Στις αμερικανικές εκλογές του 2008 είχα ρωτήσει τον τότε διευθυντή των «ΝΕΩΝ» ποιον υποψήφιο προτιμούσε, τον Ομπάμα ή τον ΜακΚέιν. Κι εκείνος μου είχε απαντήσει ότι ο Ομπάμα τού ήταν πολύ συμπαθής, αλλά κι ο ΜακΚέιν ήταν ένας σοβαρός, ικανός και μετριοπαθής υποψήφιος. Το συμπέρασμα ήταν ότι δεν φοβόταν τις εκλογές. Οποιος κι αν νικούσε, η υπερδύναμη θα ήταν σε καλά χέρια.

Δύο αναμετρήσεις αργότερα, τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά τόσο στην Αμερική όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ αποτέλεσε το έναυσμα για μια σειρά γεγονότων (Brexit, άνοδος των εθνικολαϊκιστών σε διάφορες χώρες) που υπακούουν σε μια τελείως διαφορετική λογική από αυτή που είχαμε συνηθίσει. Ο φανατισμός εκτοπίζει τον ορθό λόγο, τα τείχη γκρεμίζουν τις γέφυρες. Για να αντιστρέψουμε ένα παλιότερο σύνθημα του Σταύρου Θεοδωράκη, είναι σαν να βρίσκεται σε πλήρη δράση μια «συνωμοσία του κακού».

Σε αυτό το κλίμα, από το οποίο δεν ξεφεύγει φυσικά και η Ελλάδα των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, ο Δήμος της Αθήνας αποτελεί μια φωτεινή εξαίρεση. Οπως και την προηγούμενη φορά, με τη μάχη μεταξύ Καμίνη και Σακελλαρίδη, έτσι και τώρα, οι υποψήφιοι είναι (μέχρι στιγμής τουλάχιστον) μετριοπαθείς και συγκροτημένοι. Δεν θέλουν να διχάσουν, αλλά να ενώσουν. Αν η λέξη δεν είχε καταντήσει να θεωρείται βρισιά, θα χαρακτηρίζαμε τον Γερουλάνο και τον Μπακογιάννη «συστημικούς». Και θα ήμασταν χαρούμενοι γι’ αυτό.

Το να είσαι συστημικός δεν σημαίνει ότι πηγαίνεις με το ρεύμα. Για το μεγάλο θέμα των ημερών, ο απερχόμενος περιφερειάρχης δεν διστάζει να πει ότι «το χρησιμοποιούν διάφοροι για να χτίσουν πολιτικές καριέρες, κι ας γκρεμίζεται η εικόνα της χώρας στο εξωτερικό». Εντάξει, το αποκαλεί Σκοπιανό, όχι Μακεδονικό. Αλλά πρέπει κι αυτός να καλύψει την αντίφαση ανάμεσα στον παππού του και τον θείο του, να κρατήσει κάπως τις ισορροπίες.

Ετσι όπως είναι δομημένη η τελευταία φράση, θα έλεγε κανείς ότι ο Κώστας Μπακογιάννης ξεκινά σήμερα τη διεκδίκηση του μεγαλύτερου δήμου της χώρας με ένα στρατηγικό πλεονέκτημα: το οικογενειακό του όνομα. Είπαμε, όμως, ζούμε σε αντισυστημικούς καιρούς. Το να ανήκεις σε πολιτικό τζάκι θεωρείται σήμερα τόσο κατακριτέο, ώστε ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει ανακοινώσει ότι δεν θα περιλάβει κανέναν συγγενή του στην κυβέρνησή του. Απέκλεισε έτσι την Ντόρα από τα αξιώματα. Δεν μπορούσε όμως να αποκλείσει και τον Κώστα από την Αυτοδιοίκηση. Ούτε να του απαγορεύσει να μιλάει για τη θεία Αναστασία από την Αστόρια.

Ακόμη κι αν ο ΣΥΡΙΖΑ επιλέξει πάντως τον δρόμο της μετριοπάθειας, «αντισυστημικός» υποψήφιος θα υπάρχει για τον δήμο της Αθήνας. Στις εκλογές του 2014, μάλιστα, ψηφίστηκε σχεδόν από 36.000 κατοίκους, που προφανώς δεν είναι όλοι ακροδεξιοί, λαμβάνοντας 16%. Πρόκειται για μια πλευρά των εκλογών που οι άλλοι υποψήφιοι δεν έχουν το δικαίωμα ούτε την πολυτέλεια να αγνοήσουν.