To χθεσινό Ναι στο δημοψήφισμα της ΠΓΔΜ επισκιάζεται από την αποχή. Ο δραματικός αντίκτυπος της διακυβέρνησης του τέως πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι στον τρόπο σκέψης των πολιτών της χώρας έγινε αισθητός. Η πλειοψηφία των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων αποφάσισε να μην ψηφίσει, έχοντας αποτελέσει για πολλά χρόνια τον αποδέκτη εθνικιστικών μηνυμάτων και αποδεχθεί την ψευδεπίγραφη αντίληψη περί ένταξης της ΠΓΔΜ στις ευρωατλαντικές δομές χωρίς συμβιβασμό με την Ελλάδα για το ζήτημα της ονομασίας. Ο χρόνος που ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ είχε στη διάθεσή του να αλλάξει τη νοοτροπία αυτή ήταν περιορισμένος, εν μέσω μάλιστα διαρκών ενθαρρύνσεων από την αντιπολίτευση και τον πρόεδρο Ιβανόφ για αποχή.
Το άρθρο 73 του Συντάγματος της ΠΓΔΜ ορίζει πως αν η συμμετοχή σε κάποιο δημοψήφισμα δεν ξεπερνάει το 50%, τότε το αποτέλεσμα δεν είναι έγκυρο. Γνωρίζοντας από πριν τις αυξημένες πιθανότητες μεγάλης αποχής, ο Ζάεφ είχε σπεύσει να χαρακτηρίσει το δημοψήφισμα «συμβουλευτικό». Παρ’ όλα αυτά, τίθεται πλέον ζήτημα πολιτικής νομιμοποίησης. Πρακτικά, ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ έχει δύο επιλογές. Η πρώτη είναι να προκηρύξει εκλογές. Και η δεύτερη είναι να προχωρήσει κανονικά στην ψηφοφορία αναθεώρησης του Συντάγματος, αξιοποιώντας κυρίως τη στήριξη που του προσφέρουν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ενωση. Σε αυτή την περίπτωση θα χρειαστεί τουλάχιστον 8 ψήφους από το εθνικιστικό VMRO – DPMNE, ώστε να υπάρξει πλειοψηφία 2/3 στη Βουλή. Μια τέτοια εξέλιξη είναι δύσκολη, αλλά όχι απίθανη.
Η Ελλάδα παρακολουθεί με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στην ΠΓΔΜ, καθώς από αυτές θα εξαρτηθεί πιθανώς η ημερομηνία των εκλογών. Η προσοχή, ωστόσο, πρέπει να στραφεί και προς ένα ιδιαίτερα λεπτό ζήτημα που αφορά την εξωτερική πολιτική. Ενδεχόμενη καθυστέρηση στη διαδικασία έγκρισης της συμφωνίας των Πρεσπών ίσως οδηγήσει σε εσωτερική αστάθεια και περαιτέρω βάθυνση του ρήγματος μεταξύ Σλαβομακεδόνων και Αλβανών, με τους πρώτους να απέχουν σε μεγάλο βαθμό χθες και τους δεύτερους να ψηφίζουν μαζικά. Oι υποστηρικτές της ιδέας της Μεγάλης Αλβανίας μόνο ικανοποιημένοι μπορούν να είναι.
Ο δρ Γιώργος Ν. Τζογόπουλος είναι επιστημονικός συνεργάτης στο Begin Sadat Centre for Strategic Studies (Ισραήλ) και διδάσκων Διεθνών Σχέσεων στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης