Δύο ανοσολόγοι, ο Αμερικανός Τζέιμς Αλισον και ο Ιάπωνας Τασούκου Χόνζο, κέρδισαν το Νομπέλ Ιατρικής 2018 για τις έρευνες στον τομέα της ειδικότητάς τους, που αποδείχθηκαν εξαιρετικά αποτελεσματικές στην αντιμετώπιση του καρκίνου, μέσω του ανοσοποιητικού συστήματος του ασθενούς. «Ενισχύοντας την ικανότητα του ανοσοποιητικού μας συστήματος να επιτεθεί στα καρκινικά κύτταρα, οι δύο επιστήμονες που βραβεύονται με το Νομπέλ φέτος, θέσπισαν μια νέα αρχή στην αντιμετώπιση του καρκίνου» αναφέρεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής του Νομπέλ στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Στοκχόλμης.

Οι έρευνες που ξεκίνησαν οι δύο επιστήμονες τη δεκαετία του 1990 έχουν οδηγήσει σε νέες και πολύ πιο αποτελεσματικές θεραπείες σε τύπους καρκίνου όπως το μελάνωμα και ο καρκίνος των πνευμόνων, οι οποίοι προηγουμένως θεωρούνταν εξαιρετικά δύσκολα αντιμετωπίσιμοι. Οπως προστίθεται στην ανακοίνωση για την απονομή του βραβείου (που συνοδεύεται και από χρηματικό ποσό ενός εκατομμυρίου δολαρίων), «ο Αλισον και ο Χόνζο έδειξαν πως διαφορετικές στρατηγικές για την αναστολή των φρένων του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί να χρησιμοποιηθούν στην αντιμετώπιση του καρκίνου». Οι δύο επιστήμονες είχαν λάβει από κοινού το 2014 το βραβείο Tang, που θεωρείται η ασιατική εκδοχή του Νομπέλ.

«Το ονειρευόμουν, αλλά δεν πίστευα ότι θα πραγματοποιηθεί. Μου φαινόταν υπερβολικά σπουδαίο» δήλωσε ο 70χρονος Τζέιμς Αλισον που εργάζεται στο Κέντρο για τον Καρκίνο του Πανεπιστημίου του Τέξας. Ο 76χρονος Τασούκου Χόνζο από το Πανεπιστήμιο του Κιότο σχολίασε: «Θα συνεχίσω την έρευνά μου ώστε η ανοσοθεραπεία να σώσει περισσότερους ασθενείς από ποτέ».

Το ανοσοποιητικό σύστημα συνήθως αναζητά και καταστρέφει τα μεταλλαγμένα κύτταρα, όμως ο καρκίνος βρίσκει εκλεπτυσμένους τρόπους για να κρυφθεί από τις επιθέσεις του ανοσοποιητικού συστήματος. Ενας τρόπος είναι να κινητοποιεί τους μηχανισμούς που σταματούν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού από το να επιτίθενται. Οι δύο επιστήμονες, λοιπόν, βρήκαν τρόπους να κάνουν ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή σαν να καταργούν τα «φρένα» ώστε το ανοσοποιητικό να επιτίθεται στα καρκινικά κύτταρα. Η ιδέα της κινητοποίησης του ανοσοποιητικού ώστε να αντιμετωπίζει τον καρκίνο υπήρχε εδώ και έναν αιώνα, όμως μόνο κατόπιν των ανακαλύψεων του Αλισον και του Χόνζο μπόρεσε αυτή η πιθανότητα να μετατραπεί σε κλινική θεραπεία. Τα φάρμακα που προέκυψαν έχουν παρενέργειες, ωστόσο έδειξαν πολύ θετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση του λεμφώματος, του μελανώματος, του καρκίνου των πνευμόνων και των νεφρών. Ο Χόνζο που λατρεύει το γκολφ περιέγραψε πως κάποτε τον πλησίασε σε ένα παιχνίδι γκολφ ένας άλλος παίκτης που τον ευχαρίστησε για την ανακάλυψη της θεραπείας για τον καρκίνο των πνευμόνων από τον οποίο έπασχε. «Μου είπε: “Χάρη σε σένα μπορώ και παίζω γκολφ πάλι”» περιέγραψε ο Χόνζο. «Ηταν μια στιγμή ευτυχίας. Ενα τέτοιο σχόλιο με χαροποιεί περισσότερο από οποιοδήποτε βραβείο».

Ο καθηγητής Νταν Ντέιβις, από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ που έχει γράψει βιβλίο για τη δουλειά των δύο επιστημόνων, σχολίασε: «Εχουν σωθεί πολλές ζωές και η δουλειά τους έχει προκαλέσει επανάσταση στον τρόπο που σκεφτόμαστε για να ενισχύσουμε το ανοσοποιητικό ώστε να πολεμήσει τον καρκίνο και άλλες ασθένειες. Πρόκειται για την κορυφή του παγόβουνου – θα βρούμε πολλά ακόμα αποτελεσματικά φάρμακα στη συνέχεια».

Το Νομπέλ Ιατρικής είναι το πρώτο που ανακοινώνεται παραδοσιακά. Σήμερα θα ανακοινωθεί το βραβείο Φυσικής, την Τετάρτη της Χημείας και την Πέμπτη της Οικονομίας. Το Νομπέλ Λογοτεχνίας δεν θα ανακοινωθεί φέτος για πρώτη φορά από το 1949 εξαιτίας εσωτερικών αντιπαραθέσεων στην Επιτροπή και της παραίτησης κάποιων μελών. Μάλιστα, χθες, σουηδικό δικαστήριο έκρινε ένοχο για βιασμό τον άνδρα που βρίσκεται στην καρδιά του σκανδάλου που οδήγησε στις παραιτήσεις εκείνες. Ο Ζαν Κλοντ Αρνό που καταδικάστηκε σε φυλάκιση δύο ετών είναι σύζυγος ενός μέλους της σουηδικής ακαδημίας που αποφασίζει για το Νομπέλ Λογοτεχνίας. Συνολικά 18 γυναίκες έχουν κατηγορήσει τον Αρνό – που περηφανευόταν πως ήταν το 19ο μέλος της Επιτροπής για το Νομπέλ – για σεξουαλικές επιθέσεις.