Είναι η κατάθλιψη γραμμένη στο DNA μας; Θα μπορούσε κάποιο από τα γονίδιά μας να ευθύνεται για το στρες ή τις κρίσεις πανικού; Υπάρχει γονίδιο του άγχους; Σ’ ερωτήματα όπως αυτά φιλοδοξεί να απαντήσει μια ομάδα ερευνητών από τη Βρετανία, η οποία από την περασμένη εβδομάδα εκπονεί τη μεγαλύτερη έρευνα για την κατάθλιψη και το άγχος που έχει διεξαχθεί ποτέ στα χρονικά.

Οι επιστήμονες θα ερευνήσουν διεξοδικά τη σχέση μεταξύ γονιδίων και κατάθλιψης, ελπίζοντας ότι τα ευρήματά τους θα συμβάλουν στην αποτελεσματικότερη πρόληψη και αντιμετώπιση της νόσου, η οποία βασανίζει – ενίοτε φρικτά – 300 εκατ. ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Το πρόγραμμα ονομάζεται «Η σχέση των γονιδίων με το άγχος και την κατάθλιψη» (GLAD) και αποτελεί σύμπραξη του φημισμένου Πανεπιστημίου King’s College του Λονδίνου και του Εθνικού Ινστιτούτου Ερευνας για την Υγεία της Βρετανίας (NIHR).

Οι ερευνητές θα επιστρατεύσουν 40.000 εθελοντές ηλικίας 16 ετών και άνω δημιουργώντας μια τεράστια βάση δεδομένων. «Συγκεντρώνοντας αυτόν τον μεγάλο αριθμό εθελοντών, ευελπιστούμε ότι η έρευνα για την κατάθλιψη θα προχωρήσει όσο ποτέ στο παρελθόν. Αν και η έρευνα διεξάγεται μόνο στη Βρετανία, τα δεδομένα που συλλέγονται θα είναι προσβάσιμα σε ερευνητές σε όλο τον κόσμο. Θα προσπαθήσουμε να καταλάβουμε πώς τα γονίδια αλληλεπιδρούν με εξωγενείς παράγοντες. Αυτό θα μας επιτρέψει να δώσουμε απαντήσεις αναπάντητα ερωτήματα και να αναπτύξουμε θεραπείες» εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο γενετιστής Τζερόμ Μπριν, καθηγητής Νευροψυχιατρικής στο King’s College και ένας εκ των δύο επικεφαλής της έρευνας GLAD (στα αγγλικά χαρούμενος).

Οσοι θέλουν να συμμετάσχουν στην έρευνα – αρχικά μόνο κάτοικοι Αγγλίας και αργότερα όλου του Ηνωμένου Βασιλείου – μπορούν να εγγραφούν στον ιστότοπο (gladstudy.org.uk), να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο και να αποστείλουν ταχυδρομικά δείγμα σάλιου. «Ζητάμε από όσους έχουν βιώσει αγχώδεις διαταραχές ή κατάθλιψη να μετάσχουν στην έρευνα. Ψάχνουμε άτομα με διαφορετικό υπόβαθρο, ανεξαρτήτως φύλου, πολιτισμικής ή εθνοτικής ομάδας, ιδίως νέους ενηλίκους. Νομίζω ότι πρόκειται για μια μοναδική ευκαιρία να αποτελέσει κάποιος μέρος μιας πρωτοποριακής επιστημονικής έρευνας» λέει στα «ΝΕΑ» η Τάλια Ιλι, καθηγήτρια Αναπτυξιακής Συμπεριφορικής Γενετικής στο King’s College και δεύτερη επικεφαλής της έρευνας.

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ. Ενας στους τρεις ανθρώπους εκτιμάται ότι θα βιώσει συμπτώματα άγχους ή κατάθλιψης στη διάρκεια της ζωής του. Σήμερα, οι δύο βασικοί τρόποι αντιμετώπισης της κατάθλιψης είναι η ψυχοθεραπεία και τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα. «Ωστόσο, μόνο το 50% των ασθενών ανταποκρίνεται θετικά. Γι’ αυτό πρέπει να επιταχύνουμε τους ρυθμούς στην έρευνα για την ψυχική υγεία. Αυτό ακριβώς σκοπεύει να κάνει το GLAD» σημειώνει ο δρ Μπριν.

Οι πάσχοντες που μένουν αβοήθητοι αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στις διαπροσωπικές και επαγγελματικές τους σχέσεις, η ποιότητα της ζωής τους είναι κακή και, σε ορισμένες περιπτώσεις, οδηγούνται στην αυτοκτονία. Οι ερευνητές του King’s College εκτιμούν ότι η εμφάνιση κατάθλιψης οφείλεται κατά 30% έως 40% στα γονίδιά μας και το υπόλοιπο ποσοστό σε παράγοντες όπως τραυματικές εμπειρίες του παρελθόντος, οικογενειακά προβλήματα ή προβλήματα σχέσεων και κακή σωματική υγεία. Ωστόσο, παραμένει εν πολλοίς άγνωστο το ποια ακριβώς γονίδια ευθύνονται για την πρόκληση κατάθλιψης και άγχους και το πώς αλληλεπιδρούν με εξωγενείς παράγοντες.

«Μόνο με την έρευνα των βαθύτερων αιτίων του άγχους και της κατάθλιψης μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα επιτύχουμε την ίδια επιστημονική πρόοδο που έχει καταγραφεί σε άλλες ασθένειες» σχολίασε η Σόφι Ντιξ, διευθύντρια της οργάνωσης MQ που προωθεί την ενίσχυση της έρευνας για τις ψυχικές παθήσεις.

Το GLAD, που χρηματοδοτείται από το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Βρετανίας (NHS), αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου προγράμματος για τη δημιουργία μιας εθνικής βάσης εθελοντών, για τη διερεύνηση της σχέσης μεταξύ των γονιδίων, του τρόπου ζωής μας και διαφόρων ασθενειών.