του κόμματος μπαινοβγαίνουν σε αίθουσες δικαστηρίων κατηγορούμενοι για διαφθορά.
Η προσπάθεια του Ζάεφ (που θα έχει ως συμπαραστάτες πολλές δυτικές πρεσβείες) δεν θα είναι πάντως εύκολη μετά το συγκεκριμένο αποτέλεσμα τους δημοψηφίσματος. Η συμμετοχή και το Ναι ήσαν σχετικώς υψηλά μόνον στις αλβανικές περιοχές της χώρας. Αντιθέτως, ο σλαβομακεδονικός πληθυσμός επέλεξε κατά πλειοψηφία να απέχει. Στην ΠΓΔΜ τα πράγματα είναι εθνοτικά πολωμένα. Οι Σλαβομακεδόνες ψηφίζουν VMRO και Σοσιαλδημοκρατική Ενωση. Οι Αλβανοί ψηφίζουν τα δικά τους κόμματα. Οι 51 σλαβομακεδονικής καταγωγής βουλευτές δεν έχουν ιδιαίτερους λόγους να αποστατήσουν ψηφίζοντας κάτι που δεν το θέλει η δική τους εθνοτική ομάδα ή πιο απλά οι ψηφοφόροι τους. Δύσκολα θα προχωρήσει η συνταγματική αναθεώρηση.
Ως προς την Ελλάδα τα νέα είναι θετικά από τους πολέμιους της συμφωνίας των Πρεσπών. Ο Ζάεφ βγαίνει σοβαρά τραυματισμένος από τη διαδικασία. Εάν δεν ολοκληρωθεί η συνταγματική αναθεώρηση, δεν θα χρειασθεί να έλθει η συμφωνία των Πρεσπών για επικύρωση στην ελληνική Βουλή, ούτε και η ΠΓΔΜ θα μπει στο ΝΑΤΟ.
Ο Αγγελος Μ. Συρίγος είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο