Η άμεση επαφή του με τους έλληνες ομολόγους του ήταν καταλυτική. Ο Αντρέας Χολστάιν, δήμαρχος της πόλης Αλτενα, συμμετείχε από το 2014 στην πλατφόρμα της Ελληνο-Γερμανικής Συνέλευσης, εκεί άκουσε από πρώτο χέρι τις περιγραφές ελλήνων δημάρχων από τη Λέσβο, τη Σάμο, την Ειδομένη κ.α. για την κατάσταση των προσφύγων, που επιβεβαίωσε λίγο αργότερα ένα φωτορεπορτάζ εβδομαδιαίου γερμανικού περιοδικού. «Σκέφτηκα αμέσως ότι δεν είναι αυτή η Ευρώπη που θέλω, η Ευρώπη για την οποία αγωνίστηκα ως νεαρός πολιτικός» λέει ο 56χρονος χριστιανοδημοκράτης δήμαρχος.

Η πόλη του Ζάουερλαντ της Βόρειας Ρηνανίας – Βεστφαλίας έπρεπε βάσει της ποσόστωσης να δεχτεί 250 πρόσφυγες. «Κρίναμε ότι μία πόλη με 17.000 κατοίκους όπως η Αλτενα, με βιομηχανική υποδομή και ανεργία στο 6,3%, μπορεί να πάρει περισσότερους. Ολες οι πολιτικές παρατάξεις στον δήμο υποστήριξαν την ιδέα ως έμπρακτη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη» λέει ο δήμαρχος. Δεν υπολόγισαν όμως τη γραφειοκρατία. «Οχι, δεν υπάρχει καμία διάταξη για κάτι τέτοιο» είπαν οι αρμόδιοι. Ο δήμος επανήλθε με άλλες δύο αιτήσεις. Τελικά, τον Οκτώβριο του 2015 εγκρίθηκε, ως πιλοτικό πρόγραμμα, η υποδοχή άλλων 100 προσφύγων. «Θα τα καταφέρουμε» εμψύχωνε τότε τους Γερμανούς η Μέρκελ. «Είχε δίκιο» λέει ο Χολστάιν «ο προπονητής δεν λέει ποτέ στους παίκτες του “Είναι μεγάλος ο αντίπαλος, δεν ξέρω αν θα τα καταφέρουμε”. Ετσι δεν κερδίζεις ποτέ».

Το έκανε πράξη στην πόλη του. Είχε την υποδομή με προγράμματα δράσης, το 2013 είχαν αρχίσει μαθήματα γλώσσας για πρόσφυγες, όπως και το πρόγραμμα με τους «φροντιστές» – πολίτες που αναλάμβαναν να βοηθήσουν τους πρόσφυγες στην καθημερινότητά τους. «Δεν μπορούμε να περιμένουμε ότι οι νεοφερμένοι γνωρίζουν τη γερμανική διαδικασία διαχωρισμού σκουπιδιών» λέει ο δήμαρχος. Αλλά βοηθά ο «φροντιστής», που μεσολαβεί και στη σχέση τους με τους γείτονες για να αμβλύνονται προβλήματα από διαφορετικούς ρυθμούς και συνήθειες στα σπίτια όπου μοιράστηκαν οι πρόσφυγες.

Τον Μάιο του 2017 ο δήμαρχος και η πόλη Αλτενα τιμήθηκαν με το Εθνικό Βραβείο Ενσωμάτωσης, το επέδωσε η καγκελάριος Μέρκελ. «Για τη μικρή μας πόλη ήταν ιδιαίτερη τιμή και ταυτόχρονα κίνητρο να συνεχίσουμε» λέει ο Χολστάιν.

Ο ίδιος το πλήρωσε ακριβά. Στις 27 Νοεμβρίου 2017 σε τουρκικό φαστφουντάδικο δέχθηκε επίθεση με μαχαίρι. «Είσαι ο δήμαρχος;» τον ρώτησε ο 56χρονος δράστης που τον αιφνιδίασε με μία μαχαιριά 15 εκατοστών στον λαιμό. Τον γερμανό δράστη με προσωπικά προβλήματα διανθισμένα με ρατσισμό και ξενοφοβία ακινητοποίησαν οι δύο τουρκικής καταγωγής ιδιοκτήτες του μαγαζιού μέχρι να φτάσει η αστυνομία.

