Ολα τα κόμματα συμφωνούν πως η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας πρέπει να αποσυνδεθεί από την προσφυγή στις κάλπες. Η πρόταση της κυβέρνησης ανοίγει τον δρόμο για απευθείας εκλογή από τον λαό, ύστερα από τρεις αποτυχημένες ψηφοφορίες που προβλέπονται από το ισχύον καθεστώς και ένα εξάμηνο πρόσθετων διαδοχικών ψηφοφοριών στη Βουλή. Βρίσκει, όμως, σθεναρή αντίσταση από την αντιπολίτευση, η οποία θεωρεί πως ένα τέτοιο ενδεχόμενο δημιουργεί μια επικίνδυνη δυαρχία, αλλοιώνοντας τη μορφή του πολιτεύματος. Από την άλλη, όμως, επίσης αρκετοί είναι εκείνοι που δεν στηρίζουν μια περιορισμένη πλειοψηφία στην τρίτη ψηφοφορία – καθώς έτσι οι εκάστοτε κυβερνήσεις δεν θα επιδιώκουν ευρύτερες συγκλίσεις όσον αφορά το πρόσωπο του ανώτατου πολιτειακού άρχοντα, αλλά θα επαναπαύονται σε μια κομματική υποψηφιότητα.

Τον προβληματισμό που αναπτύσσεται για το ζήτημα έχει ήδη αναδείξει και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, ο οποίος – μιλώντας σε πρόσφατη εκδήλωση στην Κύπρο με θέμα «Προεδρική Δημοκρατία versus Προεδρευομένης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας» – επί της ουσίας συνέστησε «να μην υιοθετηθεί η ιδέα της απευθείας από τον λαό εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας, και μάλιστα με ιδιαιτέρως ενισχυμένες αρμοδιότητες, αφού κάτι τέτοιο θα οδηγούσε, ενδεχομένως, σε μια συνταγματικώς προβληματική στροφή του πολιτεύματος προς την κατεύθυνση της Προεδρικής Δημοκρατίας». Πρόσθεσε δε, μια τέτοια αλλαγή «θα κατέληγε, οιονεί νομοτελειακώς, σε ένα είδος θεσμικής και πολιτικής “δυαρχίας” στην κορυφή της εκτελεστικής εξουσίας, η οποία έρχεται σε αντίθεση προς την κοινοβουλευτική παράδοση και λειτουργία του ελληνικού πολιτεύματος».

Οι προτάσεις των κομμάτων

ΣΥΡΙΖΑ. Σε κάθε περίπτωση, η πρόταση που καταθέτει ο ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή άνοιξε διάπλατα τον δρόμο για την επίμαχη αλλαγή. Η κυβερνητική πλειοψηφία προτείνει εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας από τον λαό, ύστερα από 6μηνη αναζήτηση των 180 ψήφων. Εάν δεν εκλεγεί Πρόεδρος στην τρίτη ψηφοφορία, όπως προβλέπεται σήμερα, τότε προτείνεται να γίνεται μία ψηφοφορία κάθε μήνα για ένα εξάμηνο μέχρι να συγκεντρωθούν οι 180 ψήφοι.

ΝΔ. Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας θα πρέπει και για τη ΝΔ να μη συνδέεται με τη διάλυση της Βουλής. Παράλληλα, όμως, στην αξιωματική αντιπολίτευση είναι κάθετα αντίθετοι σε αλλοίωση της μορφής του πολιτεύματος. Οπότε η πιο ενδεδειγμένη για εκείνους λύση – σε θεωρητικό πάντα επίπεδο – θα ήταν να προστεθεί μια ακόμη ψηφοφορία στην Ολομέλεια της Βουλής, στην οποία να αρκεί η απλή πλειοψηφία των 151. Η τελική τους πρόταση, πάντως, θα παρουσιαστεί την επόμενη Τρίτη από τον ίδιο τον Κυριάκο Μητσοτάκη, που θα δημοσιοποιήσει σε συνεδρίαση της γαλάζιας Κοινοβουλευτικής Ομάδας το σύνολο των προτάσεων του κόμματός του για την αναθεώρηση του Συντάγματος. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι η πρόταση συνταγματικής αναθεώρησης που είχε καταθέσει στη Βουλή η ΝΔ τον Δεκέμβριο του 2014 προέβλεπε προσφυγή στη λαϊκή ψήφο για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας (αποκλειστικά μεταξύ των υποψηφίων που συμμετείχαν στις άγονες ψηφοφορίες της Βουλής), καθώς και αύξηση των προεδρικών αρμοδιοτήτων.

ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ. Η πρόταση του Κινήματος Αλλαγής κάνει λόγο για μείωση στις 160 των ψήφων που απαιτούνται για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, αντί για 180 που απαιτούνται σήμερα – όχι όμως στην τρίτη ψηφοφορία. Σε περίπτωση που δεν εξασφαλίζεται η πλειοψηφία των 180, μιλούν για παράταση της θητείας του νυν προέδρου για έναν χρόνο, ώστε να έχουν διαμορφωθεί άλλες συνθήκες. Σε περίπτωση που ούτε τότε σχηματίζεται πλειοψηφία 180, τότε θα απαιτούνται 160 ψήφοι για την εκλογή Προέδρου στην τρίτη ψηφοφορία. Εναλλακτικά, στον διάλογο που έλαβε χώρα τον περασμένο Μάρτιο, στην Κεντροαριστερά συζήτησαν και το ενδεχόμενο διεύρυνσης του εκλεκτορικού σώματος πέραν των βουλευτών, ώστε να συμμετέχουν συγκεκριμένοι δήμαρχοι και περιφερειάρχες.

ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ. Στη Σεβαστουπόλεως προτείνουν η πλειοψηφία των 180, που εξασφαλίζει εκλογή Προέδρου διευρυμένης αποδοχής, να μείνει ως έχει. Για την εκλογή αυτή καθαυτή θεωρούν πως μπορεί να γίνει με παράταση της θητείας τού εν ενεργεία Προέδρου για όσο χρειαστεί μέχρι να επιτευχθεί η απαραίτητη πλειοψηφία, ενώ σε περίπτωση αδυναμίας τα κόμματα να μπορούν να επανέλθουν με διαφορετική πρόταση. Σε άλλη περίπτωση, τάσσονται κι αυτοί υπέρ ενός διευρυμένου εκλεκτορικού σώματος.

ΚΚΕ. Από θέση αρχής, το ΚΚΕ δεν ψηφίζει κανέναν υποψήφιο Πρόεδρο και δεν συμμετέχει στις διερευνητικές διαδικασίες για την εξεύρεση της απαραίτητης πλειοψηφίας. Οι προτάσεις του, επομένως, είναι σε άλλη βάση. Λαμβάνοντας υπόψη όσα είχε δηλώσει το 2014 ο Δημήτρης Κουτσούμπας, «η σεναριολογία γύρω από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τα παιχνίδια, με στοιχεία παζαριού, τόσο της κυβέρνησης όσο και του ΣΥΡΙΖΑ και άλλων κομμάτων, ρίχνουν στάχτη στα μάτια του λαού».