Παρά το όργιο της βίας, της τρομοκρατίας, της νοθείας και του χρηματισμού, η Βουλή των εκλογών του 1859 δεν ήταν απόλυτα «του χεριού» των Ανακτόρων. Στη 2η περίοδο ήλθε η μεγάλη έκπληξη. Πρόεδρος εξελέγη ο αντιπολιτευόμενος Θρασύβουλος Ζαΐμης.

Η Βουλή είχε συμπληρώσει έναν χρόνο. Τότε διαλύθηκε με βασιλικό διάταγμα, διότι «η πλειοψηφία ταύτης απηρτίσθη εξ ετερογενών στοιχείων»! Προκηρύχθηκαν νέες εκλογές. Πρωθυπουργός παρέμεινε ο Αθανάσιος Μιαούλης. Είχε, πλέον, «πείρα» των «οθωνικών εκλογών»… Οι ιστορικοί Καρολίδης, Κορδάτος, Φίνλεϊ περιγράφουν τις εκλογές του 1861: «Τα τρομοκρατικά μέσα ξεπέρασαν την τρομοκρατία της εποχής του Κωλέττη. Οι καλπονοθεύσεις, οι μπραβισμοί, οι ξυλοδαρμοί, οι φυλακίσεις και γενικά η ωμή βία των οργάνων της εξουσίας έδωκαν την “νίκη” στην Κυβέρνηση». Οι πιο σπουδαίοι από τους ηγέτες της αντιπολίτευσης, Αλ. Κουμουνδούρος, Επ. Δεληγιώργης, Θ. Ζαΐμης, Ρ. Παλαμήδης, απεκλείσθησαν από τη Βουλή.

Ο ιστορικός Γιάννης Βλαχογιάννης έγραφε στην «Πρωία» (25-9-1932): «Οι εκλογές του 1861 γενήκανε με πολύ χειρότερες καλπονοθεύσεις, παρά οι περασμένες, ψηφίσανε πολλοί περισσότεροι νεκροί, απόντες κ.λπ., στους εξοχικούς δήμους τα ψηφοδέλτια τα ετοίμαζε ο Δήμαρχος και τα ‘ριχνε στην κάλπη υπέρ των υπουργικών υποψηφίων». Γι’ αυτό η Βουλή του 1861 ονομάστηκε «Βουλή των Δημάρχων»!

«Η ΞΕΝΗ ΑΚΡΙΔΑ». Οι αντιδράσεις κατά των κυβερνητικών επεμβάσεων στην εκλογική διαδικασία μετεξελίσσονταν, μέρα με τη μέρα, σε αντιμοναρχικές εκδηλώσεις. Ο θρόνος του Οθωνα έτριζε. Ο Δημ. Λεβίδης, ανακτορικός υπουργός, είχε το θάρρος να προειδοποιήσει τον Οθωνα: «Μεγαλειότατε, θλίβομαι εκ καρδίας διότι βλέπω καταρρέοντα τον θρόνο». Αλλά ο βασιλιάς ήταν κωφός… Το φώναζε και ο λαός στο εγερτήριο, που μεταφέρθηκε από στόμα σε στόμα και έγινε τραγούδι και εθνεγερτήριο:

Εως πότε η Ξένη Ακρίδα / Εως πότε κωφός Βαυαρός / Να γυμνώνει τη δόλια πατρίδα; / Εγερθήτε, αδέλφια, καιρός! / Ο πατήρ τον υιόν να σπαράζη / Κι αδελφός αδελφό να κτυπά / Και ο φίλος τον φίλο να σφάζη / Τίνος Ελληνος καρδιά το βαστά; / Εγερθήτε, ως Ελληνες, τώρα / Ας μη χάνωμεν πλέον καιρόν, / Να κρημνίσωμεν ήλθεν η ώρα / Τον κακούργον αυτόν Βαυαρόν!

ΣΥΝΩΜΟΣΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΩΓΜΟΙ. Ο Βούλγαρης, ο Κανάρης, ο Ζαΐμης και ο Δεληγεώργης συγκρότησαν ενιαίο μέτωπο κατά του Οθωνα και συνεργάστηκαν με στρατιωτικούς και αγωνιστές. Τον Μάρτιο του 1861 εκδηλώθηκε η πρώτη συνωμοτική κίνηση κατά του Οθωνα με πρωτοβουλία φοιτητών. Οι πρωτεργάτες συνελήφθησαν, αλλά αθωώθηκαν. Πολλοί δικαστές είχαν ενταχθεί, πλέον, στην αντιπολίτευση.

Τον Σεπτέμβριο εκδηλώθηκε απόπειρα δολοφονίας της Αμαλίας. Η απόπειρα απέτυχε και ο δράστης Αρ. Δόσιος καταδικάστηκε σε θάνατο. Ο Οθωνας απουσίαζε και πάλι. Η κρίση έπληξε και την Κυβέρνηση. Οι υπουργοί παραιτούνταν ο ένας μετά τον άλλο. Ο Μιαούλης δυσκολευόταν να βρει αντικαταστάτες. Στην προσπάθειά του να ελέγξει την κατάσταση προσέφυγε σε συλλήψεις αξιωματικών, πολιτικών και φοιτητών. Πολλοί εξορίστηκαν στο Ναύπλιο και 26 παραπέμφθηκαν σε δίκη.

Ο εισαγγελέας Κ. Μουντουρίδης και ο ανακριτής Σπετσερόπουλος, φανατικοί οθωνικοί, παρέπεμψαν και τους 26 σε δίκη με βαριές κατηγορίες. Ενδιαφέρον το «σκεπτικό» τους: «…το πνεύμα των μαθητών εδείκνυε τάσιν αναρχικήν, ότι την τάσιν ταύτην συνεμερίσθη ο Τύπος, όστις έστρεψε πάντοτε τα πικρά βέλη του κατά του ιερού προσώπου, θέλων να αφαιρέση τον σεβασμόν, ον έκαστος οφείλει προς τον ανώτατον άρχοντα, και ότι κατώρθωσεν ο Τύπος να διαστρέψη τας υγιείς του στρατού πεποιθήσεις και να ενσπείρη το αυτό αναρχικόν πνεύμα εις την κοινωνίαν, εις τον στρατόν και τέλος πάντων αι συμβάσαι εις τας βουλευτικάς εκλογάς ταραχαί ήσαν απόρροια της τάσεως ταύτης».

Το Συμβούλιο Εφετών και στη συνέχεια ο Αρειος Πάγος περιόρισαν τους κατηγορουμένους και τελικά καταδικάστηκαν δύο στρατιωτικοί, οι Π. Κορωναίος και Π. Κολοκοτρώνης, και πέντε πολίτες.

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ. Από τις αρχές του 1862 άρχισε το τέλος της Βαυαροκρατίας. Οι πολιτικές αντιδράσεις, στις οποίες πρωτοστατούσαν και οι περισσότερες εφημερίδες και η νεολαία, εξελίχθηκαν σε εξεγέρσεις. Και οι εξεγέρσεις σε επανάσταση. Η αρχή έγινε στο Ναύπλιο, όπου είχαν εκτοπιστεί πολλοί αξιωματικοί, κατηγορούμενοι για συνωμοσία κατά της μοναρχίας. Η εξέγερση αντιμετωπίστηκε επιτυχώς από τα κυβερνητικά στρατεύματα, αλλά άρχισαν εξεγέρσεις στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Η σημαντικότερη οργανώθηκε από τον στρατηγό Θεόδωρο Γρίβα. Συγκέντρωσε χιλιάδες ενόπλων και κατέλαβε χωρίς δυσκολία την Ακαρνανία. Ηταν αρχές Οκτωβρίου του 1862. Αυτή η επιτυχία πυροδότησε εξεγέρσεις στο Αγρίνιο, στο Μεσολόγγι, στην Πάτρα, στη Ναύπακτο, στην Κόρινθο και στα Μέγαρα…

