Ενα ιδιαίτερο εσωκομματικό αλαλούμ, με πολλές εκφάνσεις υποδηλωτικές της νευρικότητας που επικρατεί στον ΣΥΡΙΖΑ την τελευταία περίοδο, καταγράφεται στο κυβερνητικό στρατόπεδο, στη σκιά και της μετωπικής σύγκρουσης Πάνου Καμμένου και Νίκου Κοτζιά που οδήγησε στην παραίτηση του δεύτερου από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών.

Ο Αλέξης Τσίπρας που εγκαλείται από σύσσωμη την αντιπολίτευση πως κατέστη πολιτικός όμηρος του προέδρου των Ανεξάρτητων Ελλήνων έχει μπροστά του μια ιδιαίτερα σύνθετη κατάσταση. Και αυτό διότι το ρήγμα μεγαλώνει στο εσωτερικό της συγκυβέρνησης, παρά την ανανέωση της συμφωνίας του πολιτικού συνεταιρισμού με τον Καμμένο, και δίνει την αίσθηση πως έχει ξεκινήσει το ξεκαθάρισμα λογαριασμών πάσης φύσεως.

Στη σκιά της ενδοκυβερνητικής κρίσης, εσωκομματικές φράξιες ενεργοποιούνται και πάλι, ομάδες νέες δραστηριοποιούνται παρασκηνιακά, ενώ ο Πρωθυπουργός στέλνει με τις δημόσιες δηλώσεις του μηνύματα ότι ουσιαστικά αυτός είναι που έχει τον πλήρη έλεγχο του παιχνιδιού και είναι ο κεντρικός παίκτης.

Το ίδιο έπραξε και την ημέρα παραίτησης Κοτζιά, όταν στη δήλωσή του έξω από το Μέγαρο Μαξίμου χρησιμοποίησε πρώτο ενικό πρόσωπο και κυρίως επέμεινε στην επισήμανση «η κυβέρνησή μου», ενώ χθες από τις Βρυξέλλες, αφού έκλεισε το θέμα των εκλογών για μία ακόμη φορά, διαμήνυσε ότι όλοι πρέπει να κινούνται εντός του πλαισίου της κυβερνητικής γραμμής.

Ο ίδιος εμφανίστηκε χθες αποφασισμένος να προχωρήσει, όπως είπε, χωρίς να κάνει βήμα πίσω από τον κυβερνητικό σχεδιασμό και μη θέλοντας να δώσει συνέχεια στην παραίτηση Κοτζιά υπερασπίστηκε τα δύο επιτεύγματα της κυβέρνησής του – το ένα αφορά την έξοδο από τα Μνημόνια και το τέλος της κρίσης, που ολοκληρώνεται με την πολιτική σταθερότητα, και το άλλο τη συμφωνία των Πρεσπών που αναβαθμίζει τη γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας. Μάλιστα, ο ίδιος τόνισε ότι «είμαι εδώ αποφασισμένος να προστατεύσω με όλες μου τις δυνάμεις και τα δύο αυτά επιτεύγματα και να θυσιάσω το ένα έναντι του άλλου».

Αυτή η δήλωση του Πρωθυπουργού ουσιαστικά απαντά και στα επιχειρήματα της αντιπολίτευσης ότι βρίσκεται σε μια ιδιότυπη πολιτική ομηρεία, αλλά η πραγματικότητα είναι μία: η παραίτηση Κοτζιά ανέδειξε και πάλι, αυτή τη φορά όμως με μεγαλύτερη ένταση, τον ισχυρό πολιτικό δεσμό με τον Καμμένο. Επί της ουσίας, όπως εκτιμούν και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, ο Κοτζιάς εξωθήθηκε σε παραίτηση μετά την επιλογή του Πρωθυπουργού να στηρίξει τον Καμμένο και να αφήσει ακάλυπτο τον παραιτηθέντα υπουργό.

