Κλιμακώνει την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με επίκεντρο τις κινήσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη για έρευνες υδρογονανθράκων. Στόχος της Τουρκίας, η παγίωση των διεκδικήσεών της περί γκρίζων περιοχών, σε μια προσπάθεια δημιουργίας κεκτημένων «συνιδιοκτησίας» ενώπιον της διεθνούς κοινότητας.

Πλέον πρόσφατη απειλή εκ μέρους της Τουρκίας είναι η ανακοίνωση της έναρξης γεωτρήσεων με τον «Πορθητή» στη Μεσόγειο. Την εξαγγελία έκανε ο τούρκος υπουργός Ενέργειας Φατίχ Ντοντμέζ στην 9η Σύνοδο Ενέργειας Τουρκίας, αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Εχουμε διανύσει σημαντικές αποστάσεις στο θέμα των ερευνών και γεωτρήσεών μας στη Μαύρη Θάλασσα. Τις επόμενες μέρες το γεωτρύπανό μας “Πορθητής” θα ξεκινήσει γεώτρηση». Ωστόσο, δεν διευκρινίζεται ακριβώς το σημείο της γεώτρησης ούτε το πότε ακριβώς θα ξεκινήσει…

Ο ίδιος επανέλαβε ότι η Αγκυρα θα διαφυλάξει τα «δικαιώματά της που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο στη Μεσόγειο», ακολουθώντας πιστά το πνεύμα της πρόσφατης ανακοίνωσης του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, αλλά και του τούρκου προέδρου, ότι κανείς δεν μπορεί να προχωρήσει σε καμία έρευνα σε Αιγαίο και Μεσόγειο χωρίς την άδεια και τη «συνεργασία» της Τουρκίας.

Δηλώσεις και απειλές οι οποίες έρχονται λίγο πριν από την έναρξη των γεωτρήσεων της αμερικανικής ExxonMobil σε συνεργασία με την Qatar Petroleum στο Οικόπεδο 10 της κυπριακής ΑΟΖ, οι οποίες αναμένονται πριν από το τέλος του 2018, ενώ πρόκειται να πάρει σειρά και η γαλλική Total για το Οικόπεδο 6, το πολύ στις αρχές του 2019. Εταιρείες οι οποίες δεν αποκλείεται στη συνέχεια να συμπράξουν για το Οικόπεδο 7, με το εν λόγω σενάριο να έχει ήδη αρχίσει να συζητείται, αμέσως μετά την ανακοίνωση της πρόσκλησης της Κυπριακής Δημοκρατίας προς ενδιαφερομένους που ήδη έχουν εξασφαλίσει συμφωνίες και πρόκειται να δραστηριοποιηθούν στην ΑΟΖ της χώρας.

Οι απειλές του Ερντογάν αποβλέπουν τόσο στο να αποτελέσουν ένα φόβητρο για τις ξένες εταιρείες, συνυπολογίζοντας το αρνητικό προηγούμενο της αποχώρησης της ιταλικής ΕΝΙ από προγραμματισμένη γεώτρηση στο Τεμάχιο 3 τον Φεβρουάριο του 2018, όσο και στο να δηλώσουν μια παράσταση τουρκικού επεκτατισμού σε αμφισβητούμενες – σύμφωνα με την Αγκυρα – περιοχές.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών αναφέρεται σε «εξωτερικά όρια της τουρκικής υφαλοκρηπίδας» στη Μεσόγειο. Η Αγκυρα στις διεκδικήσεις της ισχυρίζεται ότι ως η χώρα με τη μεγαλύτερη ηπειρωτική ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο έχει το δικαίωμα να έχει θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο και υφαλοκρηπίδα που θα ορίζεται βάσει της μέσης γραμμής ανάμεσα στις τουρκικές και τις αιγυπτιακές ακτές. Για την Τουρκία τα νησιά δεν δικαιούνται υφαλοκρηπίδα, ενώ περιορίζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου και ταυτόχρονα προχωρά σε επέκταση του ορίου της τουρκικής κυριαρχίας περίπου στα 140 ναυτικά μίλια από τις τουρκικές ακτές με βάση τη μέση γραμμή με την Αίγυπτο. Ετσι αμφισβητεί την ελληνική και κυπριακή υφαλοκρηπίδα και διεκδικεί, ως τουρκικά, μέρη των Οικοπέδων 1, 4, 5, 6 και 7 της κυπριακής ΑΟΖ. Ωστόσο η Τουρκία δεν σταματά εκεί, αφού για όσα οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ δεν προβάλλει διεκδικήσεις άμεσα, το κάνει έμμεσα, μέσω του ψευδοκράτους των Κατεχομένων.

Η Αγκυρα επί της ουσίας αυτό που ζητά πίσω από τις πολεμικές κραυγές είναι συνδιαχείριση των φυσικών πόρων σε Αιγαίο και Μεσόγειο και μερίδιο στην πίτα των υδρογονανθράκων, επιχειρώντας με κάθε τρόπο να δημιουργήσει τετελεσμένα και να διατηρηθεί ως παίκτης και ρυθμιστικός παράγοντας στους ενεργειακούς σχεδιασμούς. Ως εκ τούτου, αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι αν τελικά η Αγκυρα προχωρήσει σε έρευνες στη Μεσόγειο, πού θα γίνουν αυτές. Θα είναι στην πλευρά των Κατεχομένων ή στα οικόπεδα που η Τουρκία επιχειρεί να «γκριζάρει» ως περιοχές, μεταξύ των οποίων είναι και το 7;

Και τελικά η Τουρκία θα επιλέξει να αναπτύξει στρατιωτική παρουσία στη Μεσόγειο, χρησιμοποιώντας το άλλοθι των ασκήσεων στην περιοχή; Σύμφωνα με εκτιμήσεις, πάντως, η παρενόχληση της γεώτρησης της ExxonMobil δεν είναι στις επιλογές της Αγκυρας, καθώς οι ΗΠΑ θεωρείται ότι θα προστατεύσουν τα συμφέροντά τους, ενώ ένα τέτοιο επεισόδιο είναι εις βάρος και των σχέσεων της Τουρκίας με το Κατάρ.

Ωστόσο, ακόμα και αν η σύγκρουση στην περιοχή δεν είναι στις επιλογές της Τουρκίας, η οποία δείχνει να επιδιώκει προς το παρόν τον εκφοβισμό, η κατάσταση στην περιοχή είναι εξαιρετικά εύφλεκτη.