Ο Αλεξάντερ Στουμπ, πρώην πρωθυπουργός της Φινλανδίας, ξεκίνησε πριν από δύο εβδομάδες την καμπάνια του διεκδικώντας το χρίσμα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) για την προεδρία της Κομισιόν και την ολοκλήρωσε στην Αθήνα, αφού επισκέφθηκε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Παρότι θεωρείται το αουτσάιντερ των εκλογών απέναντι στον Μάνφρεντ Βέμπερ, έκανε μια προεκλογική εκστρατεία για την οποία κέρδισε τον σεβασμό στο κόμμα του, υπερασπιζόμενος μέχρι το τέλος τις απόψεις του και επιχειρώντας να θέσει στο κέντρο της ατζέντας του ΕΛΚ τις σύγχρονες προκλήσεις της ψηφιακής επανάστασης και της κλιματικής αλλαγής.

Πιστεύετε ότι μετά τις ευρωεκλογές, τον προσεχή Μάιο, μπορεί να βρεθούμε μπροστά σε μια κατακερματισμένη Ευρώπη εξαιτίας της ανόδου του λαϊκισμού και του εθνικισμού;

Τα προηγούμενα χρόνια οι εκλογές κατέληξαν σε μπερδεμένα αποτελέσματα, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έκαναν αναγκαίες τις κυβερνήσεις συνεργασίας και δυσκόλεψαν την παραδοσιακή πολιτική. Εμείς αναγκαστήκαμε να συγκυβερνήσουμε με τους Αληθινούς Φινλανδούς και αυτό που κάναμε ήταν να τους αγκαλιάσουμε μέχρι θανάτου. Στο τέλος η δημοτικότητά τους κατέρρευσε, το κόμμα τους διασπάστηκε και τώρα βρίσκονται στην αντιπολίτευση. Δεν υποστηρίζω ότι αυτή είναι μια συνταγή που μπορεί να εφαρμοστεί παντού, εγώ δεν θα έκανα ποτέ το ίδιο αν είχα να διαπραγματευτώ με τη Χρυσή Αυγή.  Απλώς λέω ότι κάθε φορά σε αυτές τις συμμαχικές κυβερνήσεις προσπαθείς να κάνεις ό,τι καλύτερο μπορείς.

Στην Ιταλία όμως κυβερνούν λαϊκιστές από τη Δεξιά και από την Αριστερά.

Θα δούμε τι θα γίνει στην Ιταλία. Η άποψή μου είναι ότι θα πρέπει να υπερασπιστούμε σθεναρά τις ευρωπαϊκές αξίες, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη φιλελεύθερη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, την ανεκτικότητα. Αν υποχωρήσουμε, θα είναι πολύ δύσκολο να κερδίσουμε ξανά αυτά που θα έχουμε χάσει. Υπάρχει η ιστορική εμπειρία από τις δεκαετίες 1920 και 1930, όταν δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις έγιναν φασιστικές. Το 1945 καταφέραμε να «σκοτώσουμε» τον φασισμό και το 1989 τον κομμουνισμό. Τώρα πρέπει να πολεμήσουμε τον λαϊκισμό και τον εθνικισμό. Το θέμα των αρχών για εμένα είναι μαύρο ή άσπρο, ή είσαι μαζί μας ή δεν είσαι. Αυτό ισχύει για μέλη του ΕΛΚ όπως ο Βίκτορ Ορμπαν.

Οι ακραίες φωνές δεν στρέφονται πρωτίστως κατά της ενωμένης Ευρώπης;

Το να λες «είμαι κατά της Ευρωπαϊκής Ενωσης» είναι σαν να λες ότι «είμαι κατά του Internet». Μπορείς πάντοτε να φύγεις, αλλά μάλλον είναι καλύτερη επιλογή να μείνεις και να προσπαθήσεις να επηρεάσεις το περιεχόμενο. Η ιδέα του εθνικισμού, την ώρα που η έκρηξη της τεχνολογίας κάνει τον κόσμο πολύ μικρότερο και εγγύτερο, είναι γελοία.

Ωστόσο δεν πρέπει να κατηγορούμε τους πολίτες που ψηφίζουν αντισυστημικά ή ακραία κόμματα, το κάνουν για κάποιον λόγο και συνήθως ο λόγος είμαστε εμείς οι παραδοσιακοί πολιτικοί. Πρέπει να κοιταχθούμε στον καθρέφτη και να αναρωτηθούμε τι έχουμε κάνει λάθος. Στην Ευρώπη είχαμε τέσσερις στόχους: ειρήνη, ευημερία, ασφάλεια και σταθερότητα. Στους δύο πρώτους τα πήγαμε καλά…

Ο ευρωπαϊκός Νότος μάλλον δεν θα συμφωνούσε για την ευημερία.