Ευτυχώς ο τραυματισμός ήταν επιδερμικός. «Περίμενα κάποια άσκηση βίας, αλλά όχι ότι κάποιος θα θελήσει να με σκοτώσει. Ηταν μία νέα εμπειρία» λέει ο Χολστάιν. Στον επόμενο μήνα πήρε 8.000 μηνύματα, email, επιστολές, αναρτήσεις στο φέισμπουκ με απειλές κατά της ζωής και της οικογένειάς του. Δέχεται ακόμα ύστερα από κάθε επίθεση όπου εμπλέκεται πρόσφυγας email του είδους «εσύ είσαι υπαίτιος», «γουρούνι θα πεθάνεις» κ.λπ.

Η επίθεση είχε τα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που περίμεναν ο δράστης και οι υβριστές του. «Οι Βεστφαλοί, όπως εγώ, είναι ξεροκέφαλοι, ένα μέρος της οικογένειάς μου προέρχεται από Λιθουανούς που θεωρούνται επίσης ξεροκέφαλοι, ίσως έτσι εξηγείται ότι συνεχίζω απτόητος» λέει ο Χολστάιν. Το ακροδεξιό ΑfD προσπαθεί από το 2015 να στήσει οργάνωση στην Αλτενα. Ακόμα δεν τα κατάφερε.

Με τη στάση του ο δήμαρχος έγινε πρότυπο για τους συναδέλφους του. Το 50% των δημάρχων δέχονται απειλητικά μηνύματα και το 20% έπεσαν θύματα βίας, σύμφωνα με σχετική έρευνα. «Δεν μπορούσα να μείνω με δεμένα χέρια, δεν ήθελα τον ρόλο του ανυπεράσπιστου θύματος των ακροδεξιών. Μπορώ να εξηγήσω στους πολίτες ποιοι είναι και τι επιδιώκουν, ότι δεν είναι η κοινωνία στην οποία θέλω να ζήσω εγώ και τα παιδιά μου» λέει ο 56χρονος, πατέρας τεσσάρων παιδιών.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο τιμήθηκε με το βραβείο του ΟΗΕ «Νάνσεν» (το όνομα του πρώτου Υπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες). «Το βραβείο είναι ιδιαίτερη τιμή, αλλά και υποχρέωση στο θέμα της ενσωμάτωσης να μην ανήκουμε σε εκείνους που κρύβονται αλλά σε εκείνους που μάχονται έμπρακτα κατά του λαϊκισμού» λέει ο Χολστάιν.

Αυτά είναι κοινά προβλήματα για έλληνες και γερμανούς δημάρχους. Η πίεση από την Αφρική, τις αραβικές χώρες τα επόμενα 20 χρόνια δεν θα υποχωρήσει, η κλιματική αλλαγή ενισχύει τα μεταναστευτικά ρεύματα. Είναι ευρωπαϊκή πρόκληση, λέει ο Χολστάιν, αλλά πρέπει να γίνει σαφής διαχωρισμός των υποχρεώσεων από την κορυφή της ΕΕ μέχρι τις χώρες – μέλη και τους επιμέρους δήμους. «Κατανοώ τις διαμαρτυρίες δημάρχων που αφέθηκαν στη μοίρα τους» τονίζει «και κυρίως των ελλήνων δημάρχων που φιλοξενούν hotspots».

Με την Ελλάδα δεν τον συνδέει μόνο το Προσφυγικό. Το διδακτορικό του στα Νομικά το έκανε στο Πανεπιστήμιο του Χάγκεν με καθηγητή τον Δημήτρη Τσάτσο. «Αν δεν με πίεζε, δεν θα το τελείωνα» λέει ο Αντρέας Χολστάιν με μια δόση νοσταλγίας για τον μεγάλο δάσκαλο.