Το δειλό μήνυμα. Η συγκεκριμένη όμως κίνηση του Τσίπρα δεν σημαίνει ότι ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ έχει πολλά περιθώρια πολιτικών ελιγμών στο πλαίσιο της παρούσας κυβέρνησης. Και αυτό διότι ο Πρωθυπουργός ήταν σαφής χθες από τις Βρυξέλλες, μετά τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, όταν είπε ότι στο εξωτερικό όλοι πρέπει να «φοράνε το καπέλο της εθνικής γραμμής» και στο εσωτερικό της χώρας μπορούν να έχουν τις δικές τους απόψεις. Αυτό θεωρήθηκε ως ένα ακόμα μήνυμα, έστω και δειλό, προς τον Καμμένο, και μάλιστα, όπως εκτιμάται από πολλούς, είναι και το τελευταίο και πιο ηχηρό. Γι’ αυτό και πολλοί θεωρούν ότι ο δρόμος ανοίγει για μελλοντικές «καρατομήσεις», απλά το ερωτηματικό είναι το χρονικό σημείο που θα συμβούν.

Πάντως το μήνυμα που εκπέμπεται από το Μέγαρο Μαξίμου είναι: «Ώς εδώ. Η ενότητα, η ομόνοια και η συλλογικότητα πάνω απ’ όλα». Οι αποδέκτες του μηνύματος ότι προσωπικές στρατηγικές και διγλωσσία δεν γίνονται αποδεκτές είναι οι διαφωνούντες και όσοι είναι υποψήφιοι για δημιουργία ενδοκυβερνητικών ή εσωκομματικών τριβών. Επί της ουσίας το πρωθυπουργικό επιτελείο κάνει διαχείριση επόμενης μέρας και φροντίζει να διαμορφώσει εσωκομματικούς όρους πλήρους επικράτησης του Πρωθυπουργού με εξουδετέρωση προσώπων που ενδεχομένως να αμφισβητήσουν το αρχηγικό ιμπέριουμ του Τσίπρα.

Ως εκ τούτου, η λίστα ενδέχεται να μη σταματήσει στον Κοτζιά που ίσως να μην είναι και πάλι στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας, όπως δεν σταμάτησε και στον Νίκο Φίλη που βρέθηκε εκτός υπουργείου Παιδείας πληρώνοντας τη σύγκρουσή του με την Εκκλησία αλλά και την επιρροή Καμμένου για το μάθημα των Θρησκευτικών, γι’ αυτό και επικεντρώνεται η συζήτηση πλέον στο πρόσωπο του υπουργού Εθνικής Αμυνας.

Με ορίζοντα το Πάσχα. Το κεντρικό στοίχημα για τον Πρωθυπουργό, με βάση τα σημερινά δεδομένα και τους εσωκομματικούς και ενδοκυβερνητικούς συσχετισμούς, είναι να διατηρήσει τη συνοχή της κυβέρνησης και να μπορέσει να φθάσει έως το Πάσχα, ώστε να προκηρυχθούν οι εκλογές για να στηθούν οι τετραπλές κάλπες τον Μάιο.

Στο πλαίσιο αυτό, έχουν αρχίσει και ανακυκλώνονται εκτιμήσεις και προβλέψεις για νέα ενδοκυβερνητικά επεισόδια και για νέες εξόδους ή «θυσίες» υπουργών, και μάλιστα τις τοποθετούν για τις εξελίξεις στις αρχές του νέου έτους.

Ο Ευκλείδης και οι 53+. Δεν είναι τυχαίο ότι από διάφορους κύκλους και με τη συνδρομή και στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ διαμορφώνεται και κλίμα για άλλους υπουργούς, με πρώτο τον Ευκλείδη Τσακαλώτο, αν και οι εκτιμήσεις που γίνονται αφορούν τη μετεκλογική περίοδο και τους συσχετισμούς μετά τις εκλογές. Μόνο που ο υπουργός Οικονομικών έχει σηκώσει και το βάρος της οικονομικής πολιτικής και της υλοποίησης του σχεδίου εξόδου της χώρας από τα Μνημόνια και δεν αποτελεί εύκολο παίκτη, καθώς ηγείται και της τάσης των 53+, η οποία είναι σε ανοικτή γραμμή με τον Νίκο Φίλη που διατηρεί καλή επικοινωνία μαζί τους, ενώ σε πολλά σημεία συμφωνούν και με τον νέο γραμματέα του ΣΥΡΙΖΑ Πάνο Σκουρλέτη. Οι 53+ έχουν δυναμική και κινούνται στη λογική «καλύτερα να πέσουμε ηρωικά, παρά απαξιωμένοι στα μάτια της κοινωνίας», αν και στην πρόσφατη εκλογή της Κεντρικής Επιτροπής για τη νέα Πολιτική Γραμματεία υπέστησαν πολιτική ήττα.

