Ο πρώτος σπόρος μπήκε το 1998. Τότε δηλαδή που το έργο έκανε πρεμιέρα στη χώρα μας με πρωταγωνιστές τους Σταμάτη Φασουλή, Γιώργο Κωνσταντίνου και Γιάννη Βούρο. Από τότε κρατάει η επιθυμία του Θοδωρή Αθερίδη να το μεταφέρει με τη δική του ματιά στο θέατρο. Δύο δεκαετίες λοιπόν αργότερα, έτοιμος πια για την πρόκληση, παρουσιάζει το έργο «Art» της Γιασμίνα Ρεζά στο θέατρο Μικρό Παλλάς. «Τότε είχα ζηλέψει πάρα πολύ τη Ρεζά και το ότι κατάφερε να γράψει ένα έργο που το θέμα του είναι κάτι το οποίο έχει απασχολήσει όλους όσοι προσπαθούν τουλάχιστον πρωτόλεια να εντρυφήσουν σε αυτό που λέμε εικαστικά. Το βρήκα ανεκδοτολογικά άψογο. Μια άψογη βάση για να στήσεις ένα έργο σχέσεων. Εκτοτε το είχα στο μυαλό μου συνέχεια, αλλά έγραφα δικά μου έργα. Τα τελευταία χρόνια που προσπαθώ να κάνω μια αγρανάπαυση στη δική μου δημιουργικότητα, διαλέγω κάποια έργα. Οπότε φέτος είπα να κάνω αυτό που πάντα ήθελα να κάνω» τονίζει ο ίδιος μιλώντας στο «Νσυν».

Στη νέα παραγωγή των Αθηναϊκών Θεάτρων – σε μετάφραση του Σταμάτη Φασουλή – ο Θοδωρής Αθερίδης ως σκηνοθέτης πρωταγωνιστεί δίπλα στους Αλκι Κούρκουλο και Γιώργο Πυρπασόπουλο. Η εξέλιξη της ιστορίας βασίζεται πάνω σ’ έναν πίνακα αφηρημένης ζωγραφικής, ο οποίος τελικά γίνεται η αιτία για να δοκιμαστεί η φιλία τριών ανδρών. «Το έργο είναι επίκαιρο με την έννοια της διαχρονικότητας και όχι της επικαιρότητας. Θίγει θέματα όπως τι σημαίνει φιλία, τι σημαίνει έπαρση, τι σημαίνει το εγώ, τι σημαίνει το εμείς. Ολα αυτά είναι ανοιχτά σε αυτό το έργο αλλά και σε πολλά έργα γενικά τα οποία ασχολούνται με τις ανθρώπινες σχέσεις – είτε φιλικές είτε ερωτικές. Παράλληλα, θίγεται κι ένα ακόμα διαχρονικό ζήτημα, το πότε ο δημιουργός, ο καλλιτέχνης, κοροϊδεύει τον κόσμο, πότε κοροϊδεύει τον εαυτό του, πότε ο κόσμος κοροϊδεύει τον δημιουργό. Δηλαδή υπάρχει μια ολόκληρη συνωμοσία γύρω από το τι είναι τελικά έργο τέχνης. Στον πυρήνα, στη βάση αυτού του έργου, χωρίς να διατυπωθεί ρητά, τίθεται το ερώτημα τι είναι τέχνη» επισημαίνει ο δημιουργός.

