«Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να καταργηθούν οι παλιές συμφωνίες για τον αφοπλισμό… Πραγματικά, δεν καταλαβαίνουν στην Ουάσιγκτον πού θα οδηγήσει κάτι τέτοιο;» Ετσι αντέδρασε ο 87χρονος Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στην ανακοίνωση του προέδρου Τραμπ ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες προτίθενται να αποσυρθούν από τη Συνθήκη για τις Πυρηνικές Δυνάμεις Μέσου Βεληνεκούς (INF) σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την επανειλημμένη παραβίασή της από τη Μόσχα. «Η απόφαση αυτή είναι στενόμυαλη και λανθασμένη και υπονομεύει τις προσπάθειες των ηγετών της ΕΣΣΔ και των ΗΠΑ για τον πυρηνικό αφοπλισμό» δήλωσε ο τελευταίος σοβιετικός πρόεδρος.
Η Συνθήκη INF, την οποία υπέγραψαν το 1987 οι τότε πρόεδροι Ρόναλντ Ρίγκαν και Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στον Λευκό Οίκο, προβλέπει την εξάλειψη των χερσαίων πυρηνικών και συμβατικών πυραύλων μικρού και μέσου βεληνεκούς που διαθέτουν οι δύο χώρες. «Η Ρωσία δεν εκπλήρωσε δυστυχώς τη συμφωνία κι έτσι εμείς θα αποσυρθούμε από αυτήν» δήλωσε ο Τραμπ στους δημοσιογράφους ύστερα από μια συγκέντρωση στη Νεβάδα. «Παραβιάζουν τη συμφωνία εδώ και πολλά χρόνια. Δεν ξέρω γιατί ο πρόεδρος Ομπάμα δεν αντέδρασε».
Μια τέτοια μονομερής κίνηση θα είναι πολύ επικίνδυνη και θα οδηγήσει σε «στρατιωτικά και τεχνικά αντίποινα», προειδοποίησε χθες ο ρώσος αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Ριαμπκόφ. Εξηγήσεις θα ζητήσει και ο ίδιος ο πρόεδρος Πούτιν όταν συναντήσει τον αμερικανό σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας Τζον Μπόλτον αυτή την εβδομάδα στη Μόσχα.
Υπέρ της απόφασης του Ντόναλντ Τραμπ τάχθηκε η Βρετανία, με τον υπουργό Αμυνας Γκάβιν Γουίλιαμσον να δηλώνει ότι η Μόσχα «περιφρονεί» τη συνθήκη και να καλεί το Κρεμλίνο να βάλει τάξη στα του οίκου του. Επιφυλάξεις εξέφρασε αντίθετα το Βερολίνο. «Η συνθήκη αυτή είναι εδώ και 30 χρόνια ένας σημαντικός πυλώνας της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής για την ασφάλεια», δήλωσε ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας, προσθέτοντας ότι, παρ’ όλο που υπάρχουν σοβαρές υπόνοιες ότι η Ρωσία παραβιάζει τη συμφωνία, η Ουάσιγκτον θα πρέπει να αναλογιστεί τις συνέπειες της απόφασής της.
Η συμφωνία του 1987 έδωσε τέλος στην κρίση που προκλήθηκε όταν η Σοβιετική Ενωση εγκατέστησε κάπου 400 πυρηνικούς πυραύλους SS-20 που ήταν στραμμένοι προς τη Δυτική Ευρώπη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες απάντησαν εγκαθιστώντας πυραύλους Πέρσινγκ και Κρουζ στην Ευρώπη. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν στις αρχές της δεκαετίας του 1980 στη Βόννη, ενώ πολλές συγκεντρώσεις πραγματοποιήθηκαν και στο Γκρίναμ Κόμον της Βρετανίας, όπου εγκαταστάθηκαν οι αμερικανικοί πύραυλοι.
Οι αμερικανικές Αρχές πιστεύουν ότι η Μόσχα αναπτύσσει ένα χερσαίο σύστημα κατά παραβίαση της συμφωνίας INF, το οποίο θα μπορούσε να της επιτρέψει να εξαπολύσει πυρηνική επίθεση εναντίον της Ευρώπης. Πρόκειται για πυραύλους 9Μ729, που σύμφωνα με την Ουάσιγκτον έχουν βεληνεκές μεγαλύτερο των 310 μιλίων (500 χιλιομέτρων). Ο πρόεδρος Τραμπ δήλωσε ότι η χώρα του θα προχωρήσει στην ανάπτυξη αυτών των όπλων αν η Ρωσία και η Κίνα (που δεν έχει υπογράψει τη συνθήκη) δεν συμφωνήσουν να σταματήσουν την ανάπτυξη των πυραύλων.
Η Ρωσία απορρίπτει αυτές τις κατηγορίες και υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση Τραμπ χρησιμοποιεί τη συνθήκη σε μια προσπάθεια να εκβιάσει το Κρεμλίνο. «Δεν θα δεχθούμε φυσικά ούτε τελεσίγραφα ούτε εκβιασμούς» τόνισε ο Ριαμπκόφ.
Παρ’ όλο που δεν έχει ανακοινωθεί μια νέα συνάντηση μεταξύ Τραμπ και Πούτιν, οι δύο πρόεδροι θα βρίσκονται στο Παρίσι στις 11 Νοεμβρίου για τα εκατό χρόνια από το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι τεταμένες σχέσεις
Οι αμερικανορωσικές σχέσεις είναι τεταμένες λόγω των κατηγοριών για παρέμβαση της Μόσχας στις αμερικανικές εκλογές του 2016, της ρωσικής υποστήριξης προς το καθεστώς της Συρίας και της σύγκρουσης στην Ουκρανία. Την Περασμένη Παρασκευή, το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης απήγγειλε επισήμως κατηγορίες εναντίον της 44χρονης Ελένα Χουσιαΐνοβα, οικονομικής υπεύθυνης του Σχεδίου Λάχτα, με στόχο τον επηρεασμό της αμερικανικής κοινής γνώμης.