Από τον Ιανουάριο στον Μάιο: οι δύο συσκέψεις των πολιτικών αρχηγών στην ΠΓΔΜ που ήρθαν στη δημοσιότητα («FAZ», «Η Καθημερινή») ήταν αρκετές για να γίνει σαφής ο τρόπος με τον οποίο η ελληνική κυβέρνηση διαπραγματεύτηκε τη συμφωνία των Πρεσπών. Οι συζητήσεις που έγιναν γνωστές φανερώνουν όχι μόνο την ευκολία με την οποία η ελληνική πλευρά είχε δεχθεί την ονομασία «Μακεδονία του Ιλιντεν», αλλά και τις παραχωρήσεις σε γλώσσα και ταυτότητα, που, σε αντίθεση με την προτεινόμενη ονομασία που αναδείκνυε τον σκοπιανό αλυτρωτισμό, έφτασαν μέχρι το τελικό κείμενο. Η ιστορία, που περιλαμβάνει ανυπόμονους ηγέτες, εσωτερικές ισορροπίες και διαπραγματεύσεις υπό το ηλιοβασίλεμα του Σουνίου, κατέληξε στην πανηγυρική υπογραφή της συμφωνίας με φόντο τα νερά των Πρεσπών – με την υποψία, ωστόσο, πως η επίλυση του Σκοπιανού από εθνική υπόθεση μετατράπηκε σε πεδίο εσωτερικής μικροπολιτικής από την ελληνική κυβέρνηση.

ΝΑ ΚΛΕΙΣΕΙ ΓΡΗΓΟΡΑ. Σύμφωνα με τα πρακτικά των συσκέψεων, στις 27 Ιανουαρίου ο Ζόραν Ζάεφ και ο Νίκολα Ντιμιτρόφ ενημέρωσαν τους ηγέτες της σκοπιανής αντιπολίτευσης για τις επαφές τους με την ελληνική πλευρά. Κοινή πεποίθηση ήταν πως ο Αλέξης Τσίπρας θέλει να κλείσει το θέμα όσο πιο γρήγορα γίνεται, έτσι ώστε να πάει σε πρόωρες εκλογές με κύριο αφήγημα την «έξοδο από τα Μνημόνια». Αυτά που ειπώθηκαν στη σύσκεψη φανερώνουν πως η ελληνική κυβέρνηση είχε ήδη παραχωρήσει τη «μακεδονική» ταυτότητα και πως πιεζόταν από τον Πάνο Καμμένο, του οποίου το εκλογικό σώμα δεν θα άντεχε παραχώρηση του όρου «Μακεδονία». Για τον Τσίπρα, σχεδόν όλα τα προτεινόμενα ονόματα του πακέτου Νίμιτς είναι αποδεκτά – χρειάζεται μόνο μια επαρκής διαφοροποίηση με την ελληνική Μακεδονία. Τονίζει, ωστόσο, την ανάγκη για ονομασία για όλες τις χρήσεις (erga omnes) και την αναθεώρηση των «βασικών σημείων» του Συντάγματος. Με βάση τα όσα λέει ο Ζάεφ, οι δύο πλευρές δεν είχαν καταλήξει σε συμφωνία ούτε για το ένα ούτε για το άλλο. Η συνάντηση του Νίκου Κοτζιά με τον Νίκολα Ντιμιτρόφ στο Σούνιο κατέληξε, ωστόσο, σε δύο παραχωρήσεις της ελληνικής πλευράς, η οποία όχι μόνον συμφωνεί με την παραχώρηση και της «μακεδονικής γλώσσας», αλλά εμφανίζεται να συμφωνεί και με την ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας του Ιλιντεν». Σε αντάλλαγμα, κερδίζει το erga omnes, μέσα από διαπραγματεύσεις που ήταν μακράς διαρκείας, το οποίο όμως συνδέεται πλέον άμεσα με την ενταξιακή πορεία της ΠΓΔΜ σε ΝΑΤΟ και Ευρωπαϊκή Ενωση.

«ΔΙΚΑΙΗ» ΟΝΟΜΑΣΙΑ. Η σκοπιανή αντιπολίτευση ενημερώνεται για όλα αυτά στις 19 Μαΐου, μετά τη συνάντηση Ζάεφ και Τσίπρα στη Σόφια, στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ και των Δυτικών Βαλκανίων. Εκεί, ο έλληνας Πρωθυπουργός φέρεται ότι χαρακτηρίζει «δίκαιη» τη συμφωνημένη ονομασία, εξηγώντας στον ομόλογό του πως κατανοεί τη δυσκολία να αλλάξει το συνταγματικό όνομα της χώρας του. Ομως χωρίς erga omnes και συνταγματική αναθεώρηση η ελληνική κυβέρνηση θα χρειαστεί τις ψήφους των βουλευτών του Ποταμιού για να περάσει την όποια συμφωνία. Από την πλευρά τους, οι σκοπιανοί ηγέτες συζητούν «τις μελλοντικές προοπτικές» με μια επόμενη ελληνική κυβέρνηση – και εκεί ο Ντιμιτρόφ καθιστά σαφές πως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει, καθώς η ΝΔ, που προηγείται στις δημοσκοπήσεις, έχει σκληρή θέση επί του ζητήματος.

ΡΩΣΙΚΗ ΑΠΕΙΛΗ ΓΙΑ ΒΕΤΟ. Κι ενώ στην Ελλάδα μαθαίνουμε τις λεπτομέρειες της διαπραγμάτευσης, η Ρωσία, που αποτελεί τον αστάθμητο παράγοντα στην επίλυση του Σκοπιανού και που δεν βλέπει με καλό μάτι την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στο ΝΑΤΟ, αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο ενός βέτο στη συμφωνία, ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, όταν αυτή φτάσει στον Οργανισμό. Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών με παρέμβασή του κάνει λόγο για ένα «άκυρο δημοψήφισμα» με χαμηλή προσέλευση, τονίζοντας πως η Μόσχα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις. «Η προσέλευση σε ποσοστό 36,8% των ψηφοφόρων σημαίνει ότι το δημοψήφισμα δεν μπορεί να θεωρηθεί έγκυρο», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση του υπουργείου. «Οι “μακεδόνες” ψηφοφόροι επέλεξαν να μποϊκοτάρουν τις λύσεις που επιβάλλονται στα Σκόπια και την Αθήνα έξωθεν – με πολιτικούς ηγέτες του ΝΑΤΟ και κρατών-μελών της EE να συμμετέχουν αυτοπροσώπως σε αυτήν την μεγάλης κλίμακας καμπάνια προπαγάνδας», επισημαίνουν, τονίζοντας ότι η Ρωσία είναι υπέρ της επίλυσης του Σκοπιανού «χωρίς εξωτερικές παρεμβάσεις». «Τα αποτελέσματα των συνομιλιών θα κριθούν από το ίδιο το Συμβούλιο Ασφαλείας», σχολιάζουν με νόημα.

Παράλληλα, παρατηρείται κινητοποίηση και από την ελληνοαμερικανική ομογένεια. Ο Κρις Σπύρου, πρόεδρος της Ελληνοαμερικανικής Ενωσης και πρώην γερουσιαστής των ΗΠΑ, δήλωσε χθες πως η κοινότητα είναι έτοιμη για «πολιτική αντίσταση», εντείνοντας τις πιέσεις προς την αμερικανική κυβέρνηση.