Κλιμακώνεται ο «ιερός» πόλεμος Μόσχας – Φαναρίου για το ουκρανικό ζήτημα, καθώς χθες το Οικουμενικό Πατριαρχείο με απόφαση της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του προχώρησε σε τρία καθοριστικά βήματα – όπως όλα δείχνουν – για την παραχώρηση της αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία της Ουκρανίας: αφαίρεσε το δικαίωμα στον Πατριάρχη Μόσχας να χειροτονεί τον μητροπολίτη Κιέβου, επανέφερε στην κανονικότητα της Εκκλησίας δύο ιεράρχες της Ουκρανίας που θεωρούνται σχισματικοί και επανίδρυσε το Πατριαρχικό Σταυροπήγιο Κιέβου. Οι τρεις κινήσεις του Φαναρίου εξόργισαν το Πατριαρχείο Μόσχας, που ανακοίνωσε χθες ότι θα διακόψει τις ευχαριστιακές σχέσεις με την Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης.

Είχε προηγηθεί ένα 20ήμερο ανακοινώσεων και απειλών από το Πατριαρχείο της Μόσχας, που υποστήριζε ότι οι ενέργειες του Οικουμενικού Πατριαρχείου για την παραχώρηση αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία της Ουκρανίας είναι αντικανονικές, σημειώνοντας μάλιστα ότι ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος θα φέρει αποκλειστική ευθύνη αν τελικώς υπάρξει Σχίσμα στην Ορθοδοξία.

Το Φανάρι, ωστόσο, αντί ανακοινώσεων και απαντήσεων είχε αποφασίσει να υποστηρίξει τις θέσεις του με τη δημοσιοποίηση ντοκουμέντων και εγγράφων τα οποία αποδεικνύουν – όπως επισημαίνεται από το Φανάρι – ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει κάθε δικαίωμα και προνόμιο να παραχωρήσει αυτοκεφαλία.

Οι χθεσινές αποφάσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου δείχνουν όμως ότι ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος και οι συνοδικοί ιεράρχες όχι μόνο δεν κάνουν πίσω αλλά επισπεύδουν τις διαδικασίες για την αυτοκεφαλία. Προ ημερών εξάλλου πηγή του Φαναρίου είχε επισημάνει στα «ΝΕΑ» πως ένα τέτοιο ενδεχόμενο ήταν πολύ πιθανόν να συμβεί ώστε να σβήσει εγκαίρως η ένταση που επιχειρεί να δημιουργήσει η Μόσχα. Ετσι, χθες, η Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου ανανέωσε την απόφασή της για παραχώρηση αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία της Ουκρανίας αλλά δεν περιορίστηκε σ’ αυτό. Αποφάσισε να αφαιρέσει από τον Πατριάρχη Μόσχας το δικαίωμα (του το είχε δώσει με συνοδικό γράμμα το 1686 κατ’ οικονομίαν και λόγω ειδικών περιστάσεων) να χειροτονεί τον εκάστοτε μητροπολίτη Κιέβου. Αυτό σημαίνει ουσιαστικά ότι πλέον ο μητροπολίτης Κιέβου δεν έχει καμία εξάρτηση από το Πατριαρχείο Μόσχας.

ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ. Ταυτόχρονα το Οικουμενικό Πατριαρχείο έκανε δεκτές τις προ ετών προσφυγές (το λεγόμενο «έκκλητο», αποκλειστικό προνόμιο του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως) δύο ουκρανών αρχιερέων που θεωρούνταν σχισματικοί και πλέον τους επαναφέρει στην κανονικότητα της Εκκλησίας. Πρόκειται για τον αυτοανακηρυχθέντα μητροπολίτη Κιέβου Φιλάρετο Ντενισένκο, που έχει ένα ποίμνιο που υπολογίζεται σε αρκετά εκατομμύρια πιστούς και τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι δύο ιεράρχες, κανονικοί πλέον, θα μπορούν να διεκδικήσουν σημαντικό ρόλο στη νέα αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας.

Υπό αυτά τα δεδομένα θα πρέπει να αναμένονται σφοδρές αντιδράσεις, όχι μόνο από το Πατριαρχείο Μόσχας αλλά και από το Κρεμλίνο, καθώς η Ρωσία δεν θέλει επ’ ουδενί λόγο να χάσει από τη σφαίρα επιρροής της την Ουκρανία. Για να αντιληφθεί κανείς το τεράστιο ενδιαφέρον των Ρώσων για το ζήτημα είναι χαρακτηριστική η εξής εικόνα: από την Τρίτη που συνεδρίαζε η Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Κωνσταντινούπολη υπήρξε… απόβαση ρώσων δημοσιογράφων από τηλεοπτικά και άλλα μέσα. Υπήρχαν όμως και ρεπόρτερ από αρκετά ευρωπαϊκά και διεθνή μέσα, καθώς η σύγκρουση Μόσχας – Φαναρίου έχει πάρει διεθνείς διαστάσεις λόγω των πολιτικών και γεωπολιτικών προεκτάσεων.