Αναζήτηση
Ο Κάπλαν, θιασώτης του Ηροδότου, επαναφέρει το ερώτημα αν οι γεωπολιτικές εξελίξεις είναι αναπόφευκτες εξαιτίας των γεωγραφικών δεδομένων, δηλαδή αν επικρατεί ο γεωγραφικός ντετερμινισμός έναντι της επιλογής, των πολιτικών και άλλων επιλογών ανθρώπων ή οργανισμών, ώστε να ανατραπούν οι γεωγραφικοί συσχετισμοί.
Το θέμα της αλλαγής της συνταγματικής ονομασίας του γειτονικού κράτους σε Βόρεια Μακεδονία είναι μια πολιτική επιλογή, μια επιλογή που προήλθε κατόπιν πίεσης κυρίως του διεθνούς παράγοντα για την εξεύρεση μιας λύσης σε μια ευαίσθητη περιοχή της Ευρώπης, εκείνη των Βαλκανίων, μαθημένη στις ξένες επεμβάσεις κυρίως κατά τη διάρκεια των εθνογενέσεών της τον 19ο αιώνα. Ερχεται η επιλογή, δηλαδή η απόφαση των ανθρώπων να επιβληθεί μια λύση σ’ ένα εξόχως γεωγραφικό και ιστορικό πρόβλημα αγνοώντας ή προσπερνώντας τα γεωγραφικά και ιστορικά δεδομένα.
Η επιλογή αυτή συναντά προφανώς την απόρριψη της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού αλλά και του λαού της γειτονικής χώρας, όπως μαρτυρά η χαμηλή συμμετοχή του σλαβικού στοιχείου στο δημοψήφισμα που διεξήχθη. Ετσι κι αλλιώς το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν δείχνει να έχει ιδιαίτερη σημασία, αφού ήδη προβάλλονται τρόποι ώστε να ξεπεραστεί ένα ενδεχόμενο αρνητικό αποτέλεσμα, ενώ τελευταία υποστηρίζεται ότι έχει συμβουλευτικό και όχι αποφασιστικό χαρακτήρα. Η επιλογή δεν ξεπερνά μόνο τον γεωγραφικό ντετερμινισμό, αλλά και τη λαϊκή βούληση.
Μένει να αποδειχθεί αν και στην προκειμένη περίπτωση θα ισχύσει αυτό που ισχυρίζεται ο Κάπλαν στο βιβλίο του, ότι όσο περισσότερο εστιάζουμε στα τρέχοντα γεγονότα τόσο διακρίνεται ο ρόλος των ατόμων και των επιλογών τους, αλλά όσο απομακρυνόμαστε από αυτά και διευρύνεται ο ορίζοντάς μας τόσο αναδεικνύεται ο ρόλος της Γεωγραφίας.
Ο Στέφανος Καβαλλιεράκης είναι διδάκτωρ Ιστορίας Μεσογειακών και Ανατολικών Σπουδών
