Η Σουηδική Ακαδημία θέλησε με το βραβείο Νομπέλ Ειρήνης για το 2018 να τονίσει την ανάγκη να καταπολεμηθεί η χρήση της σεξουαλικής βίας ως πολεμικού όπλου. Εχει μια έντονη δόση τραγικότητας η Διεθνής Κοινότητα να αναδεικνύει μια τέτοια προτεραιότητα το 2018. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η άσκηση σεξουαλικής βίας στο πλαίσιο πολεμικών αντιπαραθέσεων συναντάται στους μύθους, πριν καν τις πρώτες προσπάθειες καταγραφής της πολεμικής ιστορίας της ανθρωπότητας. Αλλωστε, η προστασία των αμάχων και κυρίως των γυναικών και των παιδιών ήταν από τις βασικές προτεραιότητες στην προσπάθεια το διεθνές δίκαιο να θέσει πλαίσιο και όρους στη διεξαγωγή των πολεμικών συγκρούσεων. Η νίκη κατά του ναζισμού στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων λίγο πριν από τον 21ο αιώνα δημιούργησαν την ελπίδα πως η εποχή των βίαιων συγκρούσεων και των πολέμων μεγάλης κλίμακας είχε φτάσει στο τέλος της. Η κατάσταση όμως στην Αφρική, στην Ασία και στη Μέση Ανατολή δεν άλλαξε ποτέ. Το τέλος της αποικιοκρατίας και η δημιουργία νέων κρατών δεν οδήγησαν στη σταθερότητα, αλλά αντίθετα στον κατακερματισμό της βίας και στη διόγκωση της ανασφάλειας. Η κατάσταση των συγκρούσεων στις χώρες αυτές θυμίζει μετανεωτερικές εποχές. Φυλές, πολέμαρχοι, εγκληματικές και τρομοκρατικές οργανώσεις, αλλά και αυταρχικά καθεστώτα συγκρούονται χωρίς κανόνες. Μαζικοί εκτοπισμοί, σεξουαλική εκμετάλλευση, αντίποινα και ακρωτηριασμοί, παιδιά στρατιώτες, απαγωγές και καταστροφές είναι οι πιο σκληρές πτυχές αυτών των συγκρούσεων που μερικές φορές φτάνουν σε εμάς μόνο μέσα από το φίλτρο ταινιών όπως το «Hotel Rwanda». Δυστυχώς, παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει με τις πρωτοβουλίες για την ανθρώπινη ασφάλεια και την ευθύνη προστασίας, η διεθνής κοινότητα δεν έχει καταφέρει να παρέμβει αποτελεσματικά. Η τελευταία παράμετρος που έχει κάνει ακόμη χειρότερα τα πράγματα είναι η δράση των ισλαμιστικών τρομοκρατικών οργανώσεων και κυρίως της Daesh, της Boko Haram και της Al Shabbab.

Τα δύο πρόσωπα που τιμήθηκαν, ο Ντένις Μουκουέγκε και η Νάντια Μουράντ, εκπροσωπούν τους ανθρώπους που μάχονται κατά της σεξουαλικής εκμετάλλευσης στο πλαίσιο της βίας από την πρώτη γραμμή. Ο Μουκουέγκε, γιατρός στο Κονγκό, έχει βοηθήσει και περιθάλψει πάρα πολλά θύματα, θέτοντας σε κίνδυνο την ίδια του τη ζωή, καθώς δεν πρέπει να ξεχνάμε πως συχνά οι γιατροί μπαίνουν στο στόχαστρο των βίαιων ομάδων στην περιοχή. Η περίπτωση της Νάντιας Μουράντ είναι όμως συγκλονιστικότερη. Μια γυναίκα Γιαζίντι που είδε όλο της το χωριό να σβήνεται από τον χάρτη από τους τρομοκράτες της Daesh. Δυστυχώς όμως το δράμα της δεν σταμάτησε εκεί, καθώς έπεσε θύμα σεξουαλικής εκμετάλλευσης από τους τζιχαντιστές.

Ομως επιβίωσε και αφιέρωσε τη ζωή της στον αγώνα για την ανάδειξη των φρικαλεοτήτων της Daesh. Το 2016 η Μουράντ είχε επισκεφτεί την Ειδομένη ζητώντας την υποστήριξη των προσφύγων μετά το κλείσιμο του βαλκανικού διαδρόμου. Γνώριζε και η ίδια πως ανάμεσα στους ανθρώπους αυτούς υπάρχουν Γιαζίντι και θύματα σεξουαλικής βίας. Δεν πρέπει να θυμόμαστε τους ανθρώπους αυτούς μόνο όταν βραβεύονται και αποκτούν δημοσιότητα, αλλά και όταν είναι ανώνυμοι και χαμένοι μέσα σε καταυλισμούς και hotspots.

Ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος είναι διεθνολόγος, ειδικός σε θέματα ασφάλειας