Ο πόλεμος είναι εσωκομματικός, ακήρυκτος και σε εξέλιξη. Χρειάζεται όμως η αποσαφήνιση πως διεξάγεται με τους κλασικούς όρους της Αριστεράς, με συμβατικά όπλα αλλά για εντελώς νέα στοιχήματα. Στις 13 και 14 Οκτωβρίου συνεδριάζει η Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμη και η αναβολή της – ήταν να γίνει πριν από μία εβδομάδα – έχει σχέση με τη νέα αντιπαράθεση που φουντώνει εντός του κόμματος και έχει να κάνει με μια σειρά ζητημάτων. Ακόμη και τα πιο τεχνικά, αντανακλούν πιο βαθιές πολιτικές διαφωνίες, για παράδειγμα το τι αριθμό μελών θα έχει η νέα Πολιτική Γραμματεία της ΚΕ και πώς θα εκπροσωπηθούν οι τάσεις. Και αποδεικνύεται ότι δεν ήταν εύκολο ούτε για τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα να περάσει τη γραμμή για ένα πιο ευέλικτο σχήμα με λιγότερα μέλη. Οι τελευταίες πληροφορίες μιλούν για υπαναχώρηση του Πρωθυπουργού και διατήρηση του ισχύοντος αριθμού των μελών της Πολιτικής Γραμματείας, στον βωμό της ικανοποίησης όλων των τάσεων.

Περισσότερο όμως και από αυτό, η εσωτερική διαπάλη έχει να κάνει με κάτι πιο σημαντικό και για το κυβερνών κόμμα και για το εν γένει πολιτικό τοπίο. Στο φόντο της απόσπασης του ΣΥΡΙΖΑ από την κοινωνική συμμαχία που τον έκανε ηγεμονικό, στο φόντο της μόνιμης δημοσκοπικής φθοράς, στο φόντο μιας εσωστρέφειας που έχει να κάνει και με φαινόμενα έντονου κυβερνητισμού (επιχείρημα μόνιμα πολεμικό και της τάσης των 53) ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα βρίσκεται σε μια μετάβαση που θα προσδιορίσει και τα χαρακτηριστικά του, αλλά και την εκλογική και πολιτική του ετοιμότητα. Αποσαφηνίσαμε στην αρχή του σημειώματός μας ότι η μάχη διεξάγεται με τους κλασικούς όρους της Αριστεράς, δηλαδή σε επίπεδο πλατφόρμας και αρχών, χωρίς όμως εσχάτως να μην περιγράφονται και περιστατικά βαρονίας που ξενίζουν πολλούς και εσωτερικά.

Η ΚΟΝΤΡΑ ΠΑΠΠΑ – ΦΙΛΗ. Ο κλιμακούμενος πόλεμος, για παράδειγμα, Νίκου Φίλη και Νίκου Παππά με αφορμή την ΕΡΤ, έχει όψεις διαφορετικής θεώρησης για τη διαχείριση αλλά επιστράτευσε και νέα όπλα που δεν τα ήξερε η Αριστερά, και όχι από την πλευρά Φίλη για να είμαστε δίκαιοι. «Είναι σωστή η κριτική που ακούγεται ότι κινδυνεύουμε να αντιγράψουμε την πρακτική του ΠΑΣΟΚ με την περιθωριοποίηση του κόμματος. Βλέπετε, πασοκοποίηση δεν είναι να θεωρείς σπουδαία τη Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη, αλλά να αντιγράφεις τις πρακτικές του, για παράδειγμα να χρησιμοποιείς φιλικά ΜΜΕ για να διαβάλεις συντρόφους με τους οποίους δεν συμφωνείς», έγραψε πρόσφατα ο Χριστόφορος Παπαδόπουλος, βουλευτής και εμβληματικό στέλεχος των 53, φωτογραφίζοντας συγκεκριμένο υπουργό και συγκεκριμένη βολή που εκτοξεύθηκε κατά των Τσακαλώτου – Χουλιαράκη από φιλοκυβερνητικό μέσο.

ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ. Αν σε αυτή τη μάχη χρειαζόταν να συνοψίσουμε τις πλευρές θα λέγαμε σχηματικά πως αυτές δεν είναι ακριβώς δύο (σε μια τέτοια περίπτωση θα είχαμε φραξιονισμό χωρίς αρχές και πρόπλασμα διάσπασης) και τα ζητήματα που απασχολούν ενόψει της ΚΕ δεν είναι ένα ή δύο. Χοντρικά βέβαια μια συζήτηση αφορά τις συμμαχίες του κόμματος. Εδώ, οι 53 βλέπουν θετικά την ταυτοτική διατήρηση των αριστερών χαρακτηριστικών. Μια πιο ευρεία τάση θα ήθελε και διάλογο ή και προγραμματική σύγκλιση με προοδευτικές δυνάμεις, π.χ. κομμάτι των λεγόμενων πασοκογενών στελεχών (Κουρουμπλής, Σπίρτζης) που έχουν ωσμωθεί με μερίδα προεδρικών (Παππάς). Και εδώ βέβαια χρειάζεται μια υποσημείωση: το πρόσφατο εγχείρημα του ξενοδοχείου Κάραβελ δεν οριστικοποίησε μια νέα συμμαχία μεταξύ Πλατφόρμας 2010, προεδρικών και πασοκογενών (π.χ. Κοτσακάς).