Τα ξημερώματα της 10ης προς την 11η Οκτωβρίου, ο κύκλος της επανάστασης κατά του Οθωνα έκλεισε, με απόλυτη επιτυχία, στην Αθήνα. Το πρωί της 11ης Οκτωβρίου οι επαναστάτες διακήρυξαν την κατάργηση της βασιλείας του Οθωνα και συγκρότησαν προσωρινή κυβέρνηση με επικεφαλής τους Δ. Βούλγαρη, Κ. Κανάρη και Μπενιζέλο Ρούφο, οι οποίοι είχαν πρωταγωνιστήσει στην εξέγερση κατά του Οθωνα. Ο λαός ενημερώθηκε με την ακόλουθη προκήρυξη:

«Τα δεινά της Πατρίδος έπαυσαν. Απασαι αι επαρχίαι και η πρωτεύουσα, συνενωθείσαι μετά του στρατού, έθεσαν τέρμα εις αυτά, ως πιστή δε απόφασις του Ελληνικού Εθνους ολοκλήρου κηρύττεται και αποφασίζεται. Η βασιλεία του Οθωνα καταργείται. Η αντιβασιλεία καταργείται. Προσωρινή Κυβέρνησις συνιστάται όπως κυβερνήση το Κράτος μέχρι της συγκαλέσεως της Εθνικής Συνελεύσεως, συγκειμένη υπό των εξής πολιτικών: Δ. Βούλγαρη, Κ. Κανάρη, Μπ. Ρούφου. Εθνική Συνέλευσις συγκαλείται προς σύνταξιν της Πολιτείας και εκλογήν ηγεμόνος.

Ζήτω το Εθνος! Ζήτω η Πατρίς!

Εγένετο εν Αθήναις εν έτει σωτηρίω 1862, μηνός Οκτωβρίου, ημέρα 10».

ΚΟΠΡΙΑ ΓΙΑ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥΣ. Στον αγώνα κατά του Οθωνα επιστρατεύτηκε και το πηγαίο ελληνικό χιούμορ… Στο καφενείο Η Ωραία Ελλάς, πλήθος οι θαμώνες. Ανέβηκε σε ένα τραπέζι ο μπαρμπα-Κώστας, απλός πολίτης από την Εύβοια, και άρχισε να αγορεύει κατά της Αυλής και της Αστυνομίας. Στον ώμο του είχε ένα καλάθι…

«Τι έχεις, πολίτα, μέσα στο καλάθι;» τον ρώτησαν.

«Κοπριά για τους βασιλικούς» απάντησε ο μπαρμπα-Κώστας. Γέλια και χειροκροτήματα έπνιξαν τα λόγια του. Από την επομένη, δεκάδες νέοι κυκλοφορούσαν στην Αθήνα με καλάθια γεμάτα κοπριά και διαλαλούσαν: «Πουλάω κοπριά για τους βασιλικούς». Η Αστυνομία δεν μπορούσε να τους συλλάβει, γιατί απαντούσαν ότι πουλούσαν κοπριά για τους βασιλικούς, τα φυτά που είχαν τότε όλα τα σπίτια της Αθήνας!

Οταν άρχισαν οι εξεγέρσεις κατά της δυναστείας, το βασιλικό ζεύγος βρισκόταν σε περιοδεία, σε μια προσπάθεια κατευνασμού της κοινής γνώμης. Είχε επιβιβαστεί στην κορβέτα «Αμαλία», την οποία συνόδευε και το μικρό πολεμικό πλοίο «Αφρόεσσα». Δεν θα επέστρεφε στα Ανάκτορα των Αθηνών. Από την ελληνική φρεγάτα θα μεταφερόταν στο αγγλικό πολεμικό «Σκύλλα» και θα έπαιρνε τον δρόμο της επιστροφής στη Βαυαρία.

Ο Γιώργος Ρωμαίος είναι δημοσιογράφος – συγγραφέας.

Βιβλία: Το τετράτομο «Η περιπέτεια του κοινοβουλευτισμού», «Η Ελλάδα των δανείων και των χρεοκοπιών», «Από τον Οθωνα στην καγκελάριο Μέρκελ – 180 χρόνια οι Γερμανοί στην Ελλάδα», «Η Ευρώπη και η Ελλάδα – Από την κρίση στην ελπίδα» (εκδόσεις Πατάκη)