Λάτρης του γαλλικού neo-polar, του Μανσέτ και του Φαζαρντί, αλλά και θαυμαστής των Χάμετ, Τσάντλερ, Μανκέλ και Νταλ, ο συγγραφέας Γρηγόρης Αζαριάδης αρέσκεται να πειραματίζεται με τη γραφή του δημιουργώντας αστυνομικά μυθιστορήματα με στιβαρή πλοκή και άψογα σκιαγραφημένους χαρακτήρες. Στα δύο πρώτα, «Παλιοί λογαριασμοί» και «Η τελευταία παράσταση της Μαρίνας Φιλίππου», αφέθηκε στη μαγεία της αγαπημένης του σχολής, ενώ στο «Μοτίβο του δολοφόνου» παρασύρθηκε από την αδυναμία του στη σκανδιναβική λογοτεχνία και επιδόθηκε στο ανελέητο κυνηγητό ενός serial killer. Στο νέο του βιβλίο, πιο ώριμος, παραδίδει μαθήματα συγγραφικής δεινότητας προσφέροντας στον αναγνώστη ένα μεστό, ατμοσφαιρικό, σύγχρονο μυθιστόρημα για όσους αγαπούν τις προκλήσεις της νουάρ λογοτεχνίας.
Σκηνή πρώτη. «Παιανία. Ιδιωτικό κέντρο αποκατάστασης. Δεύτερος όροφος. Σουίτα Νο 106». Ενας άντρας ξαπλωμένος στο κρεβάτι, ανίκανος να κινήσει οποιοδήποτε μέρος του κορμιού του από το ύψος των ματιών μέχρι τα δάχτυλα των ποδιών. Μια γυναίκα στο πλάι του. Περιμένει. Αναπολεί. Θυμάται. Ενας χρόνος πριν. Μια στυγερή δολοφονία σ’ ένα απομονωμένο αγρόκτημα έξω από τον Μαραθώνα˙ τα πέντε μέλη της οικογένειας Μαυρονικόλα εκτελούνται. Από την πρώτη στιγμή η Αστυνομία συνειδητοποιεί πως πρόκειται για ένα συμβόλαιο θανάτου και προσπαθεί να ανακαλύψει τους λόγους που οδήγησαν στη σύναψή του και, φυσικά, τους ηθικούς και φυσικούς αυτουργούς. Η αστυνόμος Τρύπη και η ομάδα ερευνών του Τμήματος Εγκλημάτων Κατά Ζωής προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν τις ενδείξεις βασίζοντας τις ελπίδες τους στη βοήθεια της Σοφίας Μαυρονικόλα, της μονάκριβης κόρης της οικογένειας που ζει στο εξωτερικό και επιστρέφει εσπευσμένα. Κανείς όμως δεν αντιλαμβάνεται πως εκείνη οικειοποιείται την τραγική μορφή της Ηλέκτρας και αναζητεί απεγνωσμένα εκδίκηση. Ενας αγώνας ενάντια στον χρόνο αρχίζει και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ποιος θα καταφέρει να κάνει ματ σε αυτή τη συναρπαστική παρτίδα σκακιού.
Οπτικές γωνίες
Ο «Σκοτεινός λαβύρινθος» είναι ένα μυθιστόρημα που αιχμαλωτίζει τους εραστές του πυρετικού σασπένς και των αμείλικτων ανατροπών. Ενας ευφυής συνδυασμός πλοκής, ατμόσφαιρας και άψογα σκιαγραφημένων χαρακτήρων που κάνει την αγωνία να χτυπήσει κόκκινο και την αδρεναλίνη να ταξιδέψει με το τρενάκι του τρόμου αγνοώντας τι μπορεί να την περιμένει στην επόμενη στροφή. Οι απρόβλεπτες αποφάσεις των εμπλεκομένων, τα κλειστά στόματα του κόσμου της νύχτας, το έρεβος που καλύπτει επιχειρηματίες, μπράβους και εκτελεστές και οι συναισθηματικές αστάθειες που προκαλεί η ανάγκη για εκδίκηση, συνθέτουν ένα θανάσιμα μυστηριώδες παζλ για γερά νεύρα. Ενα παζλ που μόνο η αστυνόμος Τρύπη μπορεί να συνθέσει με απόλυτη επιτυχία, αν φυσικά οι εξελίξεις δεν την προλάβουν. […] «Νιώθω εκείνο το εφιαλτικό συναίσθημα που σε κατακλύζει όταν βλέπεις ένα τρομακτικό θρίλερ. Από τη στιγμή που καταφέρνεις να μαντέψεις το αποτρόπαιο φινάλε, θέλεις σαν τρελή να εγκαταλείψεις τρέχοντας τη σκοτεινή αίθουσα, να βγεις στο φως, να πάρεις βαθιές, ανακουφιστικές ανάσες, όμως τα πόδια σου μένουν κολλημένα στο έδαφος. Δεν μπορείς να κάνεις βήμα».
