Ο Τζόζεφ Μουσκάτ πρέπει να είναι φιλόζωος. Γιατί τη φωτογραφία που βλέπετε, αυτός την ανέβασε προχθές στο Twitter, στον επίσημο λογαριασμό που διατηρεί ως πρωθυπουργός της Μάλτας, μαζί με το σχόλιο «Διασώθηκε στη Μεσόγειο». Χάρη στα retweets που έκανε κατόπιν, μάθαμε το όνομα, το φύλο, την ηλικία και τη ράτσα του όμορφου σκυλάκου (τη λένε Μπέλα, είναι οκτώ χρόνων, μείξη Μαλτέζ – Τεριέ) καθώς και την πορεία της υγείας του (οι πρώτες εξετάσεις έδειξαν πως είναι μια χαρά, θα μείνει προσωρινά σε καραντίνα). Εκείνο που δεν μάθαμε από τον Μουσκάτ είναι το ποιος τον διέσωσε στη Μεσόγειο – μαζί με σχεδόν 30.000 ανθρώπους συνολικά, από όταν πραγματοποίησε την πρώτη του αποστολή ανοιχτά της Λιβύης, τον Φεβρουάριο του 2016.
– «Υπάρχει ένας σκύλος στη βάρκα. Και η κυρία που τον έχει τον θέλει μαζί της».
– «Πρώτα οι άνθρωποι. Αν μπορέσετε, πάρτε τον σκύλο».
– «ΟΚ, παίρνουμε τον σκύλο».
Η Ζουλιά Πασκάλ, ειδική απεσταλμένη της γαλλικής «Le Monde», πέρασε δύο εβδομάδες πάνω στο «Aquarius», το πλοίο που έχουν ναυλώσει οι μη κυβερνητικές οργανώσεις SOS – Méditerranée και Γιατροί Χωρίς Σύνορα, και ανέβαζε κάθε μέρα το δικό της «ημερολόγιο καταστρώματος». Σάλπαρε μαζί του από τη Μασσαλία στις 15 Σεπτεμβρίου και το άφησε ανοιχτά της Μάλτας την Κυριακή. Προτίμησε να ακολουθήσει τους 58 μετανάστες, ανάμεσά τους 18 παιδιά και 17 γυναίκες (συν τη Μπέλα) που μετεπιβιβάστηκαν σε διεθνή ύδατα (δεν το θέλει το «Aquarius» η Μάλτα στα λιμάνια της), με πέντε ημέρες καθυστέρηση (λόγω της θαλασσοταραχής και της προηγούμενης παρένθεσης), σε ένα μαλτέζικο πλοίο, μεταφέρθηκαν στη στεριά και αναμένουν επί του παρόντος, σε ένα κλειστό κέντρο κράτησης, να κατανεμηθούν σε τέσσερα άλλα ευρωπαϊκά κράτη: Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Γερμανία. Από όταν έκλεισε ο Ματέο Σαλβίνι τα λιμάνια της Ιταλίας στα πλοία των ΜΚΟ, τον Ιούνιο, είναι η έκτη φορά που ευρωπαϊκά κράτη συμφωνούν, με τα πολλά, να μοιραστούν την υποδοχή των διασωθέντων. Συνολικά 1.650 μετανάστες που περισυνελέγησαν ανοιχτά της Λιβύης έχουν ωφεληθεί αυτής της μορφής ad hoc ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Ο αριθμός αυτός ενδέχεται βέβαια να μείνει στάσιμος για ένα διάστημα. Θα αυξάνεται μόνο ο άλλος, ο αριθμός των πνιγμένων. «Μια μέρα, αυτή η κρίση θα βρίσκεται στα βιβλία της Ιστορίας και θα νιώθουμε ντροπή».
