Ενα retweet που έκανε ο Γιάννης Αλαφούζος στην αρχή της εβδομάδας προκάλεσε μεγάλες συζητήσεις. Ο μεγαλομέτοχος του ΠΑΟ φαίνεται να ασπάζεται την άποψη που κατέθεσε ο γνωστός ιστορικός και οπαδός του Παναθηναϊκού Αλέξανδρος Κιτροέφ ότι η απαγόρευση μεταγραφών έκανε μεγάλο καλό στην ομάδα. Εχει ή δεν έχει δίκιο;

Τέσσερις

Θυμάμαι τρεις φορές τουλάχιστον τον Παναθηναϊκό να κάνει στα χρόνια του επαγγελματικού πρωταθλήματος αυτό που κάνει φέτος, δηλαδή να ποντάρει σε πιτσιρίκια που διάλεξε ή βρήκε στις ακαδημίες του. Την πρώτη φορά το έκανε τη δεκαετία του ’80 και το παιδομάζωμα είχε αναλάβει ο Μίμης Δομάζος με εντολή του Γιώργου Βαρδινογιάννη. Ο «καπετάνιος» είχε βάλει ένα σωρό χρήματα στα πρώτα χρόνια που διοικούσε τον ΠΑΟ, αλλά πρωτάθλημα δεν είχε κερδίσει. Φώναξε τον Δομάζο και πήρε προπονητή τον Γιάτσεκ Γκμοχ. Ο Γκμοχ έλεγε για μήνες ότι βασικός στόχος της ομάδας ήταν η παραμονή της στην κατηγορία: στο τέλος με τον Κάβουρα, τον Καραβίδα, τον Βονόρτα, τον Θανάση τον Δημόπουλο κ.λπ. πήρε το πρωτάθλημα. Η δεύτερη φορά ήταν η πρώτη χρονιά που είχε αναλάβει προπονητής ο Γιάννης Κυράστας. Τότε μονιμοποιήθηκαν οι μικροί της ακαδημίας, όχι μόνο ο Καραγκούνης, ο Γκούμας και ο Μπασινάς, αλλά και ο Αλεξόπουλος και άλλοι πολλοί: οι εφημερίδες της εποχής έγραφαν ότι με την επιλογή αυτή ο ΠΑΟ πετάει λευκή πετσέτα, αλλά η ομάδα του Κυράστα διεκδίκησε το πρωτάθλημα. Η τρίτη φορά ήταν η πρώτη χρονιά που στον πάγκο ήταν ο Γιάννης Αναστασίου. Τότε πήραν προαγωγή στην πρώτη ομάδα ο Καπίνο, ο Τριανταφυλλόπουλος, ο Χουχούμης, ο Ρισβάνης, ο Μαρινάκης, ο Μαυρίας που μονιμοποιήθηκε, ο Καρέλης κ.ά. Η τέταρτη είναι φέτος. Υπάρχει και μια πέμπτη: η περίφημη ανανέωση του Μπόμπεκ. Αλλά αυτή τη θυμάμαι μόνο ως ιστορία. Δεν την έχω ζήσει.

Χρέη

Ολες αυτές οι ιστορίες έχουν πολλές διαφορές, αλλά βασίζονται σε ένα κοινό χαρακτηριστικό: σε κάθε περίπτωση το να ποντάρει ο Παναθηναϊκός σε νέα παιδιά ήταν μια διοικητική επιλογή την οποία υπαγόρευε μια κάποια ανάγκη. Στην περίπτωση της ομάδας του Γκμοχ η ανάγκη ήταν να αποκτήσει ο ΠΑΟ ένα δικό του μοντέλο πρωταθλητισμού. Ο Γιώργος Βαρδινογιάννης επέβαλε μια κουλτούρα σκληρής δουλειάς, ξόδεψε τότε πολλά χρήματα για τις εγκαταστάσεις της Παιανίας, στήριξε έναν προπονητή που, έχοντας κερδίσει το πρωτάθλημα με την ΑΕΛ, είχε αποδείξει ότι είναι ικανός να δουλέψει με πιτσιρικάδες. Κάτι χρόνια αργότερα ο ΠΑΟ πόνταρε στους τότε μικρούς της Παιανίας, που ήταν όλοι χαρισματικά παιδιά και το είχαν δείξει στις μικρές εθνικές ομάδες: και πάλι η αξιοποίηση των «Γκουμομπασινάδων», όπως έλεγαν ειρωνικά οι αντίπαλοι, ήταν μια διοικητική απόφαση που είχε να κάνει με το συνολικό κόστος λειτουργίας του συλλόγου. Στις δύο τελευταίες περιπτώσεις, στα χρόνια του Αλαφούζου, ο ΠΑΟ κινήθηκε έτσι γιατί τα χρέη δεν επέτρεπαν κάτι άλλο: το κόστος της ομάδας έπρεπε να είναι μικρό για να μην πτωχεύσει η ΠΑΕ, καθώς κανείς δεν ήθελε να πληρώσει τα χρέη των προηγούμενων.

