Νομίζω ότι συμβαίνει σε όλους. Μεγαλώνοντας αποκτούμε άλλη σχέση με τις τραγωδίες. Ενα ατύχηµα, ένα έγκληµα, µια συµφορά αποκτά άλλη διάσταση που επηρεάζει και τη δική μας μέρα, τη σκέψη μας και τη διάθεσή μας. Μπορεί να συνδέεται με τα σημάδια του χρόνου, με την οικογένεια που έρχεται και μεγαλώνει τις προσωπικές ευθύνες, με τα παιδιά που αισθάνεσαι κάθε στιγμή ότι χρειάζονται την προστασία σου. Με κάποια συμβάντα αυτό το ψυχοπλάκωμα είναι ακόμα πιο έντονο, όχι γιατί στο πρόσωπο των θυμάτων βλέπεις έναν άνθρωπο της διπλανής πόρτας, αλλά πρωτίστως επειδή ταυτίζεσαι και φέρνεις τον εαυτό σου στη δική τους θέση. Η οικογένεια Φύτρου στο Μάτι θα μπορούσε να είναι η δική σου οικογένεια. Η οικογενειακή φωτογραφία από μια ευτυχισμένη στιγμή στις τελευταίες διακοπές μοιάζει με εκείνη που είναι κορνιζαρισμένη στο σαλόνι σου. Στο Μάτι εκείνο το απόγευμα θα μπορούσες να βρίσκεσαι εσύ με τα παιδιά σου. Οπως η 4χρονη Μελίνα που έχασε τη ζωή της σε μια επέμβαση ρουτίνας, σε μια αφαίρεση αμυγδαλών στο Ηράκλειο, θα μπορούσε να είναι η δική σου κόρη, που έκανε την ίδια επέμβαση. Μεγαλώνοντας, όλο και περισσότερο σκέφτεσαι ότι αυτά τα θύματα θα μπορούσαμε να είμαστε εμείς, αυτός ο πόνος να είναι δικός μας, προσωπικός πόνος.

Στην περίπτωση του Ζακ δεν είναι η προσωπική ταύτιση που συγκλονίζει. Είναι το λιντσάρισμα που φαίνεται αδιανόητο, μέρα-μεσημέρι στο κέντρο της Αθήνας. Μια αντίστοιχη είδηση από το Πακιστάν ή την Ινδία μπορεί να έδειχνε αδιάφορη, αλλά μια τέτοια αντίδραση από τους ανθρώπους της διπλανής πόρτας προκαλεί τα αντανακλαστικά και βάζει σε άλλες σκέψεις. Μπορούμε να το ομολογήσουμε: Αν το θύμα ήταν ένας μετανάστης, πιθανότατα η πρώτη εκδοχή, εκείνη της απόπειρας ληστείας, να ήταν η μοναδική που θα μαθαίναμε. Θα προχωρούσαμε με αυτή, χωρίς σκοτούρες και επιφυλάξεις. Στην περίπτωση του Ζακ, η άμεση αντίδραση εκείνων που τον είχαν γνωρίσει ανέτρεψε την αρχική εικόνα και ο θάνατός του απέκτησε άλλη διάσταση. Ηταν τελικά εύκολο να αντιληφθούμε ότι ήταν ένας νέος ταλαντούχος άνθρωπος που χαιρόταν τη ζωή. Με όνειρα και σχέδια, μέσα στη δική του ιδιαιτερότητα και τους κοινωνικούς περιορισμούς που, έτσι κι αλλιώς, πάλευε καθημερινά να ξεπεράσει. Στη δική του φωτογραφία βλέπει κανείς έναν αισιόδοξο άνθρωπο που θέλει να αλλάξει τον κόσμο του. Θα μπορούσε να σκαρφαλώνει κάθε μέρα στη φασολιά που οδηγεί πάνω από τα σύννεφα για να ξεγελάσει τον γίγαντα και να γυρίσει πίσω με τη χρυσή άρπα – για να ζήσουν όλοι καλά κι εμείς καλύτερα. Ο Ζακ με το δικό του τραγικό τέλος ίσως να κατάφερε κάτι, έστω κι αν δεν ξανακατέβει από τη φασολιά να το δει.

Την έννοια του λιντσαρίσματος την έμαθα μέσα από τις σελίδες του «Μικρού Καουμπόυ» πριν από τα χρόνια της εφηβείας. Συνηθισμένες καταστάσεις στο σκηνικό της Αγριας Δύσης. Ο νόμος του Λιντς, άλλωστε, εκεί προέκυψε και βρήκε πρόσφορο έδαφος. Αλλά πάντοτε θεωρούσα ότι στα μέρη μας θα προκαλεί αποστροφή. Η μαζική αντίδραση για όσα βιντεοσκόπησαν μια ντουζίνα κινητά είναι ένα παρήγορο στοιχείο. Η αυτοδικία δεν αποτελεί τη δική μας συνταγή. Πώς κατάφεραν τόσοι πολλοί να ταυτιστούν με τον Ζακ; Στη πραγματικότητα, οι περισσότεροι που ορίζουν τον μέσο όρο της κοινωνίας μας ελάχιστα θα ενέκριναν από την πορεία του και τις επιλογές του. Ωστόσο, αν ο τραγικός θάνατος στην οδό Γλάδστωνος συγκλόνισε δεν είναι επειδή οι πολλοί ταυτίστηκαν με το πεσμένο θύμα. Είναι επειδή, ενδόμυχα, φοβήθηκαν ότι μπορούν να ταυτιστούν με τους άλλους, όσους ήταν όρθιοι από πάνω του.