Το φθινόπωρο έχει κάνει δυναμικά την εμφάνισή του, η θερμοκρασία σταδιακά πέφτει, ο καιρός ευνοεί τον συγχρωτισμό στους κλειστούς χώρους, με αποτέλεσμα οι λοιμώξεις να καραδοκούν. Μεταξύ αυτών και οι γαστρεντερίτιδες, που σε αντίθεση με τις βακτηριακές γαστρεντερίτιδες που παρουσιάζουν έξαρση το καλοκαίρι, οι ιογενείς «χτυπούν» τον χειμώνα.
Υπό τα δεδομένα αυτά, οι ειδικοί του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) δημιούργησαν έναν χρήσιμο οδηγό για το κοινό σχετικά με τα συμπτώματα, την αντιμετώπιση και τους «χρυσούς» κανόνες υγιεινής που λειτουργούν ως ασπίδα ενάντια στις ιογενείς λοιμώξεις, αλλά και για το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό σχετικά με τη διαχείριση των μεμονωμένων κρουσμάτων ή επιδημιών ιογενούς γαστρεντερίτιδας.
Οπως εξηγεί η δρ Κασσιανή Μέλλου, υπεύθυνη του Γραφείου Τροφιμογενών Νοσημάτων του Κέντρου, «πρόκειται για λοιμώξεις του γαστρεντερικού συστήματος που προκαλούνται από ιούς και χαρακτηρίζονται από υδαρή διάρροια, κράμπες στην κοιλιακή χώρα, ναυτία, έμετο και μερικές φορές πυρετό. Οι ασθενείς αναρρώνουν συνήθως χωρίς επιπλοκές, με εξαίρεση τα βρέφη, τους ηλικιωμένους και τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα που μπορεί να εμφανίσουν βαρύτερη κλινική εικόνα».
Πολλοί διαφορετικοί ιοί μπορούν να προκαλέσουν ιογενή γαστρεντερίτιδα (όπως είναι οι νοροϊοί, ροταϊοί, αδενοϊοί, σαποϊοί και αστροϊοί), με τα συμπτώματα να διαρκούν από μία έως και δέκα ημέρες, ανάλογα με τον ιό που προκαλεί το νόσημα. Συνήθως η ενόχληση δεν ξεπερνά τις 48 ώρες, όμως τα ηλικιωμένα άτομα και οι ευπαθείς ομάδες (όπως οι ανοσοκατεσταλμένοι) χρειάζονται κατά κανόνα περισσότερο χρόνο για να αναρρώσουν.
Σημειώνεται δε ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένο φάρμακο για την ιογενή γαστρεντερίτιδα, με τους γιατρούς να υπενθυμίζουν ότι το πιο σημαντικό στην αντιμετώπισή της είναι η αποφυγή σοβαρής απώλειας υγρών (αφυδάτωση). Και προσθέτουν ότι η κατανάλωση αντιβιοτικών δεν βοηθά στην αντιμετώπιση της ιογενούς γαστρεντερίτιδας (όπως άλλωστε και σε καμία ιογενή νόσο).
Συμβουλές. Για να μειωθεί η πιθανότητα να νοσήσει κανείς από ιογενή γαστρεντερίτιδα θα πρέπει:
α) Να τηρεί τους βασικούς κανόνες υγιεινής
n Συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό (π.χ. μετά τη χρήση της τουαλέτας, την αλλαγή πάνας, την επαφή με κάποιον που έχει συμπτώματα γαστρεντερίτιδας, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον χειρισμό τροφίμων). Σημειώνεται ότι οι γονείς θα πρέπει να φροντίζουν ώστε και τα παιδιά τους να κάνουν το ίδιο.
n Σχολαστικός καθαρισμός των επιφανειών που χρησιμοποιούνται κατά την προετοιμασία των τροφίμων καθώς και των οικιακών σκευών με σαπούνι και νερό πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την προετοιμασία του φαγητού.
n Χρήση οικιακής χλωρίνης για το καθάρισμα της κουζίνας και της τουαλέτας του σπιτιού και σχολαστικό καθάρισμα μολυσμένων με κόπρανα ή εμέσματα υφασμάτων (ρούχα, κλινοσκεπάσματα, εσώρουχα, πετσέτες κ.ά.).
n Αποφυγή χρήσης σκευών (ποτήρια, πιάτα κ.ά.) και άλλων προσωπικών αντικειμένων από κοινού με άλλα άτομα.
β) Να καταναλώνει όσο το δυνατόν ασφαλή τρόφιμα και νερό (τα μολυσμένα τρόφιμα μπορεί να έχουν φυσιολογική όψη και οσμή)
n Καλό πλύσιμο των τροφίμων πριν από την κατανάλωσή τους και το μαγείρεμα.
n Χρήση ασφαλούς νερού (γνωστής προέλευσης) για πόση και μαγείρεμα.
n Αποφυγή κατανάλωσης ωμών οστρακοειδών.
Οι ειδικοί του Κέντρου υπογραμμίζουν ότι σε περίπτωση που κάποιος εμφανίσει συμπτώματα γαστρεντερίτιδας «για την αποφυγή μετάδοσης του νοσήματος συστήνεται για όσο διαρκούν τα συμπτώματα του ατόμου και για δύο τουλάχιστον ημέρες μετά την αποδρομή τους: α) να απέχει από τον χειρισμό τροφίμων, β) να μην επισκέπτεται χώρους με συγχρωτισμό, γ) να μην επισκέπτεται χώρους όπου φιλοξενούνται ευπαθή άτομα, όπως βρεφονηπιακοί σταθμοί, οίκοι ευγηρίας κ.τ.λ.».
Αλλωστε, δεν είναι σπάνιο κατά τους χειμερινούς μήνες να καταγράφεται έξαρση των κρουσμάτων, λαμβάνοντας σε κάποιες περιπτώσεις διαστάσεις επιδημίας, γεγονός που κάνει τους ειδικούς του Κέντρου να εφιστούν την προσοχή του υγειονομικού προσωπικού.
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ. Στο πλαίσιο αυτό σημειώνουν, απευθυνόμενοι στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό των υπηρεσιών υγείας, ότι εάν παρατηρηθεί αυξημένη προσέλευση ασθενών με συμπτώματα ιογενούς γαστρεντερίτιδας σε σχέση με τα αναμενόμενα για την εποχή επίπεδα, είναι απαραίτητο να ενημερώνουν το Γραφείο Τροφιμογενών Νοσημάτων του ΚΕΕΛΠΝΟ.
Επιπλέον, συστήνεται η καταγραφή των ατόμων με συμπτώματα γαστρεντερίτιδας για την αποτύπωση του μεγέθους της επιδημίας και την περιγραφή των χαρακτηριστικών της, καθώς και η καθημερινή καταγραφή των νέων κρουσμάτων μέχρι τη λήξη του φαινομένου και σε συνεννόηση με το Κέντρο.