Η πολιτική ορθότητα επιβάλλει τα τελευταία χρόνια να μη χρησιμοποιούμε στην πολιτική ρητορική ιατρικούς όρους – ιδίως εάν δεν έχουμε την παραμικρή σχέση με την ιατρική επιστήμη. Υπάρχει λόγος σοβαρός γι’ αυτό και σκόπιμο είναι να μην τον παραβλέπουμε. Κατά το παρελθόν η αυθαίρετη προσομοίωση της επιστημονικής ορολογίας με την αντίστοιχη πολιτική οδήγησε σε ιδεολογικές τερατογονίες. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του κοινωνικού δαρβινισμού. Η αναγωγή του δαρβινισμού – άλλως της εξελικτικής θεωρίας ή θεωρίας της φυσικής επιλογής -, που αποτελεί μέχρι σήμερα τη ραχοκοκαλιά της βιολογίας και της γενετικής, σε κυρίαρχο στοιχείο του πολιτικού βίου -τουτέστιν, η επικράτηση του ισχυρότερου και η εξόντωση του αδύναμου – τροφοδότησε τον φασισμό, τον ναζισμό και τον σταλινισμό με ένα πανίσχυρο «επιστημονικοφανές» οπλοστάσιο επιχειρημάτων. Δικαιολόγησε ασύλληπτες σε έκταση και ένταση φρικαλεότητες: από τον «ολοκληρωτικό πόλεμο» του Γκέμπελς που καταργούσε πλέον τη διάκριση ανάμεσα σε στρατό και άμαχο πληθυσμό έως τις μαζικές εξοντώσεις για λόγους ευγονικής ή φυλετικής «καθαρότητας». Δεν είναι τυχαίο ότι στην προπαγάνδα των ολοκληρωτικών καθεστώτων – από τη ρυπαρή ναζιστική κίτρινη φυλλάδα Der Sturmer του Γιούλιους Στράιχερ έως τις ψυχιατρικές κλινικές/φυλακές της Σοβιετικής Ενωσης – ο πολιτικός αντίπαλος στοχοποιείται/ταυτίζεται/στιγματίζεται ως ψυχικά άρρωστος. Εάν όλα στη χώρα σου πάνε ρολόι, τι άλλο μπορεί να είσαι παρά τρελός όταν δεν το αναγνωρίζεις;
Ούτε όμως είναι σωστό να παραβλέψουμε ότι η ίδια αυτή πολιτική ορθότητα, παρά τις ευγενείς της προθέσεις, οδήγησε σε ακρότητες που επέφεραν το αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Ιδίως στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, το προπύργιό της, η πολιτική ορθότητα παντρεύτηκε τον πουριτανισμό και βάλθηκε να εξαγνίσει τη λογοτεχνική κόπρο του Αυγεία από κάθε λογής ρατσιστική, προσβλητική ή απλώς μειωτική για κάποιον έκφραση. Ετσι «ξαναγράφτηκε» και παραδόθηκε «καθαρός» στους μαθητές των σχολείων ένας Μαρκ Τουέιν απαλλαγμένος από τις μιαρές του λέξεις. Εάν αυτή η επιχείρηση γλωσσικής κάθαρσης πήρε σβάρνα και το χιούμορ του μεγάλου συγγραφέα, λίγη σημασία είχε. Βλέπετε, η πολιτική ορθότητα, στην πιο στενόμυαλη εκδοχή της, δεν αναγνωρίζει τη μεταφορική χρήση της γλώσσας· αναγνωρίζει μονάχα την κυριολεκτική. Υπό αυτό το πρίσμα, όταν γράφεις «το ξέρει και η κουτσή Μαρία», θα πρέπει πλέον να απολογείσαι σε όλες τις Μαρίες με κινητικές δυσκολίες. Οταν λες «γνωρίζεις την τύφλα σου», οφείλεις να αισθάνεσαι υπόλογος απέναντι στην Ενωση Τυφλών. Τα παραδείγματα είναι κακόγουστα, αλλά παριστούν ανάγλυφα τις παρενέργειες από την κατάχρηση πολιτικής ορθότητας. Οπως και από κάθε κατάχρηση, άλλωστε.
