Οι New York Times στο κυριακάτικο φύλλο τους (7/10), με βάση ανταποκρίσεις από τη Μόσχα, το Κίεβο και την Αθήνα, δημοσιεύουν εκτενές άρθρο του Neil MacFarquhar, το οποίο ήδη στον τίτλο του κάνει λόγο για το ενδεχόμενο η χορήγηση αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία της Ουκρανίας να έχει ως αποτέλεσμα το μεγαλύτερο σχίσμα στη Χριστιανική Εκκλησία από το 1054, όταν, ως γνωστόν, διαιρέθηκε η Χριστιανοσύνη στην Ανατολική και τη Δυτική.
Και η μεν Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία τελεί υπό τον Πάπα Ρώμης και διέπεται από τον Κώδικα Κανονικού Δικαίου, όπου έχει κωδικοποιήσει το δίκαιό της. Η δε Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία συνιστά μια κοινότητα αυτοκέφαλων και αυτόνομων Εκκλησιών, οι οποίες συνδέονται αρρήκτως μεταξύ τους με τους δεσμούς της ενότητας στην πίστη και την κανονική τάξη.
Οι αυτοκέφαλες αυτές Εκκλησίες είναι ισότιμες και το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει τη θέση του πρώτου μεταξύ ίσων, στον Οικουμενικό δε Πατριάρχη αναγνωρίζονται σειρά προνομίων από Οικουμενικές Συνόδους και τη μακραίωνα πρακτική. Μεταξύ αυτών είναι και η απόδοση αυτοκεφαλίας εντός της περιοχής που αποτελεί κανονικό του έδαφος, αλλά και η επίλυση ζητημάτων που αναφύονται μεταξύ των επιμέρους Εκκλησιών.
Τι θα ήταν η Ορθόδοξη Εκκλησία εάν δεν υπήρχε ο συντονιστικός ρόλος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ο οποίος ταυτοχρόνως είναι ρόλος καταλλαγής και συνδιαλλαγής, είναι ρόλος ενωτικός και ενοποιητικός;
Και πώς αλλιώς θα μπορούσε να λυθεί το υπάρχον σχίσμα εντός της Ουκρανικής Εκκλησίας, παρά μόνο με την προσπάθεια του Οικουμενικού Θρόνου να αποστείλει Εξαρχία του για να συζητήσει με τις, εδώ και 30 χρόνια, αντιμαχόμενες πλευρές μιας τριχοτομημένης Ορθόδοξης Εκκλησίας εντός μιας ανεξάρτητης πλέον και κυρίαρχης Ουκρανίας;
Η αντίδραση της προσκείμενης στη Μόσχα Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας αφενός και οι απειλές του Πατριαρχείου Μόσχας να φθάσει έως τη δημιουργία σχίσματος δεν απαντούν σε απλές απορίες για κάθε πιστό:
Γιατί το Πατριαρχείο Μόσχας δεν παραχώρησε το ίδιο αυτοκεφαλία στην Εκκλησία της Ουκρανίας, όταν του ζητήθηκε, ήδη από το 1991;
Γιατί δεν δέχθηκε να λάβει μέρος στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Κρήτης, που προετοιμαζόταν επί δεκαετίες και όπου μεταξύ των προς συζήτηση θεμάτων ήταν αρχικώς και οι όροι και οι προϋποθέσεις για την παραχώρηση αυτοκεφαλίας;
Μήπως δύσκολα πλέον υποκρύπτεται η πρόθεση του Μόσχας να καθέξει τη θέση τού πρώτου τη τάξει Πατριαρχείου της Ανατολής με την οικονομική ισχύ του και τη στήριξη του ρωσικού καθεστώτος;
Απαγε της βλασφημίας!
Ο Ιωάννης Μ. Κονιδάρης είναι ομότιμος καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.