Το διακύβευμα είναι μεγάλο. Κάποιοι κάνουν λόγο για μια εκλογική μάχη που θα κρίνει την πορεία των ΗΠΑ, αλλά και τις διεθνείς σχέσεις. Με δεδομένη τη, συχνά αλλοπρόσαλλη, πολιτική του προέδρου Τραμπ που δημιουργεί κινδύνους πάσης φύσεως τόσο για το εσωτερικό της χώρας όσο και για τον πλανήτη, δύο χρόνια μετά τις εκλογές που έφεραν τον μεγιστάνα στο Λευκό Οίκο οι Αμερικανοί καλούνται ουσιαστικά να εκφράσουν την ετυμηγορία τους για εκείνον. Οι ενδιάμεσες εκλογές για το Κογκρέσο που πραγματοποιούνται σήμερα αποτελούν στην ουσία ένα δημοψήφισμα για τον πρόεδρο.

Αυτό που διακυβεύεται δεν είναι απλώς το μέλλον της ομοσπονδιακής νομοθεσίας για την υγεία, τους φόρους, την παιδεία και πολλά άλλα σημαντικά θέματα. Το βασικό ερώτημα που βρίσκεται πίσω από όλα αυτά είναι εάν οι αμερικανοί ψηφοφόροι θέλουν να επιβραβεύσουν την πολιτική του διχασμού και του μίσους. Φυσικά επειδή δεν πρόκειται για προεδρικές εκλογές, η συμμετοχή αναμένεται να είναι μικρότερη. Ομως από το αποτέλεσμα θα εξαρτηθεί η ικανότητα του Τραμπ να προωθήσει την ατζέντα του για τα υπόλοιπα δύο χρόνια της θητείας του.

1. Γιατί γίνονται οι εκλογές;

Από τα αποτελέσματα των σημερινών εκλογών θα εκλεγούν όλα τα μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων, δηλαδή 435, 35 από τις 100 έδρες της Γερουσίας και 35 από τους 50 κυβερνήτες πολιτειών, μαζί με πολλούς τοπικούς αξιωματούχους. Αυτή τη στιγμή, οι Ρεπουμπλικανοί ελέγχουν και τα δύο σώματα του Κογκρέσου καθώς και τον Λευκό Οίκο. Οι Δημοκρατικοί όμως κάνοντας λόγο για «μπλε κύμα» ελπίζουν πως θα ανακτήσουν τον έλεγχο της Βουλής, δυσκολεύοντας έτσι πάρα πολύ τον Τραμπ να προωθήσει νέα νομοθεσία. Καθώς δεκάδες Ρεπουμπλικανοί βουλευτές συνταξιοδοτούνται φέτος, οι Δημοκρατικοί έχουν σημαντικές πιθανότητες να πάρουν τον έλεγχο της Βουλής – για τον σκοπό αυτό χρειάζεται να κερδίσουν 23 έδρες.

Ομως στη Γερουσία οι Ρεπουμπλικανοί θεωρείται ότι θα διατηρήσουν την πλειοψηφία τους και ίσως την ενισχύσουν και λίγο. Και αυτό διότι από τις 35 έδρες που διακυβεύονται, τις 26 τις έχουν ήδη Δημοκρατικοί (μεταξύ των οποίων και δύο ανεξάρτητοι που συνήθως ψηφίζουν μαζί τους) και μόλις 9 έχουν Ρεπουμπλικανοί. Οι Δημοκρατικοί θα πρέπει όχι μόνο να κερδίσουν και πάλι όλες τις έδρες τους αλλά να πάρουν και δύο έδρες από τους Ρεπουμπλικανούς, κάτι που θεωρείται δύσκολο. Δέκα από τις έδρες των Δημοκρατικών βρίσκονται σε πολιτείες που ο Τραμπ κέρδισε το 2016 – τις πέντε εξ αυτών με διαφορά διψήφιου ποσοστού.

2. Ποιους λόγους έχουν για να είναι αισιόδοξοι οι Δηµοκρατικοί;

Το κόμμα που στηρίζει τον εκάστοτε πρόεδρο χάνει, κατά μέσο όρο, 32 έδρες στη Βουλή και δύο στη Γερουσία σε καθεμία από τις ενδιάμεσες εκλογές που έχουν γίνει μετά τον αμερικανικό Εμφύλιο. Επίσης, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ο πρόεδρος Τραμπ έχει ιστορικό χαμηλό δημοφιλίας. Καθώς η εκλογική βάση των Δημοκρατικών φαίνεται να έχει κινητοποιηθεί ώστε να προκαλέσει πλήγμα στον «τραμπισμό», οι Δημοκρατικοί υποψήφιοι συγκεντρώνουν πολύ περισσότερες δωρεές απ’ ό,τι οι Ρεπουμπλικανοί αντίπαλοί τους, σε πολλές περιοχές. Υπάρχουν και νέες δυνάμεις. Υπολογίζεται ότι σε αυτές τις εκλογές θα είναι υποψήφιες περισσότερες γυναίκες από κάθε άλλη εκλογική αναμέτρηση, κυρίως με το Δημοκρατικό Κόμμα. Επίσης, σε κάποιες περιφέρειες όλοι οι Δημοκρατικοί υποψήφιοι είναι κάτω των 30 ετών.

