Είναι αυτό το «σαν» που έχει εγκατασταθεί στην καθημερινότητά μας εδώ και χρόνια. Στην αρχή το αποκαλούσαμε virtual reality, εικονική πραγματικότητα, κάτι σαν πραγματικότητα. Και μετά κωδικοποιήθηκε, εξελίχθηκε ανάλογα με το θέμα, έφτασε, σε κάποιες περιπτώσεις να κάνει την τεχνολογία Τέχνη. Προγράμματα που σε ξεναγούν στα μεγάλα μουσεία σαν να είσαι εκεί. «Περίπατοι» σε μακρινές πόλεις σαν να περπατάς στους δρόμους τους. Εξερευνήσεις, περιηγήσεις σαν να είσαι παρών. Ενα νέο είδος εμπειρίας – όσο αντίθετο και να είναι με την έννοια της λέξης – με διαμεσολαβητή. Καλό ή κακό όλο αυτό; Απομακρυνόμαστε από την ουσία ή ανακαλύπτουμε μια καινούργια; Η συζήτηση με τους αγαπητούς συναδέλφους με αφορμή το παραπάνω θέμα δεν κατέληξε κάπου.

Ας πούμε λοιπόν ότι πάω να δω μια συναυλία με το ολόγραμμα της Ειμι Γουαινχάουζ ή του Μάικλ Τζάκσον ή του Πρίσλεϊ. Καλλιτεχνών δηλαδή που έχουν πεθάνει και δεν έχω τη δυνατότητα να τους δω live live (έτσι, δύο φορές προς διευκρινιστική επιβεβαίωση). Παίρνω μια αίσθηση αρκετά κοντά σε αυτήν που θα είχα αν τους είχα παρακολουθήσει όταν ήταν εν ζωή. Τη διαφορά την κάνει αυτό που καμιά τεχνολογία δεν μπορεί να υποσκελίσει. Η γνώση. Εγώ ξέρω το τέλος που λέμε και στο σινεμά. Αυτό που δεν ξέρει το ολόγραμμα της Ειμι όταν τραγουδά. Εκτός από αυτό όμως, τι νόημα έχει να δω σε ολόγραμμα έναν καλλιτέχνη που είναι εν ζωή; Οι ΑBBA που πέρυσι ανακοίνωσαν περιοδεία με τα ολογράμματά τους δεν είναι σαν να φτύνουν το κοινό τους; Ή ο Μελανσόν που έτσι έκανε ένα μεγάλο κομμάτι της προεκλογικής εκστρατείας του;

Αλλά είναι και κάτι άλλο. Οι γνωρίζοντες λένε ότι αυτές οι καινούργιες τεχνολογίες που αφορούν την πρόσβαση σε θέαμα τσεκάρονται πρώτα στη βιομηχανία του πορνό. Από εκεί καθιερώνονται. Φαντάζεστε λοιπόν τι έχει να γίνει με τα ολογράμματα. Το «Δεν είναι αυτό που νομίζεις» θα είναι, επιτέλους, πραγματικότητα.