Τον περασμένο Φεβρουάριο οι αμερικανικές Αρχές κατηγόρησαν την τράπεζα της Λετονίας ABLV ότι μετέφερε κεφάλαια εικονικών εταιρειών με στόχο να ξεπλένονται κεφάλαια από τη Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν και την Ουκρανία με την εμπλοκή της Βόρειας Κορέας. Στη συνέχεια το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε βαριές κυρώσεις για την τράπεζα κλείνοντάς της ουσιαστικά τη στρόφιγγα της ρευστότητας σε δολάρια. Αμέσως μετά και εν μέσω των κατηγοριών των ΗΠΑ για παράνομες δραστηριότητες η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παρενέβη, βγάζοντας ουσιαστικά την ABLV από την πρίζα και προχωρώντας σε ρευστοποίηση των περιουσιακών της στοιχείων.

Πρόκειται για χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς η Ουάσιγκτον παρεμβαίνει σε κάθε γωνιά του κόσμου προκειμένου να προστατέψει τα συμφέροντά της και να καταπολεμήσει το μαύρο χρήμα. Τώρα, φαίνεται ότι στο στόχαστρο των ΗΠΑ έχει μπει η Κύπρος. Η μεγαλόνησος βρίσκεται, όπως όλα δείχνουν, στο επίκεντρο ενός ακήρυχτου αλλά σκληρού οικονομικού πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας καθώς οι αμερικανικές Αρχές έχουν βάλει στο μικροσκόπιο τη χώρα για να σταματήσουν κάθε κίνηση που μπορεί να συνδέεται με ξέπλυμα χρήματος. Την ίδια ώρα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ζητά τη δημιουργία ανεξάρτητου πανευρωπαϊκού εποπτικού μηχανισμού που θα καταπολεμά το οικονομικό έγκλημα σε όλη την Ευρώπη.

Οσο οι Ευρωπαίοι ακόμη συζητούν τέτοιες προτάσεις χωρίς να συμφωνούν, οι ΗΠΑ έχουν αυξήσει σημαντικά τη δραστηριότητά τους για την καταπολέμηση τέτοιων φαινομένων σε ολόκληρη την Ευρώπη, από τη Λετονία έως τη Μάλτα και τώρα την Κύπρο.

Οι τράπεζες σε εποπτεία. Χθες, πάντως, ο  αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Λουίς ντε Γκίντος ζήτησε από την ΕΕ την υιοθέτηση πιο ξεκάθαρων κανονισμών για την καταπολέμηση του μαύρου χρήματος. Ουσιαστικά η ΕΚΤ ζητά τη δημιουργία νέας υπηρεσίας που θα καταπολεμά το οικονομικό έγκλημα μέσω των τραπεζών. Τα περιστατικά είναι πολλά καθώς οι αρμόδιες Αρχές ήδη ελέγχουν ύποπτες διακινήσεις κεφαλαίων μέσω Εσθονίας, Δανίας, Ολλανδίας, Λουξεμβούργου, Μάλτας και Λετονίας. Κρίσιμο στοιχείο για την υιοθέτηση πιο αυστηρού κανονισμού θα είναι το κατά πόσο μεμονωμένες χώρες είναι διατεθειμένες να παραχωρήσουν περισσότερες εξουσίες για την εποπτεία των τραπεζών και την καταπολέμηση του οικονομικού – και όχι μόνο – εγκλήματος σε μια ισχυρή επιτροπή της ΕΕ. Ανάμεσα σε όσους εξέφρασαν ήδη αμφιβολίες για την αλλαγή του κανονιστικού πλαισίου των τραπεζών ζητώντας περισσότερο χρόνο για να μελετηθούν τυχόν αλλαγές είναι η Γερμανία, η Ολλανδία, το Λουξεμβούργο, η Εσθονία και η Φινλανδία, σύμφωνα με πηγές του Reuters που επικαλούνται κεκλεισμένων των θυρών συζητήσεις που έχουν ήδη γίνει για το θέμα.