Και αυτό διότι, στις εκλογές για την ανάδειξη του νέου ενιαίου οργάνου, έγινε το μεγάλο ξεκαθάρισμα λογαριασμών με φόντο και την επόμενη μέρα στο κόμμα. Οι προεδρικοί έχουν πλέον την πρωτοκαθεδρία στην ΠΓ του ΣΥΡΙΖΑ με ό,τι αυτό σηματοδοτεί για την πορεία του κόμματος στον δρόμο των εκλογών, τόσο των αυτοδιοικητικών όσο και των βουλευτικών.

Τα μηνύματα της Γραμματείας. Η πρωτιά του πασοκογενούς υπευθύνου Πολιτικού Σχεδιασμού Αντώνη Κοτσακά (με 62 ψήφους) που διατέλεσε και βουλευτής του ΠΑΣΟΚ ήταν ένα χαρακτηριστικό σήμα για τα μελλούμενα. Την ίδια στιγμή, πρόσωπα που βάλλονται πανταχόθεν, όπως ο Νίκος Παππάς και η Ρένα Δούρου, εξελέγησαν στην πρώτη πεντάδα. Αν και η σύνθεση της ΠΓ είναι ισορροπημένη και αποτελεί προϊόν εσωκομματικών συμβιβασμών, καθώς ο Πρωθυπουργός δεν ήθελε να δημιουργηθούν τριβές στον δρόμο προς τις εκλογές, έδειξε πως σκοπεύει η ομάδα των προεδρικών να κινηθεί στο πλαίσιο της διαμόρφωσης ενός νέου εσωκομματικού πολιτικού χάρτη.

Αυτό αποτυπώθηκε και με τη διαδικασία του «ρολογιού» (δηλαδή την κατευθυνόμενη σταυροδοσία) όπου οι προεδρικοί θέλησαν να στείλουν μήνυμα με το «κόντεμα» ιστορικών στελεχών που έχουν και αναφορά και επιρροή στην κομματική βάση του ΣΥΡΙΖΑ.

Δεν είναι τυχαίο ότι πρόσωπα με ιδιαίτερο πολιτικό βάρος και με ισχυρό προφίλ βρέθηκαν χαμηλά στη σειρά εκλογής. Οι πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις ήταν του Προέδρου της Βουλής Νίκου Βούτση (12ος από τους 21), του αντιπροέδρου της Κυβέρνησης Γιάννη Δραγασάκη (16ος), αλλά και του Νίκου Φίλη (13ος με 40 ψήφους). Ηχηρό ήταν και το μήνυμα προς τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο που βρέθηκε 9ος με 47 ψήφους και πλέον είναι σε φάση αναπροσαρμογής της στρατηγικής του.

Ο Νίκος Παππάς (3ος με 58 ψήφους) είναι ενισχυμένος ως εκφραστής της κεντροαριστερής στροφής του ΣΥΡΙΖΑ και ενδυναμωμένα εξήλθαν και στελέχη, εκτός από τη Ρένα Δούρου, όπως η Ολγα Γεροβασίλη (8η με 50 ψήφους) και ο Γιάννης Μπαλάφας (11ος με 45 ψήφους). Επίσης, δεν είναι τυχαίο ότι και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος που σηκώνει το βάρος της εκπροσώπησης της κυβέρνησης στα ΜΜΕ, αν και θα είναι σημαντικός παίκτης την επόμενη μέρα, κινήθηκε χαμηλά στη σταυροδοσία (18ος από τα 21 μέλη με 33 σταυρούς) λόγω της σύγκρουσης φιλοδοξιών με νεότερα στελέχη.