3. Ποιους λόγους έχουν για να είναι αισιόδοξοι οι Ρεπουμπλικανοί;

Οι ψηφοφόροι που προσέρχονται στις κάλπες στις ενδιάμεσες εκλογές είναι συνήθως λευκοί, μεγαλύτερης ηλικίας και πιο συντηρητικοί. Μπορεί το ποσοστό εκείνων που εγκρίνουν το έργο του Τραμπ στον Λευκό Οίκο είναι σε ιστορικά χαμηλά, όμως το Δημοκρατικό Κόμμα δεν έχει κάποιο στέλεχος που να ξεχωρίζει ως αντίπαλον δέος και θεωρείται ακυβέρνητο μετά την αναπάντεχη, για τα στελέχη του, ήττα της Χίλαρι Κλίντον στις προεδρικές εκλογές του 2016. Κυρίως όμως οι Ρεπουμπλικανοί είναι αισιόδοξοι επειδή η αμερικανική οικονομία πάει καλά, με χαμηλή ανεργία, υψηλή καταναλωτική πίστη και αύξηση των μισθών.

4. Τι θα σηµαίνουν οι εκλογές αυτές για τον Τραµπ;

Εάν οι Ρεπουμπλικανοί απολέσουν τον έλεγχο του ενός από τα δύο σώματα του Κογκρέσου, η εσωτερική ατζέντα του προέδρου δεν υπάρχει περίπτωση να εγκριθεί. Εάν οι Δημοκρατικοί κερδίσουν τη Βουλή, θα αποφασίσουν ποια νομοσχέδια θα συζητούνται και θα ελέγχουν τις προεδρίες των επιτροπών του σώματος. Ομως οι Δημοκρατικοί θα πρέπει να προσέξουν διότι ο Τραμπ μπορεί να ρίξει σε αυτούς το βάρος της νομοθετικής απραξίας, κάτι που μπορεί να πληρώσουν στο μέλλον. Σίγουρα, πάντως, θα υπάρξουν επιθετικές έρευνες για τα πεπραγμένα της κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων της πιθανής συνέργειας με τη Ρωσία, τις επιχειρηματικές συμφωνίες του Τραμπ καθώς και τις κατηγορίες εις βάρος του για σεξουαλικές επιθέσεις. Ομως εάν οι Ρεπουμπλικανοί διατηρήσουν τον έλεγχο της Γερουσίας, θα συνεχίσουν να εγκρίνουν τους υποψήφιους υπουργούς και να διορίζουν συντηρητικούς δικαστές στα αμερικανικά δικαστήρια.

Τι απασχολεί περισσότερο ψηφορόρους και πολιτικούς

Διακυβέρνηση

Αναμφισβήτητα, το πλέον φλέγον ζήτημα αυτών των εκλογών είναι το πώς θα κρίνουν οι ψηφοφόροι το πρώτο μισό της θητείας Τραμπ. Οι προκριματικές εκλογές του ερχόμενου καλοκαιριού – όταν το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα αποφασίσει ποιοι θα είναι οι υποψήφιοί του για τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου – θα εξελιχθεί σε μια διελκυστίνδα: για τη Δεξιά, ανάμεσα στους συντηρητικούς που ανήκουν στο κατεστημένο και σε εκείνους που λειτουργούν εκτός αυτού. Και για την Αριστερά, ανάμεσα σε λαϊκιστές προοδευτικούς που ζητούν την παραπομπή του Τραμπ με αίτημα την αποπομπή του και στους πραγματιστές κεντρώους.

Μεταναστευτικό

Το μεταναστευτικό παραμένει ένα πολιτισμικό ορόσημο, το οποίο και τα δύο κόμματα ελπίζουν ότι θα χρησιμοποιήσουν προς όφελός τους. Οι Δημοκρατικοί πιστεύουν ότι η σκληρή ρητορική του προέδρου Τραμπ για το θέμα θα τους βοηθήσει να προσελκύσουν πιο νέους ψηφοφόρους, μετριοπαθείς αστούς και μειονότητες. Οι Ρεπουμπλικανοί ελπίζουν πως η σκληρή στάση του Τραμπ θα συμβάλει στο να προσέλθουν στις κάλπες οι συντηρητικοί ψηφοφόροι που πιστεύουν πως οι Δημοκρατικοί ενδιαφέρονται περισσότερο για τους παράτυπους μετανάστες παρά για τους αμερικανούς πολίτες.

Οπλοκατοχή

Το κίνημα του ελέγχου των όπλων, που έχει νέα ορμή μετά τη μαζική δολοφονία μαθητών στο λύκειο Πάρκλαντ της Φλόριντα τον Φεβρουάριο, επίσης κινητοποιείται σε αυτές τις εκλογές.

Υγειονοµική περίθαλψη

Οπως δείχνει πρόσφατη έρευνα της κοινής γνώμης, όμως, το σημαντικότερο θέμα που απασχολεί τους αμερικανούς ψηφοφόρους είναι η υγειονομική περίθαλψη. Παρά την προώθηση διαφόρων μέτρων για να αποδυναμωθούν οι μεταρρυθμίσεις του Μπαράκ Ομπάμα στην υγεία, το περίφημο Obamacare, οι Ρεπουμπλικανοί δεν κατόρθωσαν να το διαλύσουν. Παραδοσιακά, οι ψηφοφόροι τείνουν να τιμωρούν το κόμμα που βρίσκεται στην εξουσία για την αύξηση του κόστους της ιατρικής ασφάλισης, το οποίο στα χρόνια του Τραμπ πήρε την ανιούσα.