Κι αυτό αφού ακολούθησε κάτι κομβικό για τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο Πάνος Σκουρλέτης έγινε γραμματέας του κόμματος και ο Νίκος Παππάς έχασε έδαφος στον ανασχηματισμό της κυβέρνησης. Ο Σκουρλέτης είναι στέλεχος που διατηρεί ανοιχτό κανάλι με την τάση των 53, ενώ είναι το τρίτο μέρος μιας πολύ καθοριστικής τρόικας μαζί με τον πολύπειρο Νίκο Βούτση και τον μαχητικό Νίκο Φίλη. Σε διάλογο με τους 53, υπάρχει μια συμφωνία πάνω στα χαρακτηριστικά του κόμματος. Ο Παππάς δεν ήθελε τον Σκουρλέτη γραμματέα, ενώ προσφάτως και ο Μπαλάφας της Πλατφόρμας, σύμφωνα με πληροφορίες, επιτέθηκε πολιτικά στον γραμματέα. Την ίδια ώρα η τάση του Κάραβελ (το λέμε σχηματικά αφού δεν έχει καταλήξει σε κάποια ενιαία πλατφόρμα, ενώ υπάρχει και δευτερεύουσα εσωτερική έριδα σε αυτήν) έχασε έδαφος, αν και αυτό δεν σημαίνει πως πήρε το κόμμα η τάση των 53. Οι τελευταίοι εξάλλου, οχυρωμένοι πίσω από τον Τσακαλώτο, δεν μπορούν να διαδραματίσουν κορυφαίο ρόλο, λόγω και της μη λειτουργίας του κόμματος.

Μια πιο αστική ανάγνωση, και σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ του μέλλοντος, βλέπει απλώς ένα κόμμα Τσίπρα που θα κάνει μια ακόμη μετατόπιση προς το Κέντρο. Σε αυτό το ενδεχόμενο ακόμη και μια διαφαινόμενη ήττα του ΣΥΡΙΖΑ στις εθνικές εκλογές δεν θα σηματοδοτήσει θέμα διαδοχής, παρότι κάποιοι θα το καλοσκέφτονταν. Να το πούμε αλλιώς: το πολιτικό κεφάλαιο Αλέξης Τσίπρας παραμένει ενοποιητικό για όλες τις τάσεις, παρότι η γύρω μάχη μαίνεται. Ενα ακόμη ζήτημα είναι η πορεία της μεταμνημονιακής χώρας. Οι 53 επιμένουν σε αριστερές τομές και σε βάθεμα των πολιτικών για τις υποτελείς τάξεις. Μια πιο προεδρική τάση θα ήθελε από τα πάνω πρωτοβουλίες, ρήξη με τμήματα των επιχειρηματιών, συμμαχίες για προσεταιρισμό του βαθέος κράτους, εδώ αχνοφαίνονται και πελατειακά φαινόμενα και περιπτώσεις κυβερνητισμού ή ακόμη και καθεστωτισμού από κορυφαίους υπουργούς.

ΣΤΟ ΜΑΤΙ ΤΟΥ ΚΥΚΛΩΝΑ. Το τελευταίο διάστημα και πέραν των τάσεων και των αντιπαραθέσεων, το πρόσωπο που βρίσκεται στο επίκεντρο πολλών συγκρούσεων είναι ο Νίκος Παππάς. Ο ίδιος είναι σε ευθεία αντιπαράθεση με τον Νίκο Φίλη, με τους 53, με τον Τσακαλώτο αλλά και με τον Τζανακόπουλο. Κι αυτό παρά το γεγονός πως έχει καταφέρει να επιστρέψει πολύ κοντά στον Τσίπρα. Για τους 53, συνοψίζει την πορεία που δεν πρέπει να πάρει το κόμμα και η κυβέρνηση. Ο ίδιος είναι σε ώσμωση με πασοκογενείς, μερίδα υπουργών και μερίδα της τάσης των προεδρικών, αλλά έχασε έδαφος σε ανασχηματισμό και κόμμα και για πολλούς θα αποτελέσει καθοριστικό πρόσωπο για τις μελλοντικές εξελίξεις (σήμερα έχει την εμπιστοσύνη του Πρωθυπουργού και μερίδα φιλοκυβερνητικών ΜΜΕ κοντά του). Η σύνοδος της ΚΕ που θα συζητήσει και ζητήματα συμμαχιών για τις αυτοδιοικητικές εκλογές είναι ένα ορόσημο και θα καταγράψει τις διαφορετικές τροχιές και τον όποιο βαθμό ενοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ. Το βέβαιο είναι πως το σημείο είναι κρίσιμο και καθρεφτίζει πολλαπλές όψεις ενός κόμματος σε μετάβαση, στο φόντο μιας κανονικότητας που δεν έχει έλθει και για την κοινωνία και για την οικονομία. Και στο φόντο όπου η συσπείρωση στελεχών, βάσης, κόμματος αναζητείται απεγνωσμένα.