Ολη αυτή η μακροσκελής και κομμάτι ενοχική εισαγωγή γράφτηκε για να δικαιολογήσει κάτι που, πριν από μόλις μερικά χρόνια, θα ήταν εντελώς περιττό ως αυτονόητο: πως όταν λέμε ότι σήμερα έχουμε «κυβέρνηση διπολικής διαταραχής», δεν κυριολεκτούμε. Δεν επιθυμούμε να προσβάλουμε ούτε όσους πάσχουν από την εν λόγω βασανιστική ψυχική ασθένεια – πιο γνωστή και ως μανιοκατάθλιψη – ούτε υπονοούμε πως τα μέλη της συγκεκριμένης κυβέρνησης πάσχουν από αυτή την ασθένεια. Προσπαθούμε απλώς να βρούμε έναν παραστατικό τρόπο για να αποδώσουμε το παράδοξο που συνυφάνθηκε με την κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, ήδη από τότε που έραβε τα προικιά της. Τόσο η νύφη όσο και ο γαμπρός (διαλέξτε εσείς ποιος είναι ποιος, ώστε να μην μπλέξουμε με την πολιτική ορθότητα ακόμη περισσότερο) είχαν πλήρη συνείδηση αυτού του παράδοξου ευθύς εξαρχής. Μια αριστερή ριζοσπαστική παράταξη – στα χαρτιά, τουλάχιστον – δεν παντρεύεται κάθε μέρα ένα ακροδεξιό σύμφυρμα, εξού και η επιτακτική ανάγκη, εκπεφρασμένη από τα χείλη του Πρωθυπουργού, το ακροδεξιό σύμφυρμα να πέσει αμέσως στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ και να αναβαπτισθεί «κεντροδεξιό». Γνωστά πράγματα, μην τα ξαναλέμε. Εξάλλου είναι και μια συνηθισμένη πρακτική σε πλείστες όσες χώρες του κόσμου, με σχετικά πιο πρόσφατη την περίπτωση της Βουλγαρίας, λίγο πριν καταρρεύσει ο σοσιαλιστικός παράδεισος: ο στρατός περικύκλωνε τα μειονοτικά τουρκικά χωριά και παρέδιδε στους κατοίκους τους τις νέες βουλγαρικές ταυτότητες. Μπορεί ώς χτες να σε έλεγαν Αχμέτ Νταβούτογλου, αλλά από σήμερα θα σε λένε Γκεόργκι Ντιμιτρόφ. Αυτό δεν σημαίνει ότι εσύ ξεχνούσες πώς σε έλεγαν μέχρι χτες. Ούτε το παραμελούσαν όσοι θα ζητούσαν αύριο την ψήφο σου ή τη συνεργασία σου ως όψιμου βούλγαρου πολίτη. Το σημείωναν σ’ ένα χαρτάκι, ώστε να μην τους ξεφύγει καμιά χοντράδα που θα ερεθίσει τις εθνοτικές σου χορδές κι έχουν κακά ξεμπερδέματα.
Ετσι συνέβη και με τους Ανεξάρτητους Ελληνες. Κεντροδεξιοί – κεντροδεξιοί, μάλιστα, ό,τι πείτε, αλλά να μη μας πάρει και ο διάολος τον πατέρα. Δεν λησμονούμε τις ακροδεξιές μας ρίζες. Πρωτίστως; Δεν ξεχνάμε τη ρητορική που μιλάει στις καρδιές του εκλογικού μας ακροατηρίου. Οπως και αν το αναβαπτίσουν στο μέλλον, ακόμη και Διαγαλαξιακό Κίνημα Ισλαμολάγνων Οικολόγων να το αποκαλέσουν, το εκλογικό μας ακροατήριο παραμένει ρατσιστικό, ομοφοβικό, αντισημιτικό, συνωμοσιολογικό και ψεκασμένο τούρμπο, με ευαισθησία πρησμένων ούλων στα λεγόμενα «εθνικά ζητήματα». Οποτε λοιπόν προκύψει ένα τέτοιο «εθνικό ζήτημα», όπως η συμφωνία των Πρεσπών, ας πούμε, αφήνουμε στην άκρη τις κεντροδεξιές παπάρες και συσπειρώνουμε τους ψηφοφόρους μας καβάλα στον Βουκεφάλα. Καλά, δεν θα ήταν πιο απλό να ρίξουμε την κυβέρνηση, ώστε να μην καταλήξουμε στη συμφωνία των Πρεσπών; Εντάξει. Ψεκασμένοι είμαστε· δεν είμαστε κορόιδα.
Δεν είμαι γιατρός. Δεν γνωρίζω τίποτε για τη διπολική διαταραχή, πέρα από αυτά που μπορεί να βρει ο καθένας μας γκουγκλάροντας. Εχω την υποψία όμως πως είναι κολλητική ασθένεια. Πώς κολλάμε ομοφυλοφιλία εάν βγούμε με κοντομάνικο μια κρύα νύχτα; Κάτι ανάλογο ισχύει με τη διπολική διαταραχή. Μου είναι αδύνατον να εξηγήσω διαφορετικά τη συμπεριφορά του Πρωθυπουργού μας. Δείτε τι έκανε ο άνθρωπος μέσα στο ίδιο εικοσιτετράωρο. Κατακεραύνωσε όσους καλλιεργούν ή ενθαρρύνουν την κυβερνητική διγλωσσία – και μπράβο του, όπως θα έλεγε ο Βουλαρίνος, διότι είναι ευρέως γνωστό πως δεν υπάρχει πιο απηνής διώκτης της διγλωσσίας από τον Αλέξη Τσίπρα. Εν συνεχεία κράτησε κοντά του τον Πάνο Καμμένο – τον Νουρέγεφ της Διγλωσσίας στο πιο παχουλό -, ίσως κι επειδή θέλησε να καθησυχάσει όσους τρομοκρατημένους μπορεί προς στιγμήν να πίστεψαν ότι αυτά που λέει τα εννοεί κιόλας. Τέλος, το απόλυτο ρουά ματ. Απομάκρυνε με πόνο καρδίας τον Νίκο Κοτζιά από το υπουργείο Εξωτερικών, εκείνον που συμφωνούσε μαζί του απολύτως και αφού πρώτα δεσμεύτηκε ότι τη δική του πολιτική θα εφαρμόσει πιστά ο ίδιος αναλαμβάνοντας το υπουργείο του. Σαν να κάνει μια αταξία ένας μαθητής σου, εσύ ν’ αποβάλεις τον διπλανό του και να κάθεσαι στο θρανίο του. Δεν μπορεί. Η διπολική διαταραχή είναι κολλητική. Μακριά από τους κλειστούς χώρους και τα ερκοντίσιον.