Παρασυρόμαστε όμως από το θυμικό και δεν πρέπει. Εδώ πρέπουν μόνο στοιχεία. Στοιχεία λοιπόν. Οι μεταναστευτικές ροές ποτέ δεν ήταν χαμηλότερες την τελευταία τετραετία. Από ένα εκατομμύριο αφίξεις το 2015, φτάσαμε στις 74.000 φέτος. Στον διάδρομο της Κεντρικής Μεσογείου, ωστόσο, αυτόν που συνδέει τη Λιβύη με την Ιταλία και τη Μάλτα, η θνησιμότητα έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Την περασμένη χρονιά, πνιγόταν ένας άνθρωπος ανά 42 που τα κατάφερναν. Φέτος, πνίγεται ένας ανά 18. Τον Ιούνιο, η Ιταλία αποσύρθηκε από συντονίστρια των διασώσεων στα διεθνή ύδατα ανοιχτά της Λιβύης. Ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης έδωσε επισήμως τον ρόλο αυτόν στις λιβυκές Αρχές. Η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, όμως, θεωρεί τη Λιβύη μη ασφαλές λιμάνι. Είναι διαβόητη η κακοποίηση που υφίστανται εκεί οι επίδοξοι μετανάστες και επιπλέον η Τρίπολη είναι από καιρό πεδίο μαχών, με δεκάδες νεκρούς. Τα πλοία των ΜΚΟ αρνούνται, διακινδυνεύοντας συχνά πολλά, να παραδώσουν τους ναυαγούς που μαζεύουν  στη λιβυκή ακτοφυλακή. Και έτσι βρέθηκαν κατηγορούμενα ότι παίζουν το παιχνίδι των διακινητών.
– «Γνωρίζετε την Τρίπολη; Μήπως θέλετε να κάνετε μια μικρή επίσκεψη στην Τρίπολη;».
– «Παρακαλώ, μπορούμε να μετεπιβιβάσουμε τις γυναίκες και τα παιδιά;».
Το «Aquarius» ήταν τελευταία το μοναδικό πλοίο που επιχειρούσε ανοιχτά της Λιβύης. Ο μοναδικός μάρτυρας. Τουλάχιστον τρία σωστικά πλοία γερμανικών ΜΚΟ είναι μπλοκαρισμένα στο λιμάνι της Μάλτας, ενώ η ισπανική Proactiva είχε εγκαταλείψει τις αποστολές στην επίμαχη περιοχή. Πιάνοντας ξανά στεριά, όμως, στη Μασσαλία, αυτός ο Δον Κιχώτης των θαλασσών χάνει αυτόματα τη σημαία του – του την ανακάλεσε μεσοπέλαγα ο Παναμάς. Και την είχε αποκτήσει μόλις πρόσφατα αυτή τη σημαία, έναν μήνα πριν του την είχε ανακαλέσει μεσοπέλαγα το Γιβραλτάρ. Πίεσε για αυτό η Ιταλία. SOS – Méditerranée και Γιατροί Χωρίς Σύνορα απευθύνουν πλέον απεγνωσμένες εκκλήσεις. Μια ομάδα γνωστών προσωπικοτήτων, ανάμεσά τους ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ και ο Πιερ Ροζανβαγιόν, καλούν τη Γαλλία να υπερασπιστεί τα ουσιώδη πριν να είναι πολύ αργά και να δώσει τη σημαία της στο πλοίο. «Τι έχουμε γίνει; Ποιοι γινόμαστε; Θα συνεχίσουμε να κοιτάζουμε αλλού;». Αλλά παρασυρθήκαμε πάλι από το συναίσθημα και δεν κάνει. Εδώ χρειάζεται μόνο πραγματισμός. Είναι και λίγο τρελοί αυτοί που μπαρκάρουν με το «Aquarius», η Ζουλιά Πασκάλ τούς είδε να εκπαιδεύονται στις καρδιακές μαλάξεις τραγουδώντας Bee Gees για να πιάσουν τον σωστό ρυθμό: «Ah, ah, ah, ah, stayin’ alive, stayin’ alive…». Νέα της Μπέλα να μάθουμε όμως – ναι;