Πλάνο

Η ανάγκη συνήθως δημιουργεί καλές ομάδες στην Ελλάδα για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι καθαρά λογιστικός: όταν ξέρεις τι χρήματα μπορείς να ξοδέψεις, προσαρμόζεσαι και φτιάχνεις υποχρεωτικά ένα πλάνο – κάτι που στο ελληνικό ποδόσφαιρο είναι δυσεύρετο. Ο Νίκος Νταμπίζας όταν, όπως φέτος, είχε αναλάβει στον ΠΑΟ και προ πενταετίας ανάλογο εγχείρημα, για να μην ξεπεράσει το μπάτζετ που είχε στη διάθεσή του, είχε κοστολογήσει κάθε θέση! Είχε αποφασίσει από την αρχή πόσα χρήματα θα δοθούν για τον τερματοφύλακα, πόσα για τη θέση του δεξιού μπακ, πόσα για τον φορ και το τήρησε πιστά: μάλιστα είχε καβγαδίσει με τον κάποτε συμπαίκτη του στην εθνική ομάδα Γιούρκα Σεϊταρίδη ακριβώς για να μην ξεφύγει από το πλάνο. Οι πιο πολλές ομάδες, όταν έχουν χρήματα για ξόδεμα, γεμίζουν ποδοσφαιριστές που σπανίως τους χρειάζονται, απλώς γιατί το καλοκαίρι όλοι τους μοιάζουν μεγάλες ευκαιρίες. Οταν χρήματα δεν υπάρχουν, μαθαίνεις να είναι προσεκτικός.

Ηλικία

Ο δεύτερος λόγος είναι πιθανότατα και σημαντικότερος. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις δημιουργούνται ομάδες με ποδοσφαιριστές που παίρνουν λίγα χρήματα κι έχουν ως κίνητρο τη διάκριση που θα τους χαρίσει καινούργια συμβόλαια και μεταγραφές. Ακόμα κι αν αυτό δεν συμβεί, η ομάδα αποκτά καλά αποδυτήρια, διότι όλοι σχεδόν οι παίκτες έχουν χαμηλά συμβόλαια. Δεν υπάρχει φθόνος, δεν υπάρχουν απογοητευμένοι που παίζουν για λιγότερα από όσα αξίζουν, δεν υπάρχουν σούπερ φίρμες που απαιτούν από τους προπονητές ειδική μεταχείριση. Και συνήθως προκύπτει μια «ομάδα-οικογένεια», στην οποία οι μεγαλύτεροι προσέχουν τους μικρότερους και την απαραίτητη εσωτερική ιεραρχία τη δημιουργεί η διαφορά ηλικίας.

Πρόβλημα

Κάποιος θα αναρωτηθεί γιατί, αν αυτό είναι εύκολο, δεν το κάνουν όλοι. Η απάντηση είναι ότι μόνο εύκολο δεν είναι να φτιάξεις μια τέτοια ομάδα. Πρώτα από όλα, πρέπει να έχεις έναν «προπονητή-δάσκαλο», όπως ο εικονιζόμενος Γιώργος Δώνης στο σκίτσο της Εφης Ξένου. Κι αν αυτόν τον βρεις, χρειάζεται κάτι ακόμα πιο σπάνιο όταν μιλάμε για ελληνικές ομάδες: χρειάζεται μια εμπιστοσύνη από την πλευρά των οπαδών – εμπιστοσύνη που την έχεις μόνο αν οι οπαδοί αποδεχτούν ότι η χρονιά είναι μεταβατική κι αν φυσικά τα αποτελέσματα είναι καλά. Αλλά προσοχή: όσο καλά κι αν πάει η ομάδα, οι οπαδοί πάντα περιμένουν ότι την επόμενη χρονιά η ενίσχυσή της θα είναι μεγάλη. Κι αυτό είναι σχεδόν πάντα σε αυτές τις ιστορίες το μεγάλο πρόβλημα.

Κύκλος

Για να απαντήσει κανείς στο αν έκανε ή όχι καλό η απαγόρευση μεταγραφών στην ομάδα του ΠΑΟ, θα πρέπει να περιμένει την ολοκλήρωση του κύκλου της ομάδας που μόλις άρχισε. Μέχρι τώρα, στην περίπτωση του ΠΑΟ, ιδανική υπήρξε μόνο η συνέχεια της ομάδας του Γιάτσεκ Γκμοχ τη μακρινή δεκαετία του ’80. Τη δεύτερη χρονιά του Γκμοχ ο ΠΑΟ ενισχύθηκε πολύ με παίκτες όπως ο Δημήτρης Σαραβάκος, ο Βέλιμιρ Ζάετς, ο Αντώνης Μήνου κ.ά. και έκανε σπουδαία παιχνίδια στο Κύπελλο Πρωταθλητριών. Η ομάδα του Κυράστα έκανε επίσης αξιομνημόνευτα πράγματα, αλλά ο Κυράστας έφυγε γρήγορα. Οσο για την ομάδα του Αναστασίου, όταν ο Νταμπίζας έφυγε και το πλάνο άλλαξε, ο ΠΑΟ, πληρώνοντας απίστευτα χρήματα για τους Βέμερ, Σάντσες, Εσιέν και τους υπόλοιπους, παραλίγο να πτωχεύσει.

Συνέχεια

Κάθε άνθρωπος που αγαπάει το ποδόσφαιρο αντιμετωπίζει με συμπάθεια τον φετινό ΠΑΟ. Αλλά το τι θα συμβεί τελικά στην ομάδα θα πρέπει να περιμένουμε να το δούμε. Διότι για να αποδειχτεί ότι η απαγόρευση μεταγραφών έκανε καλό, θα πρέπει να υπάρξει συνέχεια. Κι αυτό είναι πάντα το δύσκολο: στη διαχείριση μιας έκτακτης ανάγκης όλοι δίνουμε τον καλύτερο εαυτό μας.