Η κατάθλιψη μπορεί να μην έχει φύλο καθώς στοιχειώνει την καθημερινότητα τόσο των γυναικών όσο και των ανδρών – με τις γυναίκες εντούτοις να εμφανίζονται πιο ευάλωτες -, έχει όμως διαφορετικές συχνά εκφράσεις ανάμεσα στα δύο φύλα.

Η βαθιά θλίψη, η ευσυγκινησία, η εμμονή σε αρνητικά συναισθήματα ή σκέψεις και η απουσία κινήτρου για να σηκωθεί κανείς ακόμη και από το κρεβάτι είναι τα σημάδια της κατάθλιψης που αναγνωρίζουν οι περισσότεροι. Οπως όμως εξηγούν οι ειδικοί, τα συμπτώματα αυτά τα εκδηλώνουν κατά κανόνα – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και εξαιρέσεις – οι γυναίκες.

«Οταν οι άνδρες έχουν κατάθλιψη, πιθανότερο είναι να την εκφράσουν με οξυθυμία, νεύρα και επιθετικότητα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η οικογένεια, οι φίλοι ή ακόμα και οι γιατροί τους δεν αντιλαμβάνονται πάντοτε τι τους συμβαίνει», σημειώνει ο νευρολόγος-ψυχίατρος δρ Νίκος Ε. Δέγλερης, ο οποίος διδάσκει Ψυχοθεραπεία στο Πανεπιστήμιο Paris V, στη Γαλλία.

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η παρορμητική συμπεριφορά, η απάθεια και η κάλυψη της κατάθλιψης πίσω από ένα μεγάλο «κατηγορώ» – συνήθως οι άνδρες ασθενείς χρεώνουν στους άλλους ό,τι άσχημο βιώνουν ή νιώθουν – είναι επίσης μία σημαντική διαφορά. Μπλεγμένοι σε αυτή τη συναισθηματική σύγχυση επιλέγουν συνήθως την απομόνωση, απομακρύνοντας έτσι τους αγαπημένους τους.

Συμπτώματα. Αντιθέτως, οι γυναίκες συνηθίζουν για ό,τι κακό συμβαίνει να κατηγορούν τον εαυτό τους αντί για τους άλλους. Είναι δε αρκετά συχνό η κατάθλιψη να συνοδεύεται και από συμπτώματα όπως οι κρίσεις πανικού, αλλά και οι διατροφικές διαταραχές – όπως είναι η ανορεξία και η βουλιμία.

Οι άνδρες πάλι ταλαιπωρούνται από σωματικά συμπτώματα: η ταχυκαρδία, το αίσθημα σφιξίματος στο στήθος, οι επίμονοι πονοκέφαλοι και τα πεπτικά προβλήματα είναι συμπτώματα που τους ταλαιπωρούν, «κουκουλώνοντας» την πραγματική αιτία που δεν είναι άλλη από την κατάθλιψη. Ο καταθλιπτικός άνδρας μπορεί επίσης να αφιερώνει ολοένα περισσότερο χρόνο στη δουλειά του ή πάλι να χάσει κάθε ενδιαφέρον γι’ αυτήν. Μπορεί ακόμα να εκδηλώσει έντονη ανάγκη ελέγχου των άλλων ή ακόμα και να κάνει κατάχρηση ουσιών (π.χ. να πίνει πολύ και να καπνίζει υπερβολικά).

Μπορεί επίσης να στραφεί στον τζόγο, να επιδεικνύει ριψοκίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές ή αντιθέτως να χάσει το ενδιαφέρον για το σεξ και να αδυνατεί να αποδώσει στο κρεβάτι.

«Οταν αυτού του είδους τα συμπτώματα εκδηλώνονται καθημερινά επί δύο ή περισσότερες εβδομάδες και διαρκούν το μεγαλύτερο μέρος κάθε μέρας, μπορεί κάλλιστα να υποκρύπτουν μία κατάθλιψη», εξηγεί ο δρ Νίκος Δέγλερης. Παρότι (και) οι άνδρες βιώνουν βαριά την κατάθλιψη, δυστυχώς δεν αναζητούν εύκολα βοήθεια. Συνήθως αρνούνται να αναγνωρίσουν το πρόβλημα, πόσω μάλλον να απευθυνθούν σε ειδικό αναζητώντας βοήθεια. «Συνήθως δεν απευθύνονται στον γιατρό για την ψυχική τους διάθεση, αλλά για τα σωματικά προβλήματά τους. Και πολλοί, αρνούνται να συζητήσουν μαζί του για την ψυχική τους κατάσταση».

Απόπειρα. Εν τω μεταξύ – σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία – οι γυναίκες με κατάθλιψη είναι πιθανότερο να κάνουν απόπειρα αυτοκτονίας. Οι άνδρες, πάλι, διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να πεθάνουν από αυτοκτονία διότι έχουν την τάση να χρησιμοποιούν πιο θανατηφόρες μεθόδους. Σημειώνεται ότι παλαιότερη έρευνα που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «JAMA Psychiatry» και επικεντρώθηκε στον εντοπισμό των διαφορών ανάμεσα στην ανδρική και στη γυναικεία κατάθλιψη, κατέληξε στα παραπάνω συμπεράσματα – ότι δηλαδή οι άνδρες ανέφεραν υψηλότερα ποσοστά επιθέσεων / επιθετικότητας θυμού, κατάχρησης ουσιών και ανάληψης κινδύνου σε σύγκριση με τις γυναίκες. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η διαφοροποίηση αυτή καταδεικνύει και την ανάγκη διαφορετικής θεραπευτικής προσέγγισης.