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΦΙΛΟΙ. Πρωταγωνιστές στην παράσταση είναι τρεις φίλοι, οι οποίοι όμως έχουν σημαντικές διαφορές στην αισθητική τους αντίληψη, μια λεπτομέρεια που τους κάνει να κυοφορούν θεμελιακά υπαρξιακά ζητήματα προς επίλυση. «Οταν τα πράγματα αρχίζουν και γίνονται τόσο υποκειμενικά, τότε κάποιος κοροϊδεύει. Αυτό το “εμένα πάντως μου αρέσει” σηκώνει πολλή συζήτηση. Κανονικά ως φράση, ενώ είναι τόσο αληθινή και πραγματικά τη λέμε όλοι μας, δεν θα έπρεπε να στέκει. Υπάρχουν οι βασικές αρχές της αισθητικής αντίληψης. Ενα έργο τέχνης πρέπει να τις πληροί αυτές. Αν αρχίζουμε “εμένα πάντως μου αρέσει”, τότε καταλαβαίνεις ότι είναι άλλ’ αντ’ άλλων. Σκεφτείτε έναν πίνακα που είναι άσπρος τελείως. Εννοιες όπως είναι η προοπτική, οι σκιές, το φως, εξπρεσιονισμός, νατουραλισμός, κυβισμός, τίποτε από όλα αυτά δεν βρίσκει εφαρμογή σε έναν τέτοιο πίνακα. Γι’ αυτό και έχει πάρει η Ρεζά έναν άσπρο πίνακα. Δεν του έχει βάλει ούτε καν χρώμα, γιατί το χρώμα σηματοδοτεί κάτι, θα ήταν θερμό ή ψυχρό. Θα έδειχνε μία αντανάκλαση ενός αισθήματος ίσως. Το άσπρο, η απόλυτη ουδετερότητα, εμπεριέχει όλα τα χρώματα. Με αυτή την έννοια δεν είναι ακριβώς συμβολικό, αλλά είναι σημειολογική η επιλογή της Ρεζά, προϋποθέτει και την απόλυτη αφαίρεση. Το να στέκεται ένα επιχείρημα και στον καλλιτέχνη» αναφέρει ο σκηνοθέτης και πρωταγωνιστής.

Μιας και το κείμενο στήνεται όλο γύρω από μια ακριβή αγορά έργου τέχνης, αναπόφευκτα, μέσα από τους διαλόγους υπάρχει μια συνεχής αναφορά στα ζητήματα της τέχνης. «Είναι τόσο ανοιχτό το έργο σχετικά με το τι είναι τέχνη, τι γίνεται μέσα από την τέχνη και πώς ο καθένας προσπαθεί να αυτοκαθοριστεί και να φτιάξει μια ταυτότητα. Το τι είδους επένδυση μπορεί να είναι, το αν υπάρχει αισχροκέρδεια πίσω από αυτό. Είναι μια αγορά και η τέχνη, ένα χρηματιστήριο δηλαδή στο οποίο γίνονται πράγματα. Οπου μπαίνει μέσα η ματαιοδοξία, ο επαρχιωτισμός, η πόζα, τα χρήματα, η αισχροκέρδεια. Ολα. Τα θίγει το έργο αυτά τα ζητήματα» προσθέτει ο Αθερίδης.

ΤΟ BITCOIN. Αν και ο ίδιος στην πραγματικότητα δεν έχει μεγάλη σχέση με τα εικαστικά, ο ήρωάς του τα αγκαλιάζει, επενδύοντας μάλιστα ένα σημαντικό ποσό σε ένα έργο που οι φίλοι του θεωρούν σκουπίδι. Η επιλογή του θα προκαλέσει μια γενικευμένη κρίση στις σχέσεις τους, βγάζοντας όμως παράλληλα στην επιφάνεια αλήθειες για την τέχνη που σε καιρό κρίσης προβληματίζουν. «Και μέσα στην κρίση σαφέστατα θα αγόραζε κάποιος ένα έργο τέχνης πιστεύοντας ότι είναι μια επένδυση. Αυτά δεν θα σταματήσουν ποτέ να υπάρχουν είτε είναι σε κρίση είτε σε ευμάρεια. Ο καπιταλισμός είναι μια αγορά. Σκεφτείτε το bitcoin, αυτό το εικονικό χρήμα του Διαδικτύου. Πιο καπιταλιστική ιδέα από αυτήν δεν έχει υπάρξει ποτέ. Ενα νόμισμα ασυνάρτητο, είναι μόνο του, δεν συγκρίνεται με κάτι. Μόνο με τον εαυτό του, πόσοι πουλάνε, πόσοι αγοράζουν. Είναι περίεργο. Αλλά μόνο ο καπιταλισμός έχει αυτή την ευελιξία στο να γεννά μια ιδέα και να την κάνει αγορά» καταλήγει ο Αθερίδης.

INFO

«Art», από Τετάρτη έως Κυριακή στο Μικρό Παλλάς (Αμερικής 2, Αθήνα, τηλ. 210-3210.025, είσοδος από 15 ευρώ)