Η αφήγηση εναλλάσσεται από τριτοπρόσωπη σε πρωτοπρόσωπη απογειώνοντας τη δυναμική της ιστορίας. Τα γεγονότα ξεδιπλώνονται από διαφορετικές γωνίες και ο αναγνώστης καλείται να πάρει θέση και να ανακαλύψει όχι μόνο το ποιος, αλλά και το γιατί. Αναζητεί την κάθαρση, τη λύτρωση, με όποιο κόστος, με όποιο τίμημα. Καθώς το φινάλε πλησιάζει, τα κεφάλαια γίνονται όλο και πιο σύντομα, τηλεγραφικά, επιτείνοντας την αγωνία για τη δραματική αποκάλυψη.
Η αστυνόμος Τρύπη χάνει αυτή τη φορά την πρωτοκαθεδρία της, γιατί στο προσκήνιο έρχεται η μοναχική φιγούρα της Σοφίας. Δύο γυναίκες, δύο κόσμοι αντιφατικοί και συνάμα τόσο ίδιοι. Με κοινό παρονομαστή την αίσθηση δικαίου και την αναζήτηση της αλήθειας με κάθε τρόπο. Κινούνται σε κακόφημες περιοχές, σε επικίνδυνα μονοπάτια του υποκόσμου, σε μέρη κλειστοφοβικά που αυξάνουν τους παλμούς. Και ανάμεσά τους ένας πληρωμένος εκτελεστής. Αντισυμβατικός και παράδοξα γοητευτικός. Απρόσιτος και αταλάντευτος. Καθηλώνει, μαγνητίζει, προκαλεί τριγμούς σε ηθικές αξίες και πιστεύω.
«Σκάβω με τα χέρια. Τα δάχτυλά μου ματώνουν. Αναπνέω. Βαθιές λαχταριστές ανάσες. Βγάζω σιγά σιγά έξω το κεφάλι, το στήθος, τα χέρια. Την πύρινη ρομφαία, το υπόλοιπο σώμα. Απέναντί μου μια σκοτεινή σκιά. Το φως του ήλιου της ερήμου με τυφλώνει. Κλείνω τα μάτια, τα ανοίγω πάλι, πολλές φορές. Η σκιά ξεκαθαρίζει αργά, τη βλέπω. Σηκώνω τη ρομφαία, ρίχνομαι καταπάνω της».
Ολοι οι χαρακτήρες είναι άριστα δομημένοι, ακόμα και οι πιο μικροί. Εξυπηρετούν συγκεκριμένους σκοπούς και αποκαλύπτονται την κατάλληλη στιγμή για να δώσουν ρυθμό στα γεγονότα, για να παρασύρουν τον αναγνώστη στη δίνη της ιστορίας. Ο «Σκοτεινός λαβύρινθος» είναι μια αιματοβαμμένη ιστορία εκδίκησης με γυναικείο άρωμα.
Λιτότητα και λυρισμός
Διαφθορά, εκδίκηση, συμπτώσεις
Υπηρετώντας πιστά τις αρχές του νουάρ, ο συγγραφέας δημιουργεί μια υποβλητική ατμόσφαιρα δημιουργώντας πλάνα γεμάτα μυστήριο, βάθος, ανατριχίλα. Η χρήση του ενεστώτα επιτείνει την αίσθηση της αβεβαιότητας για το τι θα συμβεί το επόμενο λεπτό και παρασύρει το μυαλό σε δαιδαλώδεις διαδρομές. Με μαεστρία και διεισδυτική ματιά, ο Γρηγόρης Αζαριάδης κατορθώνει για άλλη μια φορά να διανθίσει την πλοκή του με πολλές παράλληλες ιστορίες που αγγίζουν κοινωνικοπολιτικά ζητήματα της σύγχρονης εποχής: τη διαφθορά στους κόλπους της Αστυνομίας, την εξουσία του υποκόσμου, τη δυσκολία στην απονομής δικαιοσύνης όσον αφορά διαπλεκόμενους μεγαλοεπιχειρηματίες.
Ο Γ. Αζαριάδης προσφέρει μια δυνατή λογοτεχνική εμπειρία, με μια γραφή που γνωρίζει τη δύναμή της και τη χρησιμοποιεί με οικονομία και σύνεση. Στακάτη αφήγηση. Μια υποδόρια ένταση σε κάθε λέξη. Φράσεις λιτές, κοφτές σαν ριπές Scorpion υποπολυβόλων. Και την επόμενη στιγμή ένας χείμαρρος περιγραφών που αποκαλύπτουν μια λυρικότητα που λείπει από τα αστυνομικά μυθιστορήματα. Χωρίς επιτήδευση και υπερβολή. Με εξαίσιες στιγμές που γράφουν μέσα σου. Με λόγο ρεαλιστικό και καυστικό. Ενα σπριντ που παίζει με τη διαφθορά, το μένος της εκδίκησης και τις συμπτώσεις και αφήνει στα παιχνίδια της μοίρας να κάνουν όλη τη βρόμικη δουλειά.
Γρηγόρης Αζαριάδης
«Σκοτεινός λαβύρινθος»
Εκδ. Μεταίχμιο 2018, σελ. 504
Τιμή: 16, 50 ευρώ