Οι σχέσεις Γερμανίας – Ισραήλ είναι εξαιρετικά δύσκολες. Το στίγμα του Ολοκαυτώματος θα συνοδεύει την εκάστοτε γερμανική κυβέρνηση ανεξάρτητα από τις προθέσεις της για επίτευξη εποικοδομητικής διμερούς συνεργασίας και τη σημασία που αποδίδει στην ηθική πτυχή. Η τρέχουσα επίσκεψη της καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ στο Ισραήλ εντάσσεται στο πλαίσιο αυτό.

Οι γερμανοϊσραηλινές σχέσεις αναπτύσσονται οικονομικά καθώς γερμανικές εταιρείες επενδύουν ολοένα και περισσότερο στην ισραηλινή καινοτομία και τεχνογνωσία. Οι ισραηλινές startups προσελκύουν το ενδιαφέρον της Γερμανίας και μέσω αυτής και άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Επίσης, πολύ συχνά το Βερολίνο αποφεύγει να υποστηρίζει αποφάσεις κατά του Ισραήλ σε επίπεδο Ηνωμένων Εθνών, θεωρώντας τη στάση του αυτή μέρος της ιστορικής του ευθύνης έναντι της χώρας.

Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν πλέον σημαντικά προβλήματα. Ο αντισημιτισμός βρίσκεται σε έξαρση τους τελευταίους μήνες στη Γερμανία, με αποτέλεσμα η Μέρκελ όχι μόνο να εκφράζει τον αποτροπιασμό της, αλλά και να λαμβάνει μέτρα για την ενίσχυση του νομικού πλαισίου για την εξάλειψη του φαινομένου. Η άνοδος του κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) χρήζει προσοχής. Το AfD θαυμάζει σε γενικές γραμμές το Ισραήλ για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει τον ισλαμικό φονταμενταλισμό, αλλά στο μέλλον δεν αποκλείεται στοχοποίηση των Εβραίων από τα στελέχη του. Κάποια από αυτά, άλλωστε, το πράττουν ήδη.

Επίσης, η στάση της καγκελαρίου στο ζήτημα της ασφάλειας του Ισραήλ είναι διφορούμενη. Από τη μια χαρακτηρίζει την ασφάλεια αυτή «raison d’ être» της Γερμανίας, αλλά από την άλλη αγνοεί τις ανησυχίες της ισραηλινής κυβέρνησης για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και την αποσταθεροποιητική του δράση στη Μέση Ανατολή, κυρίως στη Συρία. Η ίδια καθοδηγείται πρακτικά από το πάθος της για εμπόριο και επενδύσεις και αυτό, φυσιολογικά, ενοχλεί το Ισραήλ.

Η Μέρκελ θα έχει τα ηνία της Γερμανίας για ακόμα τρία περίπου χρόνια. Η τρέχουσα επίσκεψή της στο Ισραήλ θυμίζει πως για να αφήσει την κληρονομιά που αυτή επιθυμεί και να μείνει στην Ιστορία ως επιτυχημένη ηγέτις, η οικονομική πρόοδος από μόνη της δεν αρκεί. Χρειάζεται περισσότερο θάρρος τόσο στην εξωτερική όσο και στη μεταναστευτική πολιτική.

Ο δρ Γιώργος Ν. Τζογόπουλος είναι επιστημονικός συνεργάτης στο Begin Sadat Centre for Strategic Studies (Ισραήλ) και διδάσκων Διεθνών Σχέσεων στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης