Η αναμενόμενη και αυστηρή αντίδραση της Αγκυρας στην απροετοίμαστη και άκαιρη ανακοίνωση εκ μέρους του Νίκου Κοτζιά των σχεδίων της Αθήνας για τμηματική επέκταση των χωρικών της υδάτων στο Ιόνιο Πέλαγος αλλά και πέραν αυτού (σε περιοχές του Αιγαίου Πελάγους) στα 12 ναυτικά μίλια κατέφθασε χθες. Η τουρκική κυβέρνηση, διά του υπουργείου Εξωτερικών, βρήκε την ευκαιρία να επαναφέρει στο προσκήνιο την πάγια άποψή της ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να προβεί σε μονομερείς κινήσεις στο Αιγαίο, αλλά και να επαναβεβαιώσει την απειλή πολέμου (casus belli) που είχε κηρύξει η Τουρκική Εθνοσυνέλευση το 1995. Το ζήτημα της τμηματικής επέκτασης των χωρικών υδάτων συζητήθηκε, όπως ήταν φυσικό, και κατά τη χθεσινή δίωρη συνάντηση που είχε ο Αλέξης Τσίπρας με την υπόλοιπη πολιτική ηγεσία αλλά και κορυφαίους παράγοντες του υπουργείου Εξωτερικών. Νωρίτερα, ο έλληνας πρεσβευτής στην Αγκυρα Πέτρος Μαυροειδής είχε κληθεί στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η κλήση του έλληνα πρεσβευτή είχε προγραμματιστεί ήδη από την περασμένη Παρασκευή και το βασικό ζήτημα επρόκειτο να είναι η διαφωνία των δύο πλευρών λόγω των κινήσεων του τουρκικού ερευνητικού σκάφους «Barbaros». Ωστόσο, μία ημέρα αργότερα, το Σάββατο 20 Οκτωβρίου, μεσολάβησαν οι δηλώσεις του πρώην υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά στο πλαίσιο της παράδοσης-παραλαβής του υπουργείο από τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα με αποτέλεσμα η ατζέντα να επιβαρυνθεί. Πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι, σύμφωνα με τις πληροφορίες, ήταν ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου που συνάντησε τον έλληνα διπλωμάτη, στοιχείο που πολιτικά αναβαθμίζει την τουρκική παρέμβαση.
«Δεν είναι δυνατόν να ανεχθούμε βήματα επί των οποίων δεν υπάρχει διμερής συμφωνία στο Αιγαίο, όπου οι δύο χώρες είναι παράκτιες. Η διακήρυξη της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης της 8ης Ιουνίου 1995 περιλαμβάνει την απαραίτητη πολιτική προειδοποίηση σε αυτό το πλαίσιο και εξακολουθεί να ισχύει σήμερα. Η γνώμη και η προειδοποιήσεις μας σχετικά με το ζήτημα αυτό προωθήθηκαν στον πρεσβευτή της Ελλάδος στην Αγκυρα» σχολίασε, απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου, ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Χαμί Ακσόι.
Η απάντηση της Αθήνας δεν άργησε να έλθει διά στόματος του εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών Αλέξανδρου Γεννηματά. «Η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης αποτελεί νόμιμο και αναφαίρετο κυριαρχικό δικαίωμα της Ελλάδος, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο. Η σχετική απόφαση για επέκταση εναπόκειται αποκλειστικά στην Ελλάδα, η οποία έχει το δικαίωμα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα όποτε και όπως η ίδια κρίνει. Το δικαίωμα αυτό ισχύει απαρεγκλίτως και δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση ή υπό διαπραγμάτευση με τρίτους. Το αυτό ισχύει ασφαλώς για όλη την επικράτεια» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Αλέξανδρος Γεννηματάς. Και πρόσθεσε: «Αυθαίρετες ερμηνείες του Διεθνούς Δικαίου και απειλές βίας από την πλευρά της Τουρκίας, όπως και η αμφισβήτηση των νομίμων δικαιωμάτων της χώρας μας, ούτε αλλάζουν το γεγονός αυτό, αλλά ούτε συμβάλλουν στις σχέσεις καλής γειτονίας».
Ο Τσαβούσογλου είχε νωρίτερα στείλει το μήνυμα για το περιεχόμενο της παρέμβασής του προς την Αθήνα σε συνέντευξή του στο κρατικό πρακτορείο ειδήσεων «Anadolu». Ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών είχε αποδώσει στον λαϊκισμό τις δηλώσεις περί της επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια από τους έλληνες πολιτικούς. Ερωτηθείς για το ποια θα ήταν η τουρκική αντίδραση αν η Ελλάδα επέκτεινε τα χωρικά ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια, ο  Τσαβούσογλου σημείωσε ότι η Ελλάδα «κάνει τέτοιου είδους δηλώσεις για να προκαλέσει ένταση ή στο πλαίσιο του λαϊκισμού». Υπογράμμισε δε ότι «αν η Ελλάδα επιχειρήσει ένταση, η Τουρκία θα απαντήσει καταλλήλως». Σύμφωνα με τον επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας, «εμείς είμαστε υπέρ της επίλυσης των προβλημάτων του Αιγαίου με ειρηνικό τρόπο. Αλλά όποτε επιχειρήσει την ένταση η Ελλάδα, δίνουμε την απαραίτητη απάντηση. Για παράδειγμα στο θέμα των 12 μιλίων, υπάρχουν οι αποφάσεις της Βουλής μας στο παρελθόν και αυτές ισχύουν. Η Ελλάδα αντί να κάνει αυτού του είδους τις δηλώσεις θα έπρεπε να σκεφτεί – και υπό το πλαίσιο των διερευνητικών διαβουλεύσεων που άρχισαν πριν από μας – πώς θα τα λύσουμε όλα αυτά».
Στην ατζέντα υπάρχει φυσικά και η υπόθεση των ερευνών και των γεωτρήσεων για υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών τόνισε για άλλη μια φορά την αποφασιστικότητα της Αγκυρας να προχωρήσει σε γεωτρήσεις τόσο εντός της ΑΟΖ της Τουρκίας, όπως τουλάχιστον την αντιλαμβάνεται η Αγκυρα, όσο και στα βόρεια της Κύπρου στο όνομα των Τουρκοκυπρίων. Μία ημέρα νωρίτερα, τη Δευτέρα, ο τούρκος υπουργός Αμυνας Χουλουσί Ακάρ είχε δηλώσει ότι η Αγκυρα δεν πρόκειται «να επιτρέψει κανένα τετελεσμένο ή βήμα στην Κύπρο, στο Αιγαίο ή στην Ανατολική Μεσόγειο».
«Αδειασμα» από Τσίπρα

