Η έκκληση ήταν δραματική. Διατυπωμένη από τα πιο επίσημα χείλη. Η έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή που δόθηκε στη δημοσιότητα την περασμένη Δευτέρα ήταν μια τελευταία προειδοποίηση πριν από την καταστροφή: Αν η παγκόσμια θερμοκρασία αυξηθεί περισσότερο από 1,5°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά όρια, οι απώλειες για τη φύση και τους ανθρώπους θα είναι μη αναστρέψιμες.

Ο στόχος είναι εξαιρετικά δύσκολος. Ηδη ο πλανήτης βρίσκεται στο +1°C. Παρότι η συζήτηση έχει ανοίξει επιτακτικά εδώ και χρόνια το θέμα αντιμετωπίζεται συχνά ως κάτι μακρινό. Δεν είναι έτσι. Ο Σταύρος Μαυρογένης, ειδικός συνεργάτης της WWF για την κλιματική αλλαγή και την ενεργειακή πολιτική, εξηγεί στα «ΝΕΑ» το εφιαλτικό σενάριο που θα σημάνει για την Ελλάδα αν η παγκόσμια θερμοκρασία αυξηθεί πέρα από τα όρια που θέτει o OHE.

HOTSPOT. «Η Μεσόγειος θεωρείται από τους επιστήμονες hotspot, δηλαδή ένα από τα πιο ευάλωτα μέρη στον κόσμο. Οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν σε αυτήν, η βιοποικιλότητά της, το γεγονός ότι είναι μια κλειστή θάλασσα και το ότι διαθέτει ευαίσθητα οικοσυστήματα την καθιστούν μια ιδιαίτερη περίπτωση» λέει ο Σταύρος Μαυρογένης. «Με βάση τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει ώς τώρα οι κυβερνήσεις οδεύουμε σε αύξηση 3°C με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Και ο προϋπολογισμός του άνθρακα – δηλαδή το πόσους τόνους άνθρακα μπορούμε να εκπέμψουμε μέχρι να φτάσουμε το όριο – εξαντλείται σε 12 χρόνια. Αυτό θα έχει επιπτώσεις. Ηδη τις ζούμε» συμπληρώνει.

Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες μελέτες που έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά, ακόμη κι αν η αύξηση της θερμοκρασίας συγκρατηθεί στο +1.5% οι εκτάσεις που θα καίγονται στην περιοχή μας εξαιτίας δασικών πυρκαγιών θα αυξηθούν κατά 40% και οι ραγδαίες βροχοπτώσεις κατά 10%. «Ακούμε πολλές φορές όταν βρέχει ότι “τουλάχιστον θα γεμίσει ο Μαραθώνας”, αυτό είναι λάθος» λέει ο Σταύρος Μαυρογένης. «Το νερό από ραγδαίες βροχές χάνεται καθώς καταλήγει κατευθείαν στη θάλασσα ενώ τα φερτά υλικά από πλαγιές ή βουνά καταστρέφουν τις υποδομές και τελικά τα υδατικά αποθέματα μειώνονται» προσθέτει. «Ακόμη και αν υλοποιηθεί το σενάριο ανόδου της θερμοκρασίας κατά 1,5°C, ακραία γεγονότα, όπως οι μεγάλοι καύσωνες της εικοσαετίας, προβλέπεται να αυξηθούν κατά 173% – άρα ουσιαστικά θα ζούμε τέτοια γεγονότα κάθε χρόνο. Παράλληλα στην Ελλάδα θα πληγούν ο αγροτικός τομέας – κάτι που θα μας αναγκάσει να αλλάξουμε καλλιέργειες -, η αλιεία καθώς λόγω των θερμότερων θαλασσών θα αυξηθούν τα ξενικά είδη όπως ο λαγοκέφαλος που είδαμε πρόσφατα στην Ελλάδα, αλλά και ο τουρισμός».

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ. Ο Σταύρος Μαυρογένης επισημαίνει ότι η χώρα μας δεν αναμένεται να αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, όμως τονίζει ότι οι παράκτιες περιοχές της Ελλάδας κινδυνεύουν από τις ανθρωπογενείς παρεμβάσεις.

«Για παράδειγμα ο Κορινθιακός Κόλπος έχει τρομερό πρόβλημα διάβρωσης ακτών από το Αίγιο μέχρι την Κόρινθο. Πρόβλημα έχει επίσης το λιμάνι του Ρεθύμνου, το οποίο είναι χτισμένο σε λάθος θέση και ο κυματισμός – επειδή μεγαλώνει εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής – πλημμυρίζει την παλιά πόλη. Υπό απειλή βρίσκεται επίσης το Δέλτα του Αξιού στην Θεσσαλονίκη» λέει.

Παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις, σύμφωνα με τους ειδικούς, εξακολουθεί ακόμη να υπάρχει ελπίδα. «Μπορούμε να το γυρίσουμε αν κάνουμε τις απαραίτητες ενέργειες για απανθρακοποίηση» σημειώνει ο Σταύρος Μαυρογένης. «Διότι αν χτίζεις νέες λιγνιτικές μονάδες στη χώρα και ταυτόχρονα ετοιμάζεσαι για εξόρυξη υδρογονανθράκων, δηλαδή κινήσεις που μεγαλώνουν το ενεργειακό σου αποτύπωμα, δεν έχουν κανένα νόημα οι διακηρύξεις περί φιλόδοξων στόχων και κυκλικής οικονομίας. Ως WWF έχουμε κάνει μελέτη για πλήρη αντικατάσταση του λιγνίτη από ΑΠΕ μέχρι το 2030 μέσω τεχνολογιών που πλέον προσφέρουν μεγαλύτερη απόδοση ενέργειας και πιο οικονομικά αφού με τον λιγνίτη πληρώνουμε πολύ ακριβά την αγορά δικαιωμάτων εκπομπών». Τα πάντα είναι θέμα πολιτικής βούλησης: διαχείριση περιβάλλοντος, αλλαγή Χωροταξικού, αναβάθμιση Πολιτικής Προστασίας, θωράκιση απέναντι σε ακραία φαινόμενα. Είναι ενδεικτικό ότι το 2016 συστήθηκε από το ΥΠΕΚΑ το Εθνικό Συμβούλιο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, ένα γνωμοδοτικό όργανο στο οποίο συμμετέχουν υπηρεσίες του Δημοσίου αλλά και ΜΚΟ, όπως η WWF και η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης. Το Συμβούλιο συνεδρίασε πρώτη φορά το καλοκαίρι του 2018, λίγες ημέρες μετά την πυρκαγιά στο Μάτι.