«Δεν είναι ψευδείς ειδήσεις, αλλά εναλλακτικά γεγονότα»: είναι η γνωστή πρόταση που εκστομίστηκε από τον εκπρόσωπο Τύπου του Ντόναλντ Τραμπ κάνοντας τον γύρο του κόσμου. Δύσκολα θα τη φανταζόταν κανείς ενταγμένη σε ένα καλλιτεχνικό δρώμενο, πολλώ δε μάλλον σε ένα μουσικό έργο. Βρήκε όμως τη θέση της δίπλα σε αναφορές και αναλύσεις που αφορούν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά και βουδιστικά κείμενα. Η σύνθεση, η επεξεργασία και το προσωπικό φίλτρο της Ελλης Παπακωνσταντίνου έδωσαν ένα λιμπρέτο που έχει ως βάση το αλληγορικό κείμενο του Πλάτωνα. Ετσι δικαιολογείται και ο τίτλος «Το σπήλαιο» αυτής της cyberpunk όπερας που έχει κάνει τον γύρο της Ευρώπης αποσπώντας κριτικές από ρέκτες του είδους, από την ομάδα της Ελλης Παπακωνσταντίνου ODC, που άνοιξε με «Το σπήλαιο» το διεθνές φεστιβάλ BE Festival for the Birmingham Repertory Theatre της Βρετανίας. «Ενας καταιγισμός όλων των αισθήσεων. Η όραση, η ακοή και πάνω απ’ όλα ο νους πάλευαν να συλλάβουν αυτό που συνέβαινε. Ενα συγκλονιστικό, απόλυτα μοναδικό εγχείρημα» είναι η αποτίμηση της κριτικής για το έργο αυτό που παρουσιάστηκε στο Aalgorg Opeeragestival της Δανίας. Πώς μια σύγχρονη όπερα μπορεί να κερδίσει το ενδιαφέρον ενός κοινού που είναι ιδιαιτέρως υποψιασμένο στο είδος αυτό;

Η ΜΟΥΣΙΚΗ. Ο Τηλέμαχος Μούσας, που έχει γράψει τη μουσική στο έργο, εκτιμά ότι ένας από τους βασικούς λόγους της επιτυχίας του «Σπηλαίου» είναι ότι φέρει κάτι καινούργιο ακουμπώντας πάνω στο παλιό. «Ο κόσμος του Σπηλαίου είναι ένα Μάτριξ το οποίο ο Πλάτων φαντασιώθηκε πριν από 2.500 χρόνια. Τα θέματα που αγγίζει αφορούν σχεδόν με απόλυτο τρόπο το σήμερα. Εκεί συντίθεται η διαχρονικότητά του και η σημερινή ανάγνωσή του μας αφορά». Ο Σωκράτης στην Αλληγορία του Σπηλαίου (514-520 π.Χ.) του Πλάτωνα περιγράφει αλυσοδεμένους μέσα σε ένα σπήλαιο ανθρώπους που βλέπουν μόνο σκιές πραγμάτων, ζώων και ανθρώπων, τις οποίες παίρνουν για αληθινές. «Ο αληθινός κόσμος ποιος είναι;» διερωτάται ο Τηλέμαχος Μούσας. «Εχουμε χαθεί μέσα στις σελίδες των κοινωνικών μέσων δικτύωσης, στο Διαδίκτυο, σε οθόνες, και ξεχνάμε ότι αυτό που υπάρχει μπροστά στα μάτια μας δεν είναι αληθινό. Οτι ο πραγματικός κόσμος βρίσκεται μακριά από τα πληκτρολόγια και τις επιφάνειες εργασίας μας, τα smartphones και τις επιθυμίες μας που βρίσκονται μέσα σε διαφημιστικά μηνύματα».

Πώς λοιπόν συντίθεται και γίνεται ήχος η ανάγνωση φιλοσοφικών κειμένων και αναζητήσεων; Πώς δηλαδή παίρνει μορφή ορατορίου, μέσα μάλιστα από ένα σύγχρονο σχήμα όπου ενυπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη τεχνών; «Με απασχόλησε αρκετά πώς θα μπορούσε να ντυθεί ένα κείμενο με τόσο ισχυρή βάση, με ευγενή και γόνιμο τρόπο. Ηθελα να συνομιλήσει με στοιχεία από τη σημερινή πραγματικότητα, χωρίς να προδίδεται η αξία του πρωτογενούς υλικού. Εβαλα ήχους ηλεκτρικούς, ένα σαντούρι που είναι ένα παραδοσιακό όργανο αλλά ακούγεται σαν άρπα. Επίσης μπλέκονται και άλλες μορφές τέχνης, όπως το εικαστικό λάιβ. Την ώρα δηλαδή της παράστασης οι περφόρμερ μουσικοί καταγράφουν με τις κάμερες εικόνες οι οποίες προβάλλονται, δημιουργώντας κάθε φορά ένα καινούργιο περιεχόμενο. Η επεξεργασία των εικαστικών παρεμβάσεων είναι του Παντελή Μάκα». Ετσι λοιπόν γεννήθηκε αυτό το έργο σύγχρονης τέχνης που, όπως έγραψε ο βρετανικός Τύπος, «συνδέει τη λυρική όπερα με το live video και τις pop media εικόνες για να δημιουργήσει ένα σύγχρονο σχόλιο».

INFO

«Το σπήλαιο», Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, τηλ. 210-7282.333, 9-10/10 στις 21.00.