Στο ζήτημα της σταδιακής επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια καταγράφεται, ουσιαστικά, και το πρώτο «άδειασμα» του Αλέξη Τσίπρα στον Νίκο Κοτζιά, καθώς η πρώτη εντολή του Πρωθυπουργού υπό την ιδιότητα του υπουργού Εξωτερικών είναι η σχετική διαδικασία να μην προχωρήσει με προεδρικό διάταγμα, το οποίο προετοίμαζε ο πρώην ΥΠΕΞ, αλλά με την κατάθεση σχετικού νομοσχεδίου στη Βουλή. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η κίνηση αυτή – που συνεπάγεται και χαμηλότερες ταχύτητες στην υπόθεση – συνδυάζεται και με την απόφαση του Πρωθυπουργού να προηγηθεί ενημέρωση και διάλογος με τα πολιτικά κόμματα, ενώ ειδικά για το ζήτημα εξετάζεται και η σύγκληση του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής, ενδεχομένως με διευρυμένη σύνθεση. Κατά τις ίδιες πηγές, ο Αλέξης Τσίπρας αποφάσισε ακόμη τη σύγκληση του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΥΠΕΞ, στο οποίο προεδρεύει ο καθηγητής Χρήστος Ροζάκης, προκειμένου να συζητηθούν οι πτυχές του ζητήματος.

Ο Κοτζιάς. Για το θέμα των 12 μιλίων, πάντως, ο Νίκος Κοτζιάς ανέφερε χθες (σε συνέντευξη στο Creta TV που είχε προηγηθεί της σύσκεψης υπό τον Τσίπρα στο ΥΠΕΞ) ότι προέβη σε ανακοινώσεις χωρίς να ενημερωθεί η Βουλή επειδή «δεν χρειαζόταν να ενημερωθεί η Βουλή», ενώ πρόσθεσε πως «οι πολιτικοί αρχηγοί θα ενημερωθούν όταν έρθει η ώρα».Παράλληλα, ο πρώην υπουργός κλιμάκωσε τις επιθέσεις στον Πάνο Καμμένο, ενώ δεν απέκλεισε μια αυτόνομη κάθοδο της Κίνησης «Πράττω», της οποία ηγείται, στις εκλογές: «Σήμερα όχι. Για αύριο, ρωτήστε με αύριο…», αρκέσθηκε να απαντήσει.

Ο Τούρκος ΥΠΕΞ είχε προειδοποιήσει μέσα από «ΤΑ ΝΕΑ»

Διμερή διάλογο χωρίς όρους ζητούσε από την Αθήνα ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στην αποκλειστική συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στα «ΝΕΑ» (1/9), με την οποία είχε προειδοποιήσει ότι το casus belli για την Τουρκία για το ζήτημα των 12 μιλίων παραμένει σε ισχύ.

«Η Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση – ανέφερε ο τούρκος ΥΠΕΞ – υιοθέτησε ομόφωνα τη διακήρυξη αυτή στις 8 Ιουνίου 1995. Ηταν αντίδραση στην απόφαση που υιοθέτησε η Βουλή των Ελλήνων την 1η Ιουνίου 1995, η οποία εξουσιοδοτούσε την ελληνική κυβέρνηση να επεκτείνει τα ελληνικά χωρικά ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια όταν το θεωρήσει σκόπιμο. Για κάθε δράση υπάρχει μια αντίδραση. Αυτός είναι ένας παγκόσμιος νόμος της φυσικής. Αρα, η διακήρυξη της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης χρησίμευσε ως πολιτική προειδοποίηση εκ των προτέρων. Δεν είναι διακήρυξη πολέμου (casus belli), όπως σκοπίμως διαστρεβλώθηκε στην Ελλάδα. Με τη διακήρυξη της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης ξεκαθαρίσαμε απολύτως τη θέση μας για το εύρος των χωρικών υδάτων στο Αιγαίο, καθώς και την αποφασιστικότητά μας να προασπίσουμε τα νόμιμα και ουσιώδη δικαιώματα και συμφέροντα της Τουρκίας στο Αιγαίο. Δεν έχει υπάρξει αλλαγή στη θέση της Τουρκίας».

Συνεχίζονται οι προκλήσεις. Την ώρα που η Τουρκία επαναφέρει την απειλή του Casus belli για την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια, οι παραβιάσεις στο Αιγαίο από τουρκικά μαχητικά συνεχίζονται με αμείωτους ρυθμούς, ενώ η Αγκυρα κλιμακώνει τις προκλήσεις και με την παρουσία του σεισμογραφικού «Barbaros Ηayreddin Pasa» στα δυτικά της Κύπρου.

Χθες, δύο τουρκικά κατασκοπευτικά αεροσκάφη CN-235 προχώρησαν σε 31 παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου της Ελλάδας στο Βορειοανατολικό, το Κεντρικό και το Νοτιοανατολικό Αιγαίο. Τα τουρκικά αεροπλάνα έκαναν επίσης και 5 παραβάσεις των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας στο FIR Αθηνών.

Το τουρκικό σεισμογραφικό εξακολουθεί να πλέει στα όρια της κυπριακής με την ελληνική ΑΟΖ στα δυτικά της Κύπρου. Από την περασμένη εβδομάδα το τουρκικό σκάφος παρακολουθείται στενά από φρεγάτα του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού (αρχικά από τη «Νικηφόρος Φωκάς» και πλέον από τη «Σαλαμίς»), προκειμένου να αποτραπεί απόπειρα του «Barbaros» να κάνει έρευνα εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.