Οι ΗΠΑ από την πλευρά τους, που δεν έχουν να αντιμετωπίσουν ανάλογες διαφωνίες για το θέμα αυτό, κινούνται άμεσα και δραστικά για να παρέμβουν όπου θεωρούν ότι απειλούνται τα οικονομικά τους συμφέροντα. Οπως στην Κύπρο. Πέντε χρόνια μετά το ξέσπασμα της μεγάλης κρίσης χρέους που οδήγησε σε κούρεμα καταθέσεων και σε αυστηρά μέτρα λιτότητας, η οικονομία της Κύπρου φαίνεται ότι έχει ξεπεράσει πλέον τις μεγαλύτερες προκλήσεις παρουσιάζοντας σημαντικά σημάδια ανάκαμψης. Από το κούρεμα αυτό είχαν επηρεαστεί κυρίως ξένες καταθέσεις, πολλές από τις οποίες ανήκαν σε ρώσους κροίσους ή άλλους εκατομμυριούχους με ρίζες σε πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Οι ΗΠΑ όμως, απ’ ό,τι φαίνεται, εξακολουθούν να παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στο νησί, όπως τουλάχιστον προκύπτει από εκτεταμένο αφιέρωμα της «Wall Street Journal» στην κόντρα ΗΠΑ – Ρωσίας σε κυπριακό έδαφος αλλά και στην οικονομική κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην Κύπρο. Η αμερικανική εφημερίδα κάνει ιδιαίτερη αναφορά στις συνεχιζόμενες προσπάθειες της Ουάσιγκτον να μπει τέλος στην πρακτική διακίνησης ρωσικών κεφαλαίων μέσω της μεγαλονήσου.

 

Κυρώσεις σε επιχειρηματίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι κυρώσεις που έχουν επιβάλει τους τελευταίους μήνες οι ΗΠΑ στη Μόσχα και σε μεμονωμένους ρώσους επιχειρηματίες. Η Κύπρος που για καιρό ήταν ο προτιμώμενος παράδεισος διακίνησης κεφαλαίων για πλούσιους Ρώσους, έχει γίνει το επίκεντρο δράσεων των ΗΠΑ για να αντιμετωπιστούν οι ροές χρήματος. Οι ροές αυτές, σύμφωνα με αμερικανούς αξιωματούχους που επικαλείται η «Wall Street Journal», ξεπλένονται στο νησί και διά μέσου της Ευρώπης από συμμάχους του Βλαντίμιρ Πούτιν.

Το παράδειγμα που χρησιμοποιείται από την εφημερίδα είναι χαρακτηριστικό. Στην Κύπρο μπαίνουν τόσο πολλά χρήματα ρωσικής προέλευσης, που το μικρό νησί του ενός εκατομμυρίου κατοίκων φαίνεται σαν να είναι ο μεγαλύτερος αποδέκτης ξένων άμεσων επενδύσεων από τη Ρωσία.

«Οι ΗΠΑ και η Ρωσία βρίσκονται σε ένα είδος οικονομικού πολέμου και τέτοιους πολέμους τούς δίνει κανείς εκεί όπου συναντώνται οι δύο πλευρές. Συναντώνται στην Κύπρο» ήταν τα λόγια του διευθύνοντος συμβούλου της Τράπεζας Κύπρου Τζον Χούρικαν στη «WSJ».