Πρέπει όλοι να δούμε τα δεδομένα. Η Ελλάδα είναι σήμερα πολύ πλουσιότερη από όταν μπήκε στην ΕΟΚ. Αλλά έχετε δίκιο, στην Ευρώπη μάθαμε καλά πώς να ψήνουμε το κέικ αλλά όχι πώς να το μοιράζουμε πάντοτε δίκαια. Σε ό,τι αφορά τους δύο άλλους στόχους, την ασφάλεια και τη σταθερότητα, έχουμε προβλήματα. Και εκεί πιστεύω ότι βρίσκονται οι πηγές του λαϊκισμού: στην κρίση του ευρώ – οι πολίτες πιέζονται με μέτρα λιτότητας και αισθάνονται ανασφάλεια – και στην κρίση του Προσφυγικού, που είναι κρίση ταυτότητας. Σήμερα δεν έχουμε πια τις μεγάλες ροές του 2015, αλλά δεν ξεπεράσαμε το πρόβλημα, και η λύση δεν είναι να χτίσουμε τείχη όπως προτείνουν κάποια κράτη. Η Ευρώπη χρειάζεται τη νόμιμη και ελεγχόμενη μετανάστευση.

Αυτή η διπλή ανασφάλεια που περιγράφετε έχει υποσκάψει το πολιτικό σύστημα ακόμα και στη Γερμανία, οδηγώντας στο τέλος την πολιτική διαδρομή της Ανγκελα Μέρκελ. Πιστεύετε ότι ξεκινά μια περίοδος ανασφάλειας για την Ευρώπη;

Η ανασφάλεια και η αστάθεια συνυπάρχουν με τη δημοκρατία, η αλλαγή είναι συστατικό στοιχείο της. Κάθε πολιτική καριέρα φτάνει κάποτε στο τέλος της και όποιος μπορεί να επιλέξει το τέλος τα πήγε πολύ καλά. Αν η Μέρκελ κρατηθεί στην εξουσία, που το ελπίζω, μέχρι το 2021, τότε θα έχει μείνει στην καγκελαρία για 16 χρόνια σαν ένας φάρος σταθερότητας για την Ευρώπη. Πιστεύω ότι θα υπάρξει ανασφάλεια, αλλά ποτέ δεν ξέρεις πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Στη Γαλλία κέρδισε ο Μακρόν με μια καθαρά φιλευρωπαϊκή ατζέντα απέναντι στη φρενίτιδα του λαϊκισμού. Δεν ήμουν ποτέ μεγάλος φαν του γαλλογερμανικού άξονα γιατί πίστευα ότι φρενάρει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, αλλά είναι καλό να είναι σταθερός αυτός ο άξονας.

Σας θυμόμαστε, ειδικά στην Ελλάδα, ως έναν από τους πρωταθλητές της λιτότητας. Τώρα η Ιταλία αμφισβητεί τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ. Πώς πιστεύετε ότι θα καταλήξει η σύγκρουση με την Κομισιόν;

Ημουν υπουργός Οικονομικών το 2015. Οταν ανέβηκα στο αεροπλάνο για το Eurogroup, σκέφτηκα ότι μάλλον θα έπρεπε να παραιτηθώ, τόσο σκληρή ήταν η εντολή διαπραγμάτευσης που έλαβα για την Ελλάδα. Λίγο μετά την προσγείωση η εντολή άλλαξε και έτσι μπορέσαμε να βρούμε μια λύση. Τότε εφάρμοζα τεράστια πακέτα λιτότητας στη Φινλανδία και ήταν πολύ δύσκολο να εξηγήσω στους ψηφοφόρους μας γιατί δανείζουμε χρήματα σε μια άλλη χώρα. Ομως, δεν θα ήταν δίκαιο να συγκρίνουμε την Ελλάδα με την Ιταλία. Η ελληνική κρίση ήταν αποτέλεσμα του ντόμινο μετά την πτώχευση της Lehman Brothers. Τώρα είναι μια καλή στιγμή για την οικονομία και οι Ιταλοί πυροβολούν μόνοι τους τα πόδια τους.

Προτείνουν έλλειμμα της τάξης 2,4% για τα επόμενα τρία χρόνια, δηλαδή 40 δισ. ευρώ τον χρόνο  – ο ετήσιος προϋπολογισμός της Φινλανδίας είναι 55 δισ. ευρώ. Ποιος πολιτικός θα πάει στη χώρα του να εξηγήσει ότι οι Ιταλοί ξεχειλώνουν τον προϋπολογισμό τους και τον λογαριασμό για τον λαϊκισμό του Σαλβίνι θα τον πληρώσουν οι ευρωπαίοι φορολογούμενοι;

Πιστεύω ότι αν δεν φέρει αποτελέσματα η πίεση της Κομισιόν, τότε θα αναλάβουν οι αγορές, οι οποίες είναι ανελέητες.