«Περπατάς μέσα στην πόλη και είτε ο περίγυρος ανανεώνεται είτε αλλοιώνεται δεν αντιλαμβάνεσαι ότι είσαι τμήμα αυτού του κύκλου ζωής της». Για να το λέει η αρχιτέκτονας Λιζ Ντίλερ, μία από τις πιο σημαντικές φυσιογνωμίες της σύγχρονης αρχιτεκτονικής, θα υπάρχει κάποιος λόγος. Και ο λόγος είναι η σύνδεση του περιβάλλοντος χώρου μιας αστικής περιοχής με την εμπειρία ζωής των κατοίκων στο πρωτότυπο πρόγραμμα – θέαμα – ακρόαμα που δημιούργησε το αρχιτεκτονικό γραφείο των Ντίλερ, Σκοφίντιο και Ρένφρο (DSR) στη Νέα Υόρκη. Πρόκειται για την «Οπερα του ενός μιλίου» («Mile-long opera: a biography of 7 o’clock») στο δημόσιο υπέργειο πάρκο (πρώην σιδηροδρομικός σταθμός) Χάι Λάιν. Μια μεγάλης κλίμακας περφόρμανς που δημιούργησαν η αρχιτέκτονας Λιζ Ντίλερ και ο συνθέτης Ντέιβιντ Λανγκ με κείμενα από τις ποιήτριες Αν Κάρσον και Κλόντια Ράνκιν.
Στην παράσταση συμμετείχαν 1.000 οπερατικοί καλλιτέχνες και χορωδοί. Ανάμεσά τους περνούσε ο κόσμος καθώς έκανε τον συνηθισμένο του περίπατο στον αναδιαμορφωμένο δημόσιο χώρο, που αποτελεί από το 2009 ένα νέο στολίδι σύγχρονης αρχιτεκτονικής και τουριστικό αξιοθέατο της Νέας Υόρκης. Το ξεχωριστό γεγονός πραγματοποιήθηκε σε έξι συνεχόμενες βραδιές, φέρνοντας σε αυτή τη μεγάλη αστική σκηνή τις προσωπικές ιστορίες εκατοντάδων νέων της Νέας Υόρκης μέσα από το λιμπρέτο και τα κείμενα της «Mile-long opera». Οι περίπου 1.000 τραγουδιστές προέρχονταν από τους πέντε δήμους της πόλης. Οι ιστορίες που τραγούδησαν γύρω από τη ραγδαία εξελισσόμενη πόλη αφορούσαν ένα κοινό θέμα: «Τι σημαίνει η ώρα 7 το βράδυ για σας;».
Στην περιοχή του πάρκου Χάι Λάιν, εκεί όπου άλλοτε υπήρχε μια παλιά κρεαταγορά και άδειες αποθήκες, έχουν δημιουργηθεί ντιζαϊνάτα ξενοδοχεία, μαγαζιά πολυτελείας και συμπλέγματα κατοικιών εκατομμυρίων δολαρίων. Οπως συμβαίνει με κάθε αρχιτεκτονικό πρόγραμμα αστικού εξευγενισμού, υπάρχουν οι θετικές και οι αρνητικές πλευρές. Για τη Λιζ Ντίλερ, το νέο πάρκο θα έπρεπε να δείξει τη δυναμική του ως μια φανταστική αστική σκηνή. Εδώ και έξι χρόνια η ίδια μαζί με τους συνεργάτες του γραφείου της δούλευε την ιδέα μιας εκδημοκρατισμένης μορφής όπερας, ώστε να αναδείξει την επιμήκη σκηνή του έργου της.
Το έργο ξεκινά από τη στιγμή του απογεύματος στις 7 ακριβώς. Αναφέρεται στην εβδόμη απογευματινή ως τον χρόνο που ανταποκρίνεται στη μετάβαση της μέρας προς τη νύχτα, τότε που ο κόσμος μετακινείται από τη μία δραστηριότητα στην άλλη. «Είναι μια πολύ μαγική ώρα» λέει η Λιζ Ντίλερ. «Φυσικά, αλλάζει ανάλογα με την εποχή του χρόνου, αλλά στις αρχές του μήνα είναι η ώρα που ο ήλιος δύει και ο ουρανός αρχίζει να βαθαίνει. Σε αυτή τη στιγμή δεν είναι σταθερός ο χρόνος. Είναι μια εποχή μετάβασης».
Αγωνία και χιούμορ
Η ώρα 7 το απόγευμα είναι κατά παράδοση ο χρόνος που σχετίζεται με την οικογένεια, τη σταθερότητα και το σπίτι. Οι ιστορίες του «Mile-long opera» δείχνουν ότι σήμερα οι παραπάνω συσχετίσεις δεν είναι οι αναμενόμενες. Οι ιστορίες της όπερας είναι εμπνευσμένες από τις συνεντεύξεις των ίδιων των κατοίκων της Νέας Υόρκης. Γι’ αυτό και οι προσωπικές τους εμπειρίες αντανακλούν τις νέες συνθήκες αγωνίας, χιούμορ, νοσταλγίας, χαράς, θυμού, καθώς και αδυναμίας, συνθέτοντας μια βιογραφία της έβδομης απογευματινής ώρας. Πίσω από κάθε παράθυρο στους δρόμους γύρω από το Χάι Λάιν υπάρχει μια ενδιαφέρουσα ιστορία. Η Αν Κάρσον και η Κλόντια Ράνκιν αξιοποίησαν το υλικό των συνεντεύξεων των κατοίκων και συνέθεσαν το λιμπρέτο. Οι άνθρωποι ανοίχτηκαν και μίλησαν για τα πράγματα που συζητάνε με τους οικείους τους την ώρα του φαγητού, έδωσαν λεπτομέρειες για τα έπιπλα των σπιτιών τους, περιέγραψαν τις αντίκες τους ή τα αντικείμενα από το Ikea που έχουν βάλει στα διαμερίσματά τους, διηγήθηκαν ιστορίες για τα οικογενειακά τους κειμήλια ή για τα σημεία όπου στοιβάζουν βιβλία και απλήρωτους λογαριασμούς.
Η μετατροπή τους σε λιμπρέτο έδωσε στους τραγουδιστές του «Mile-long opera» παλιές ιστορίες, τριάντα χρόνων, για την κρεαταγορά, τραγούδια για τις συνέπειες του εξευγενισμού που συγκεντρώνει πολλά σκουπίδια και αρουραίους στην περιοχή τους. Οσο για τα χορωδιακά μέρη, οι ήχοι της πόλης ενέπνευσαν τον βραβευμένο συνθέτη Ντέιβιντ Λανγκ. Ο κρότος από τα απορριμματοφόρα φορτηγά, οι εκκωφαντικές σειρήνες των αστυνομικών οχημάτων, η βοή των αυτοκινήτων από τον παράλληλο δρόμο ταχείας κυκλοφορίας αποτέλεσαν μέρος της μουσικής αυτής της μοντέρνας βιογραφίας. Οποιος δεν μπορούσε να είναι παρών την περασμένη εβδομάδα στο σημείο όπου παρουσιάστηκε η βιογραφία της εβδόμης απογευματινής της Νέας Υόρκης, υπάρχει εναλλακτική εμπειρία: η ατμόσφαιρα του «Mile-long opera» ανέβηκε σε διαδικτυακή εφαρμογή με βίντεο θέασης 360 μοιρών.