Λεμεσός: η Μικρή Μόσχα. Η μεγαλόνησος είχε παραδοσιακά στενούς δεσμούς με τη Μόσχα, ειδικά από το 1992 και μετά, όταν άρχισαν να καταφθάνουν στο νησί για δουλειά ή διασκέδαση πολλοί Ρώσοι που εκμεταλλεύτηκαν την πτώση του παλιού πολιτικού συστήματος. Η παρουσία των Ρώσων αυτών εξακολουθεί να είναι έκδηλη στις περισσότερες πόλεις και ειδικά στη Λευκωσία και στη Λεμεσό. Δεν είναι τυχαίο ότι οι «Τάιμς» του Λονδίνου σε πρόσφατο ρεπορτάζ τους χαρακτήρισαν τη Λεμεσό ως Μικρή Μόσχα. Εκεί διαμένει το 75% των 40.000 ρώσων και άλλων πολιτών πρώην σοβιετικών δημοκρατιών που δηλώνουν ως μόνιμη κατοικία την Κύπρο. Αλλοι 800.000 επισκέπτονται το νησί κάθε χρόνο για διακοπές, ξεπερνώντας σε αριθμό ακόμη και τους Βρετανούς. Η Κύπρος εξακολουθεί να φιλοξενεί μεγάλο αριθμό ταξιδιωτικών γραφείων, μεσιτικών και καταστημάτων εστίασης για Ρώσους. Στο πλαίσιο του προγράμματος Χρυσής Βίζας που έχει υιοθετήσει η Λευκωσία, όποιος ξένος επενδυτής αγοράσει ακίνητη περιουσία αξίας 2,3 εκατ. δολαρίων και άνω μπορεί να αποκτήσει κυπριακό διαβατήριο. Με τον τρόπο αυτόν αποκτά ελευθερία κινήσεων μέσα σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση. Εκτός από τις οικονομικές σχέσεις, οι Κύπριοι έχουν έναν ακόμη λόγο να υποδέχονται θετικά τους Ρώσους. Η Ρωσία αντιμετωπίζεται ως υπερδύναμη που είναι διατεθειμένη να προστατεύσει τη χώρα από την Τουρκία, η οποία έχει καταλάβει το μισό νησί από το 1974.

Διαβεβαιώσεις Αναστασιάδη. Τώρα όμως η κυβέρνηση στη Λευκωσία θέλει να κάνει άνοιγμα και στις ΗΠΑ. Σε πρόσφατη επίσκεψή του στη Νέα Υόρκη ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης ανέφερε ότι η κυβέρνησή του είναι αποφασισμένη να αυξήσει την επενδυτική και επιχειρηματική συνεργασία μεταξύ των δύο πλευρών. Εκανε λόγο για περαιτέρω ενίσχυση των σχέσεων των δύο χωρών, χαρακτηρίζοντας τη διμερή συνεργασία ως στρατηγικής σημασίας. Επισήμανε δε ότι εξακολουθεί να υπάρχει διάλογος ανάμεσα στην Κύπρο και τις ΗΠΑ για αύξηση της επενδυτικής ασφάλειας αμερικανών επενδυτών και την παροχή οικονομικής προστασίας πλήρως ευθυγραμμισμένης με τα ευρωπαϊκά και διεθνή επίπεδα.

Πολλά άλλαξαν στην Κύπρο το 2013 όταν αναγκάστηκε να ζητήσει βοήθεια από τους Ευρωπαίους για να αντιμετωπιστεί η κρίση. Τότε οι θεσμοί – η Κομισιόν και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο – ανάγκασαν μεγάλους καταθέτες κυπριακών τραπεζών να δεχτούν κούρεμα μετρητών και μετοχών που είχαν σε κυπριακές τράπεζες. Πολλοί από τους πελάτες αυτοί ήταν Ρώσοι. Σε αντάλλαγμα για την παροχή βοήθειας η Κύπρος δέχτηκε επίσης να μειώσει την εξάρτηση της οικονομίας της από κεφάλαια που προέρχονται από το εξωτερικό. Η προσπάθεια αυτή δεν είναι το αναμενόμενο αποτέλεσμα, εν μέρει επειδή οι κυπριακές τράπεζες βγήκαν ισχυρότερες από την κρίση με νέους μετόχους από τη Ρωσία, σημειώνει η «WSJ».

Την ίδια στιγμή, οι προσπάθειες των ΗΠΑ να ελεγχθούν οι κυπριακές τράπεζες συνεχίζονται. Η κεντρική τράπεζα της Κύπρου έχει αρχίσει να κλείνει εκατοντάδες εταιρείες – κελύφη και υποχρεώνει τις εμπορικές τράπεζες να απαιτούν τη φυσική παρουσία των καταθετών τους για να συνεχίσουν να είναι πελάτες, αναφέρεται ακόμη. Επίσης ζητείται πλέον από ρώσους πελάτες – και όχι μόνο – να φέρνουν από τον τόπο καταγωγής τους πιστοποιητικά ότι τα χρήματά τους έχουν φορολογηθεί.