Ως Τζέιμς Μποντ, ήταν ταγμένος στην υπηρεσία της Αυτής Μεγαλειότητος και στην προάσπιση της ακεραιότητας της Μεγάλης Βρετανίας. Ως Σκωτσέζος, όμως, ο 88χρονος Σον Κόνερι τάσσεται ανοικτά και παθιασμένα υπέρ της απόσχισης της χώρας του από το Ηνωμένο Βασίλειο. Βεβαίως, το ζήτημα αυτό έχει κλείσει με το δημοψήφισμα του 2014 όπου το Οχι στην ανεξαρτησία υπερίσχυσε του Ναι με διαφορά 383.937 ψήφων. Ή μήπως όχι;

Το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας (SNP), το οποίο υποστηρίζει ενθέρμως ο πάλαι ποτέ πράκτωρ 007, χρησιμοποιεί το Brexit ως όχημα για να εξασφαλίσει τη διεξαγωγή νέου δημοψηφίσματος. «Το μπάχαλο του Brexit κάνει την ανάγκη για ανεξαρτησία πιο επιτακτική από ποτέ, επειδή το Ουέστμινστερ αγνοεί τη φωνή μας», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα η αρχηγός του κόμματος και πρωθυπουργός της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζον μετά τη λήξη μιας πολυπληθούς διαδήλωσης υπέρ της ανεξαρτησίας στο Εδιμβούργο. Λίγες ημέρες αργότερα, από το βήμα του συνεδρίου του SNP στη Γλασκώβη, περιέγραφε την ανεξαρτησία της Σκωτίας ως «το αντίθετο του Brexit», δηλώνοντας «πιο σίγουρη από ποτέ» ότι η χώρα θα εγκαταλείψει το Ηνωμένο Βασίλειο. Πότε θα γίνει αυτό;

Η 48χρονη σκωτσέζα πρωθυπουργός δεν βιάζεται. Συστήνει «υπομονή» στους οπαδούς του κόμματός της και διαμηνύει ότι «προτού προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα πρέπει πρώτα να διαλυθεί η ομίχλη του Brexit», αλλά και «να πείσουμε όσους δεν έχουν πειστεί» – σαφής αναφορά στις δημοσκοπήσεις που δεν καταγράφουν μεταστροφή του εκλογικού σώματος υπέρ της ανεξαρτησίας. Το SNP έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να πάει σε δεύτερο δημοψήφισμα εάν δεν είναι βέβαιο ότι θα το κερδίσει.

Η Στέρτζον προειδοποίησε την Τερίζα Μέι να μη σταθεί εμπόδιο στον δρόμο για το δημοψήφισμα, αλλά απέφυγε να αποκαλύψει πώς θα κινηθεί εάν το Λονδίνο δεν επιτρέψει τη διεξαγωγή του. Η βρετανική κυβέρνηση έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι δεν θέλει δεύτερο δημοψήφισμα. «Η Σκωτία έκανε δημοψήφισμα πριν από τέσσερα χρόνια και ψήφισε ξεκάθαρα υπέρ της παραμονής στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το αποτέλεσμα αυτό πρέπει να γίνει σεβαστό» είπε στα «ΝΕΑ» η εκπρόσωπος της Μέι.

Ωστόσο, η Στέρτζον δεν ζητεί δημοψήφισμα μόνο για τη Σκωτία, αλλά και για το Brexit! Για πρώτη φορά τάχθηκε ανοικτά υπέρ μιας δεύτερης προσφυγής στις κάλπες με θέμα την παραμονή του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αίτημα που στηρίζουν ήδη οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, αλλά και οι Εργατικοί του Τζέρεμι Κόρμπιν (αν και με πολλούς αστερίσκους). Αυτή η αλλαγή στάσης δεν είναι αθώα. Πραγματικός στόχος της Στέρτζον δεν είναι το δημοψήφισμα για το Brexit, αλλά εκείνο για τη Σκωτία. Εχοντας προ καιρού βαφτίσει το Brexit εχθρό της χώρας της, προσπαθεί να δείξει πως κάνει ό,τι μπορεί για να το αποτρέψει, είτε ζητώντας να τεθεί ξανά στην κρίση του λαού, είτε διεκδικώντας να ισχύσουν για τη Σκωτία οι ίδιες τελωνειακές ρυθμίσεις που θα εφαρμοστούν στη Βόρεια Ιρλανδία (κάτι που ασφαλώς είναι εκτός ατζέντας). Γιατί το κάνει αυτό; Για να μπορεί αργότερα να πει – αν οι προσπάθειές της αποτύχουν – ότι απομένει μόνο μία εναλλακτική: η ανεξαρτησία.

«Είναι κοινή διαπίστωση ότι το δημοψήφισμα για το Brexit άνοιξε το κουτί της Πανδώρας για το Ηνωμένο Βασίλειο. Η συζήτηση για ένα δεύτερο δημοψήφισμα στη Σκωτία, αλλά και το αδιέξοδο στη Βόρεια Ιρλανδία, αποτελούν ναρκοπέδιο για την κυβέρνηση της Μέι, το οποίο μάλιστα πρέπει να διαβεί χωρίς να υπολογίζει σε πολιτική στήριξη, αλλά ούτε σε κάποια συνταγματική δικλίδα που ενδεχομένως να έβγαζε τη χώρα από την παρούσα, εξαιρετικά δύσκολη, συγκυρία», σχολίασε στα «ΝΕΑ» ο Δημήτρης Γιαννουλόπουλος, καθηγητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Λονδίνου Goldsmiths και ιδρυτής της δεξαμενής σκέψης Britain in Europe.

Το αγκάθι της Βόρειας Ιρλανδίας

Η Μέι είναι αντιμέτωπη με έναν ακόμη πονοκέφαλο: το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα της Βόρειας Ιρλανδίας (DUP) – το οποίο στηρίζει την κυβέρνηση μειοψηφίας των Τόρις – απειλεί ότι θα καταψηφίσει τον προϋπολογισμό στις 29 Οκτωβρίου εάν παραβιαστούν οι κόκκινες γραμμές του στο Brexit. Το κόμμα προειδοποίησε ότι θα άρει τη στήριξη που παρέχει στην κυβέρνηση εάν η Μέι συνάψει με την ΕΕ συμφωνία που θα οδηγεί σε πρόσθετους ελέγχους σε προϊόντα στα σύνορα Βόρειας Ιρλανδίας και υπόλοιπου Ηνωμένου Βασιλείου, διατηρώντας τη Βόρεια Ιρλανδία στην ενιαία αγορά από την πίσω πόρτα. Απειλές ότι θα καταψηφίσουν τον προϋπολογισμό εκτόξευσαν και ορισμένοι Brexiteers Συντηρητικοί βουλευτές που αντιστρατεύονται το σχέδιο της Μέι. Παραδοσιακά στη Βρετανία, τυχόν καταψήφιση του προϋπολογισμού ερμηνεύεται ως απώλεια της δεδηλωμένης και μπορεί να οδηγήσει σε πτώση της κυβέρνησης.